Ethereum vs Solana vs Cardano vs Polkadot: ETH’in Rakipleri

Piyasa değeri açısından en büyük ikinci kripto para olan Ethereum (ETH), akıllı sözleşmelerin mucidi ve ev sahibidir. Akıllı sözleşmelerden bahsettiğimizde, ETH’in üzerine bir kripto para yoktur ve önde gelen rakiplerinden bazıları arasında Solana (SOL Coin), Cardano (ADA Coin), and Polkadot coin (DOT Coin) bulunmaktadır.

Ethereum şu anda non-fungible tokenlar (NFT’ler), merkeziyetsiz finans (DeFi) ve diğer kullanım alanlarında en geniş çapta kullanılan ekosistemdir. CryptoRank verilerine göre Ekim 2021’de DeFi’da toplam kilitlenmiş değer 245,5 milyar $’a ulaşmıştır ve tek başına Ethereum 150 milyar $’la yarısından fazlasına ev sahipliği yapmaktadır.

Solana, Cardano ve Polkadot: Ethereum’un Rakipleri mi?

Genel anlamda kripto para topluluğu bu kripto paraları, kendi üçüncü jenerasyon blok zincirlere sahip “Ethereum’un Rakipleri” olarak kabul etmektedir (Bitcoin birinci jenerasyon olarak, Ethereum ise ikinci jenerasyon olarak kabul edilmektedir). Üçüncü jenerasyonun, merkeziyetsiz, güvenli, diğer blok zincirlerle uyumlu, aynı zamanda da akıllı sözleşmeleri etkinleştiren, DApp platformu sunan, düşük maliyetle iyi ölçeklendirilebilen ve hızlı işlemler gerçekleştirebilen kripto paraları ifade etmektedir.

Solana, Cardano ve Polkadot bu savaşta Ethereum’un en büyük üç rakibidir. Piyasa değeri açısından bu projeler ilk on kripto para arasındadır. Ethereum’un daha da öne çıkmasıyla bu üç proje kaçınılmaz olarak Ethereum’un rakipleri olarak görülmeye başlamışlardır.

2021 yılında Ethereum ve rakiplerinin büyümeleri. (Veri kaynağı: 1 Aralık, 2021 itibariyle CoinMarketCap)

Polkadot vs Cardano

Polkadot, 2016’da eski Ethereum kurucu ortağı ve CTO’su Gavin Wood tarafından kurulmuştur. Cardano ise bir diğer Ethereum kurucu ortağı olan Charles Hoskinson tarafından 2015’te kurulmuş ve 2017’de faaliyete geçmiştir. İki kurucu da kripto para dünyasında tanınmış kişiliklerdir.

Polkadot’un Avantajları

Polkadot, birden çok blok zincirin hızlı, ekonomik aktivitelerle birbirleriyle etkileşime girdikleri bir ekosistemdir. Standart tek zincirin aksine Polkadot, programlanabilir yapı blokları olan düzinelerce alt-blok zincirlerden oluşmaktadır. Proje, genel olarak yeni jenerasyon DApp gelişimini destekleme amacıyla çapraz-zincir birlikte işlerliğini düzenlemeyi hedeflemektedir. Polkadot, genel, açık, izin gerektirmeyen blok zincirler bir yana dursun, verileri özel, izin gerektiren blok zincirlerden transfer edebilmektedir.

Bu özelliği, özel blok zincirlerden veri toplanması için izin gerektiren uygulamaların kurulmasını ve bu verilerin genel blok zincirlerde kullanılmasını sağlamaktadır. Örnek olarak bir okulun özel, izin gerektiren akademik kayıt zinciri, genel blok zincir üzerinde diploma-doğrulama akıllı sözleşmesine kanıt gönderebilmektedir.

DOT/USDT İŞLEMİ YAPIN

Cardano’nun Avantajları

Bir diğer yandan Cardano, bilim ve meslektaş incelemesinden geçmiş araştırmalara dayanılarak geliştirilmiş olan bir platforma sahip açık-kaynak projedir. Bu proje, merkeziyetsiz uygulamalara, sistemlere ve toplumlara benzersiz güvenlik ve sürdürülebilirlik sunmak için öncü teknolojileri birleştirmektedir. Cardano, ağın güvenliğini sağlarken yüksek seviyede ölçeklendirilebilirlik sunmak üzere tasarlanmış olan kendi Ouroboros Proof of Stake (PoS) protokolünü kullanmaktadır. Ouroboros sistemi blokları onaylamak ve havuzda kontrol ettikleri miktara göre ödül olarak kullanılan yerel kripto para birimi ADA coinleri kazanacak katılımcıları seçer (bu durumda stake havuzları).

ADA/USDT İŞLEMİ YAPIN

DOT coin ve ADA coin, ETH’in yerine geçebilir mi?

Karşılaştırmalarıyla ilgili olarak iki tarafın da fanatik taraftarları her iki projenin de eninde sonunda Ethereum’un yerine geçeceğine inanmaktadır. Ancak, tarafsız ve objektif bir perspektiften bakıldığında, iki proje de henüz başlangıç aşamasında olduğundan, hangisinin bir sonraki Ethereum olacağını söylemek zordur.

