Ethereum Name Service (ENS) Nedir: En Sık Yaşanan Kripto Probleminin Çözümü

Mayıs 2017’de faaliyete geçen Ethereum Name Service (ENS), alfabetik bir ismi sayı ve alfabetik harfler dizisine bağlayan açık-kaynak kodlu bir arama sistemidir. ENS domain, Ethereum (ETH) blok zincirinde akıllı sözleşmelerle kurulmuş bir merkeziyetsiz uygulamadır (DApp).

Ethereum Name Service’i Kim Geliştirmiştir?

Nick Johnson, Alex Van de Sande ve o dönemin ekibi ENS’nin Mayıs 2017’de faaliyete geçen ilk versiyonunu geliştirenlerdi. Nick Johnson, ENS’in kurucusu ve geliştirme şefidir. Tecrübeli bir yazılım mühendisidir. Google ve Ethereum’da çalışmıştır. Alex Van de Sande, şu anda Ethereum’a danışmanlık yapmaktadır. Dujour, Ethereum ve Kleintech’te çalışmış deneyimli bir arayüz tasarımcısı ve kullanıcı deneyimi tasarımcısıdır.

Faaliyete geçtikten sonraki yıl Johnson, ENS’in sürekli geliştirmesi amacıyla bir organizasyon oluşturması için Ethereum Derneği’nden 1 milyon $ hibe almıştır. Hibeyle birlikte Ethereum Derneği’nden ayrılmış ve Singapur’da kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan True Names Limited’i oluşturmuştur. True Names Limited şu anda ENS’in gelişimini ve standardizasyonunu yönetmekte ve fonlamaktadır.

Ethereum Name Service (Kaynak: Ethereum Name Service)

ENS Domain ile ne yapabilirsiniz?

ENS vs. DNS

İnternet alan adı sisteminden önce (DNS) kullanıcıların belli bir internet sitesine erişebilmeleri için o sitenin İnternet Protokolü (IP) adresini bilmeleri gerekmekteydi. Bu IP adresleri her sayı setinin 0 ile 255 arasında değişebildiği 192.158.1.38 gibi bir sayı dizisiydi. Maalesef bu dizileri hatırlaması zor ve tahmin etmesi neredeyse imkansızdı. Dolayısıyla internette gezinmek de oldukça zordu. Bu sorun internet sitelerine insanlar tarafından okunabilir adlar atayan DNS’in benimsenmesiyle 1980’lerde çözüldü. Böylelikle webde gezinmek çok daha kolaylaştı.

ENS neden yaratıldı?

Kripto para dünyası şu anda kullanıcıların ve platformların hala uzun alfabetik harf ve sayılardan oluşan dizilere dayandığı IP adresi aşamasındadır. Maalesef uzun ve hatırlaması zor olan adresler, birçok kullanıcının manuel transferler sırasında adresleri yanlış girmeleri nedeniyle fonlarının kalıcı kaybına yol açmıştır. ENS’nin faaliyete geçmesiyle bu sorunun çözülmesine yardımcı olunmaktadır.

.eth alanları

Ethereum ve diğer Ethereum-tabanlı projeler için bir adlandırma hizmeti olarak, kullanıcıların makine tarafından okunabilir içeriklerini example.eth gibi .eth uzantılı insanlar tarafından okunabilir adlarla eşleştirmelerine olanak vermektedir.

ENS işlevsellik için kayıtlara ve çözücülere dayanır. (Kaynak: Ethereum Name Service)

ENS Alanı Nasıl İşler?

ENS, DNS’e benzer şekilde çalışır. Alan sahibinin, alt alanların herhangi birini kontrol etmesine izin veren hiyerarşik bir sistemdir. Örnek olarak, example.eth adında bir alan adı one.example.eth, two.example.eth veya diğer herhangi bir varyasyonda alt alanlar yaratabilmektedir.

ENS-kayıtlı adlar, ERC-721 standardına uyan non-fungible tokenlardır (NFT’ler) ve .eth kayıtlarının transferi diğer NFT’lere benzer şekilde yapılabilmektedir. Ancak ENS bir alan sistemi değildir ve bu hizmet altında ad kaydettirmek, alanın telif hakları, marka hakları veya diğer herhangi bir fikri mülkiyet hakkının alındığı anlamına gelmez.

