Ethereum (ETH) piyasa değeri açısından en büyük ikinci kripto para birimidir ve tüm blok zinciri platformları arasında en büyük merkeziyetsiz uygulama (DApp) koleksiyonuna ev sahipliği yapmaktadır. Adı, blok zinciri ve kripto para kavramlarıyla tesadüfen de olsa karşılaşmış olan hemen herkes tarafından bilinmektedir.
Öte yandan Ethereum Classic (ETC), orijinal Ethereum ağı olmasına rağmen göreceli bir bilinmezlik içinde kalmıştır. Şimdiye kadar, ortak kökenlerine rağmen, Ethereum ve Ethereum Classic, ortak noktalarından daha çok farklılığı içlerinde barındıran blok zincirleridir.
Ethereum vs Ethereum Classic: Çatallanma
Orijinal Ethereum blok zincirinin doğuşu, genç programlama dehası Vitalik Buterin’in Bitcoin ağında büyük ölçüde eksik olan akıllı sözleşmelere dayalı yeni bir platform geliştirdiği geçtiğimiz on yılın ilk yarısına kadar uzanmaktadır.
Bu yeni platform, kaderini belirleyen “the DAO” uygulaması da dahil olmak üzere ilk DApp projelerine ev sahipliği yaptı. DAO, kullanıcıların DApp proje teklifleri sunabildiği ve DAO topluluğunun kripto para kullanarak en iyi teklifleri oyladığı bir kitle kaynak uygulamasıydı.
Ne yazık ki DAO, Haziran 2016’da güvenlik zafiyatlarını kullanan bir hacker ya da hacker grubu tarafından saldırıya uğradı . O meşum tarihte, bir bilgisayar korsanlığı saldırısı DAO projesini 50 milyon dolar Ether’e eşdeğer bir miktardan mahrum bıraktı ki bu o zamanki kripto endüstrisi standartlarına göre çok büyük bir meblağdı.
ETC Hard Fork
Ethereum kullanıcı topluluğunun çoğunluğu, yaşanan saldırıdan kaynaklanan zararları telafi etmenin ve gelecekte benzer güvenlik açıklarından kaçınmanın en iyi yolunun blok zincirini yeni bir sürüme sert bir şekilde çatallamak ve kaybedilen fonları etkilenen kullanıcıların cüzdanlarına iade etmek olduğu sonucuna vardı.
Çatallanma derhal gerçekleştirildi ve yeni blok zinciri Ethereum olarak bilinirken, kripto para birimine ETH kodu verildi.
Bununla birlikte, DAO saldırısının meydana geldiği orijinal blok zincirinin bazı kullanıcıları çatallanma kararına kesinlikle karşıydı. Güvenlik saldırılarına bir yanıt olarak çatallanmanın bir blok zincirini yönetmenin sürdürülebilir bir yolu olmadığını düşündüler. Bu kullanıcılar, kayıt defteriyle birlikte orijinal ağın dokunulmadan bırakılması gerektiğine inanıyordu.
Çatallanmaya karşı olan kullanıcılar, Ethereum Classic olarak bilinen ve kripto para birimi kodu ETC olan orijinal platformda kaldılar.
Bölünmenin ardından, iki blok zincirinin ilerlemesi ve piyasa performansı oldukça farklı olmuştur. Ethereum, blok zinciri dünyasının önde gelen akıllı sözleşme ve DApp platformu haline gelirken, Ethereum Classic küçük ve nispeten az kullanılan bir platform olarak kaldı.
Ethereum ve Ethereum Classic Arasındaki Benzerlikler Nelerdir?
Ortak bir kökeni paylaşan iki ağ, doğal olarak bazı benzerliklere sahiptir, ancak farklılıklarının listesi oldukça uzundur. Ethereum ve Ethereum Classic arasındaki temel benzerlikler, özellikle bazı teknik parametrelerle ilgilidir:
- Her iki blok zinciri de bu yazının yazıldığı esnada Proof of Work (PoW) protokolüyle çalışmaktadır. Ancak Ethereum, PoW tabanlı ana platformunun yanı sıra bir Proof of Stake (PoS) ağını da kullanmaktadır ve önümüzdeki yılın ikinci çeyreğine kadar PoS’a tamamen geçmeyi planlamaktadır.
- Her ikisi de akıllı sözleşme yeteneğine sahiptir ve DApp’leri barındırabilir.
- Her ikisi de saniyede en fazla 15 ila 20 işlemi (TPS) işleme kapasitesine sahiptir. Bununla birlikte, aşağıdaki farklılıklar bölümünde ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, gerçek TPS ve ağ etkinliği büyük ölçüde farklıdır.
Ethereum ve Ethereum Classic Arasındaki Fark Nedir?
Ethereum ve Ethereum Classic arasındaki benzerliklerin listesi mütevazı olsa da, aralarında çok daha fazla fark vardır. Bu farklılıklar, temel inançlar ve değerler sistemi, güvenlik profili, ağ etkinliği, bazı teknik parametreler ve piyasa performansı gibi çeşitli alanları kapsamaktadır.
Platformların Etiği
Ethereum ve Ethereum Classic blok zincirleri arasındaki orijinal bölünme iki ana faktöre dayanıyordu – yol haritası/inançlar ve güvenlik. DAO’ya yönelik hack saldırısı gerçekleştiğinde ve hard fork kararı alındığında, fork’a karşı olanlar esas olarak blok zincirlerinin değiştirilmemesi gerektiğine dair “ideolojik” bir argüman öne sürdüler.
Ethereum Classic, blok zinciri için temel bir ilke olarak değişmezliği vurgulamak için “Code in Law” sloganını benimsemiştir.
Aksine Ethereum, kritik güvenlik açığı sorunlarını çözmek veya işlevselliği geliştirmek için çatallanma gibi değişiklikleri olası bir çözüm olarak görmektedir. Genel olarak, Ethereum’un yol haritası platform geliştirmeye yönelik çok daha esnek bir tutuma izin vermektedir.
Örneğin, Ethereum’un PoS doğrulama yöntemine geçişi paydaş topluluğu tarafından geniş çapta desteklenirken, Ethereum Classic’te bu tür temel bir değişiklik yapılması pek olası değildir.
Platformların Güvenliği
DAO saldırısı, orijinal Ethereum blok zincirindeki güvenlik açıklarını ortaya çıkardı. Yeni bir platforma geçişi savunanlar, gelecekte benzer saldırılardan kaçınmanın en güvenli yolunun bu olacağını düşündüler.
Genel olarak, geçmişte nispeten daha küçük ölçekli hack saldırılarının meydana gelmesine rağmen, yeni Ethereum blok zincirinin güvenlik profilinin etkili olduğu kanıtlanmıştır. Özellikle de Ethereum’un popülaritesi ve platformdaki çok sayıda DApp nedeniyle çok sayıda hack girişiminin hedefi olduğu düşünüldüğünde, bu etkileyici bir güvenlik performansıdır.
Öte yandan Ethereum Classic, orijinal DAO hack’inin ötesinde kritik büyük ölçekli hack’lerden muzdarip olmaya devam etti. Ocak 2019’da ağu %51 oranında etkileyen kritik bir saldırıya uğradı.
Yalnızca Ağustos 2020’de, Ethereum Classic en az üç %51 hack saldırısına maruz kaldı. Ağın güvenlik profili o kadar tehlikeye girdi ki bazı borsalar ETC’yi desteklenen kripto para birimleri listesinden çıkardı.
Genel itibariyle, iki ağ güvenlik performansları açısından önemli ölçüde farklılık göstermektedir. Ethereum Classic’in inatçı “blok zincirinde değişiklik yok” ideolojisi, güvenlik itibarına hiç yardımcı olmayan büyük ölçekli saldırılarla sonuçlandı.