ENS’in Üç Ana bileşeni

ENS, çalışmak için üç bileşene ihtiyaç duyar. Bunlar kayıt (registry), kaydediciler (registrars) ve çözücülerdir (resolvers). Bu üç bileşen, ENS tarafından sunulan özellikleri yerine getirmek için birlikte faaliyet gösterirler. Her biri, aşağıda belirtilmiş olan kendi görev ve amaçlarını yerine getirir:

• Kayıt (Registry): ENS’in tüm alan ve alt-alan adlarını, sahiplerini, çözücülerini ve diğer verileri görüntüleyen akıllı sözleşme kaydı vardır. Akıllı sözleşme aynı zamanda alan sahiplerinin verileri değiştirmesine de olanak verir.
• Kaydedici (Registrar): ENS’te belli bir ada sahip olan ve akıllı sözleşme kodunda tanımlanmış kriteri sağlamak üzere alt alanları kullanıcılara otomatik olarak serbest bırakan kaydediciler vardır.
• Çözücü (Resolver): ENS’in kayıtları saklamakla ve talep üzerine bunları sunmakla sorumlu akıllı sözleşme çözücüsü bulunur. Çözücü, adları adreslere tercüme eder ve kripto para adresleri ve kullanıcı profilleri gibi verileri yönetir.

Kullanıcılar ENS’ten nasıl veri alırlar?

Kullanıcılar, ENS’ten iki adımda veri alırlar. Öncelikle alan adını kayda girerek doğru çözücüyü ararlar. Karşılığında ise çözücü adresini alırlar ve bu çözücüden veriyi talep ederler.

.eth alanı nasıl alınır?

Kullanıcılar .eth sitelerine erişmek için Brave ve Opera gibi Ethereum’un etkin olduğu tarayıcıları kullanabilir veya Mozilla Firefox ve Google Chrome gibi diğer popüler tarayıcılarda MetaMask uzantısını yükleyebilirler. MetaMask, tarayıcının Ethereum DApp’lerine erişimini etkinleştirir. Dahası, ENS merkeziyetsiz bir web inşa etmek üzere uçtan-uca dosya depolama ve paylaşım sistemi olan InterPlanetary File System (IPFS) ile ortaklık gerçekleştirmiştir. Bu ortaklık, kullanıcıların harici uzantılar yüklemek veya sonuna .link ekleyerek diğer tarayıcıları kullanmak zorunda kalmadan .eth alanlarına erişebilmelerini sağlamıştır.

Ethereum Name Service’in Avantajları Nelerdir?

ENS, transfer hatalarının azaltılması, kayıtların değişmezliği, kullanışlı arama sistemi, ve ENS’ye kayıtlı alan adlarını alıp satarak kar etme olanağı olmak üzere birçok avantaj sağlamaktadır:

• Hataların azaltılması: Önceden bahsedildiği üzere ENS, alfabetik harfler ve sayılar içeren makine tarafından okunabilir adların insan tarafından okunabilen adlarla eşleştirilmesini etkinleştirir. Adresler yerine adların kullanılması kripto para dünyasında en sık yapılan yanlış olan kripto paraların yanlış adresleri gönderilmesinin azaltılmasına yardımcı olmaktadır.
• Değişmezlik: ENS yoluyla yapılan işlemler değiştirilemez. Blok zinciri teknolojisinin çalışma şekli nedeniyle Ethereum blok zincirine yazılmış olan herhangi bir kayıt değiştirilemez veya kaldırılamaz. ENS tarafından sunulan bu değişmezlik, hizmetlerini sansürlemeler karşı dirençli hale getirmektedir ve IPFS ile olan ortaklığından dolayı yabancılar alandaki içeriği kurcalayamazlar. Böylelikle belli bir alanın sahibi ücretleri ödeyerek alanı yenilediği sürece, verilerini sonsuza dek merkeziyetsiz ve kurcalamalara karşı dirençli bir yerde tutabilmektedir.
• Kullanması kolay arama sistemi: Alan kayıtları Ethereum blok zincirinde tutulduğundan, kullanıcılar, Ethereum-tabanlı blok gezgini ve analitik platformu olan Etherscan’i kullanarak arama yapabilirler. Kullanıcılar Etherscan yoluyla belli bir Ethereum adresinin bakiyesini, değerini ve buradan gelen ve giden işlemleri görüntüleyebilirler. Kendi kayıtlı alanlarına sahip kullanıcılar, belli Dapp’lerde ve cüzdanlarda adresleri yerine kayıtlı adları göstermek için ENS DApp ayarları yoluyla ters çözünmeyi (reverse resolution) etkinleştirebilirler.
• ENS alan adlarını satarak kar etme olanağı: ENS-kayıtlı alanlar NFT olduklarından, kullanıcılar, bunları OpenSea gibi NFT pazaryerlerinde satabilirler. Ayrıca kullanıcılar, normal alanlar gibi ENS-kayıtlı alanları bu pazaryerlerinden satın alabilir ve kar edecek şekilde satabilirler.

ENS Alanı Nasıl Kaydedilir?

ENS alan adının kayıt süreci basittir. Süreç öncesinde kullanıcıların tercih ettikleri tarayıcıya ilgili uzantıyı indirerek ve kurarak MetaMask gibi bir uyumlu cüzdan hazırlamaları gerekmektedir. İlave olarak kullanıcıların, .eth alanının işlem maliyetlerini ve yıllık ücretlerini ödemek üzere cüzdanlarında bir miktar ETH bulundurmaları gerekir. Alan adının kaydı için yerine getirilmesi gereken adımlar şu şekildedir:

1. Kullanıcıların Metamask uzantısını kurarak veya Brave veya Opera gibi özel tarayıcıları kullanarak Ethereum ile uyumlu bir tarayıcı açmaları ve cüzdanlarını bağlamaları gerekir. Uyumlu uzantılar ve tarayıcıların listesi buradaki resmi internet sitesinden bulabilirsiniz.
2. Sonrasında kullanıcılar ENS DApp’ine girmeli ve tercih ettikleri ismi veya adresi aramalıdırlar. Alan adı önceden başka bir kişinin cüzdanına kayıtlıysa, kullanıcılar kaydedenin adresi ve alan adı sona eriş tarihi gibi bilgilerin olduğu bir sayfa göreceklerdir. Ad mevcut ise, kullanıcılar ismi kaydettirmek için gereken ETH miktarıyla ile kayıt süresini soran bir sayfa göreceklerdir.

1. Daha sonra kullanıcılar, tercih ettikleri kayıt süresini yıl olarak seçebilir ve yıllık ücreti görebilirler. Minimum kayıt süresi bir yıldır ve kullanıcı dilediği zaman bu süreyi uzatabilir.
2. Kullanıcılar, kayıt süresini seçtikten sonra kayıt sürecine başlayabilirler. Kullanıcıların, ilki kayıt talebi ve ikincisi normal kayıt için olan iki işlemi imzalaması gerekmektedir. İşlemleri cüzdanlarından onaylamaları ve tercih edilen gaz ücretini ödemeleri gerekir. İlk işlem onaylandıktan sonra, blok zincirin işlemi doğrulamasının beklenmesi gerekmektedir.
3. Blok zinciri, işlemleri doğruladıktan sonra kullanıcıların, ismi aynı anda başka kimsenin kaydetmeye çalışmadığından emin olmaları için bir dakika daha beklemeniz gerekecektir. Eğer kimse kaydetmeye çalışmadıysa kullanıcı nihayet ikinci işlemi imzalayarak ve blok zinciri doğrulamasını bekleyerek ismi kaydettirebilecektir.

Sonuç

Ethereum Name Service (ENS) uzun alfabetik harfler ve sayılardan oluşan diziler içeren adresleri, insan tarafından okunabilen adlara bağlayan bir DApp’tir. Faaliyet göstermek için kayıt, kaydedici ve çözücü akıllı sözleşmelerine dayanmaktadır. Akıllı sözleşmeler verileri görüntüler, saklar ve sunar. Hizmet ilk olarak Ethereum’un yazılım mühendisi Nick Johnson ve Ethereum’un kullanıcı deneyimi tasarımcısı Alex Van de Sande tarafından geliştirilmiştir. ENS’in faaliyete geçmesi hataların azaltılması, değişmezlik, kullanması kolay arama sistemi ve ENS-kayıtlı alan adlarının alım satımından kar etme olanağı gibi avantajlar getirmiştir.