Arz Mekanizması
Bitcoin’in aksine, Ethereum’un maksimum token arzı konusunda katı bir sınırı yoktur. Teorik olarak, ETH token sayısı ağdaki faaliyetle birlikte süresiz olarak artabilir.
Öte yandan, Ethereum Classic’in maksimum arz limiti 210.700.000 ETC token’dır. Platformdaki madencilik ödülleri de her 5 milyon yeni bloktan sonra azaltılmaktadır. Blok zinciri topluluğundaki bazı kişiler ETH gibi sınırsız arzı olan coinleri “enflasyonist” olarak adlandırırken, ETC gibi sınırlı arzı olan ve madencilik ödüllerini azaltan coinleri “deflasyonist” olarak etiketliyor.
Ancak, coin’in enflasyonu, sınırlama ve madencilik kurallarından ziyade dolaşımdaki veya likit arzındaki yıllık artışla ilgilidir. Bu bağlamda, ETC gerçekten deflasyonist, yani arzı artmayan bir coin haline ancak yıllar sonra, hatta ağ faaliyetine bağlı olarak belki de on yıllar sonra gelecektir.
Şu anda ETC’nin yaklaşık 130 milyon tokenlık likit bir arzı bulunmaktadır. Gerçek enflasyon oranı aslında ETH’ninkinden on kat daha yüksektir. Aynı zamanda, sınırsız ETH şu anda yalnızca %0,5’lik bir enflasyon oranına sahipken, ETC enflasyonu yıllık %5 oranında seyretmektedir.
DApp Ekosistemi
Ethereum ve Ethereum Classic blok zincirleri arasındaki belki de en büyük fark, kullanılan DApp’lerin sayısında ve ilgili ağ etkinliğinde bulunmaktadır. Ethereum 3.000’den fazla DApp’e ev sahipliği yapmaktadır. Bunların çoğu merkeziyetsiz finans (DeFi) kategorisindedir ve tahmini toplam kilitli değeri (TVL) yaklaşık 123 milyar dolardır.
Aynı durum ise Ethereum Classic platformu üzerinde, çoğunluğunun TVL’si çok az ya da sıfır olan birkaç düzineden fazla DApp ve DeFi projesinden fazla değildir. Ethereum Classic’teki toplam TVL’nin şu anda sadece 112 milyon dolar olduğu tahmin ediliyor ve bu rakam Ethereum’un TVL’sinden 1.100 kat daha düşük.
İşlem İşleme Hızı
Her iki ağ da 15-20 civarında aynı maksimum TPS değerini paylaşırken, gerçek TPS değerleri 15 kat farklılık göstermektedir. Ethereum şu anda maksimum kapasitesine yakın veya maksimum kapasitesinde yaklaşık 15 TPS işliyor ve bu da ağın popülerliğinin bir kanıtı.
Ethereum Classic’in gerçek TPS oranı yaklaşık 1’dir ve maksimum kapasitesinden çok daha düşüktür.
İşlem Ücretleri
Bu muhtemelen Ethereum Classic’in küçük kardeşini gölgede bıraktığı tek alandır. Ethereum Classic’teki ortalama ve medyan işlem ücretleri bir cent’den daha düşüktür.
Bu, ağ tıkanıklığının son yıllarda işlem ücretlerinde patlamaya yol açtığı Ethereum ile çarpıcı bir tezat oluşturmaktadır. Bu yazının yazıldığı esnada Ethereum’daki mevcut ortalama ve medyan işlem ücretleri sırasıyla 41 ve 18 dolardır.
ETH vs ETC 2021 Fiyat Performansı ve Yatırım Getirisi
ETH yıla 730 dolardan başladı ve yıl içerisinde 4.323 dolardan işlem görerek yaklaşık %500’lük bir yatırım getirisi (ROI) sağladı. Bu, yılın başından bu yana kripto para piyasasındaki %220’lik genel değer artışının iki katından fazladır.
ETH’nin 1 Ocak-29 Kasım tarihleri arasındaki fiyatı (Kaynak: CoinMarketCap.com)
ETC 2021’de daha da güçlü bir performans sergiledi. Yılın başında 5,75 dolardan işlem görürken, yıl içerisinde 47,68 dolar değerini gördü ve %729’luk bir yatırım getirisi sağladı.
ETC’nin 1 Ocak-29 Kasım tarihleri arasındaki fiyatı (Kaynak: CoinMarketCap.com)
ETC’nin 2021 yılındaki sağlıklı performansı, bazı yatırımcıların ETH’nin güçlü büyüme günleri sona erdikten sonra madalyonun bir sonraki büyük hamle olacağı umudundan kaynaklanıyor olabilir. ETH son birkaç yılda güçlü bir şekilde büyürken, ETC, blok zinciri endüstrisindeki DApp devriminin ilk yılı olan 2017’den bu yana %27’den fazla tam yıllık yatırım getirisine ulaşamadı.
Bu nedenle, inançlarını ve fonlarını ETC’ye yatıran yatırımcılar, madalyonun gerçekleşmemiş büyüme potansiyeline sahip olduğunu umuyor. ETC’nin bu yılki sağlam performansını başka bir şeyle açıklamak zor. Güvenlik profili, DApp sayısı veya platform genelindeki TVL gibi temel ölçütler ise ETC’ye yönelik bu iyimserliği desteklemiyor. Bu nedenle, ETC mevcut büyüme seviyelerinden bir miktar geri çekilme gösterebilir. Öte yandan ETH, gelecekte muazzam olmasa bile kendinden emin bir şekilde büyümeye devam edebilir. Genel Ethereum platformu temelleri güçlüdür ve gelecek yıl çok daha verimli bir Ethereum 2.0 platformuna planlanan geçiş yalnızca ETH coin’e fayda sağlayacaktır.
Sonuç
Ethereum ve Ethereum Classic birbiriyle ilişkili ancak tamamen ayrı iki blok zinciri platformudur. Vitalik Buterin tarafından geliştirilen orijinal Ethereum platformu, üzerinde barındırdığı merkeziyetsiz DAO uygulaması aracılığıyla Haziran 2016’da büyük ölçekli bir hack saldırısına uğramıştır.
Ethereum topluluğunun çoğunluğu, hasarı düzeltmenin ve gelecekte benzer saldırılardan kaçınmanın en iyi yolunun ağı yeni bir sürüme sert çatallamak olduğu sonucuna vardı. Bu yeni sürüm artık Ethereum olarak biliniyor ve kripto para birimi ETH.
Bununla birlikte, daha küçük bir kullanıcı grubu çatallanmaya karşı çıktı ve blok zincirlerinin değişmez kalması gerektiğini savundu. Bu grup, kripto para birimi ETC ile Ethereum Classic olarak adlandırılan orijinal platformda kaldı.
Ortak kökenleri nedeniyle, iki platform blok doğrulama yöntemi, akıllı sözleşmeler ve DApp’ler için destek ve maksimum verim kapasitesi gibi bazı teknik ortaklıkları paylaşmaktadır.
Bununla birlikte, Ethereum ve Ethereum Classic’in bir dizi önemli farklılığı vardır. Ethereum Classic sadece birkaç düzine küçük DApp ile küçük ve az kullanılan bir platform olarak kalırken, Ethereum dünyanın en büyük DApp platformu ve Bitcoin’in ardından ikinci en büyük kripto para birimi haline gelmiştir.
Birçok alandaki göreceli zayıflıklarına rağmen, Ethereum Classic çok daha düşük işlem ücretlerine sahiptir ve ayrıca Ethereum’a kıyasla biraz daha iyi bir piyasa performansına sahiptir. ETC’nin ETH’ye kıyasla bu daha iyi piyasa performansı, bazı yatırımcıların ETC’nin en yüksek büyüme yıllarındaki tekneyi kaçırdıktan sonra “geleceğin ETH’si” olabileceğini tahmin etmelerinden kaynaklanıyor olabilir. Bu beklentinin haklı olup olmadığını göreceğiz.
Register to get $180 Welcome Bonus!