Polkadot ekosistemi çok daha düşük işlem ücretlerine sahiptir. DeFi geliştikçe DOT coine olan piyasa ilgisi de artmıştır. Cardano ise zincirler arası birlikte işlerlik ve gizlilik sorunu üzerine çalışmaktadır. Bu sorunun başarılı şekilde üstesinden gelmesi halinde bankalar ve kurumların blok zinciri teknolojisini kullanmalarının önü açılacaktır. Cardano, sınırsız sayıda projeyi barındıracak şekilde tasarlanmıştır. Polkadot’ta sayı başlangıçta 100 parachain ile sınırlandırılmıştır. Bu sınır, teoride platformun kararlılığını sürdürmek için alınmış bir tedbirdir. Bazı durumlarda Cardano da, yeni projeleri kabul etmeden önce oylama yapılmasını gerekli kılmaktadır.

İlave olarak Cardano’nun piyasa değeri Polkadot’tan yaklaşık iki kat daha fazladır. Aynı zamanda Polkadot’a kıyasla Cardano, yatırımcılar açısından daha esnek cezalara ve daha düşük riske sahiptir.

Polkadot vs Solana vs Cardano

Tüm bu projelerden bahsederken Ethereum’un bir diğer potansiyel rakibi Solana coini görmezden gelemeyiz. Qualcomm veteranlarından oluşan bir ekip tarafından yaratılan Solana coin, yavaş işlem süreleri, yüksek gaz ücretleri ve düşük ölçeklendirilebilirlik gibi Ethereum’un en kritik sorunlarına çözüm olmaya çalışmaktadır. Platform, küresel çapta saniye başına 65.000 işlem (TPS) gerçekleştirebildiğini iddia etmektedir. Bu sayı, Ethereum’un 15 TPS’sine kıyasla büyük bir geliştirmedir.

SOL/USDT İŞLEMİ YAPIN

Solana bu yüksek hızlara, etkinliklerin sırasının kaydını tutan ve merkeziyetsiz tarih damgası olan benzersiz Proof-of-History (PoH) konsensüsüyle ulaşmaktadır. Solana coin, PoH yoluyla akıllı sözleşmeleri güvenli ve eşzamanlı olarak yerine getirebilmektedir. Bu sistem Ethereum’un Proof-of-Work (PoW) mekanizmasına kıyasla görece daha avantajlıdır.

Solana vs Cardano hakkında daha fazlasını öğrenin.

Hangi projeler Ethereum’un yerine geçebilir?

Artık Ethereum’un üç rakibi hakkında kısaca bilgiye sahip olduğumuza göre, bunlara daha yakından bakalım ve hangi konularda birbirlerine üstünlük sağladıklarını ve Ethereum’un yerini alma şansları olup olmadığını görelim. Bu karşılaştırmada bakacağımız kriterler şunlardır:

1. Merkeziyetsizlik: Kripto paralar merkeziyetsizdir, ancak bu merkeziyetsizlik değişmektedir ve ikili değildir.
2. Verimlilik: Söz konusu Ethereum’un rakipleri için zorunluluk teşkil eden bir konu da Ethereum’dan çok daha yüksek bir verimlilik elde etmektir.
3. Popülarite ve pazarlama: Hiçbir kripto para popülaritesini korumadan ve güçlü bir topluluk yaratmadan hayatta kalamaz. En iyi teknolojiye sahip olsa bile bunlar olmadan kullanışsız olacaktır.
4. Geliştirme ekibi: İyi bir ekip her başarılı kripto paranın ana unsurlarından biridir.

Solana vs Ethereum

Solana coin, piyasa değerine göre söz konusu kripto paralar arasında en büyük olanıdır. Benzersiz PoH konsensüsüyle saniyede 50.000’e kadar işlemi (TPS) destekleyecek şekilde tasarlanmıştır. Bu miktar, Ethereum 1.0’ın 30 TPS’sinden çok daha yüksektir. Ancak kripto paraların kendi üçlü çelişkileri vardır. Bu, merkeziyetsizlik, verimlilik ve güvenliğin hepsini aynı anda elde edememeleridir. Geliştiriciler bu üçlüden sadece ikisini seçebilmektedirler.

Solana, Ethereum’dan daha hızlı olabilmek için daha düşük merkeziyetsizliği seçmiştir. Her ne kadar Solana, Ethereum’dan daha merkezi olsa da bir bankaya göre daha merkeziyetsizdir. Ancak esas soru Solana’nın ne kadar merkezi olduğudur? Ekip, 50.000 TPS’lik verimliliği elde etmek için merkeziyetsizliğin büyük bölümünden vazgeçmiştir.

Öncelikle Solana onaylayıcısı olmak için belirgin donanım gereksinimleri bulunmaktadır. Herhangi bir projede onaylayıcı olmak ne kadar kolaysa, ekosistemin de o kadar merkeziyetsiz olacağı not edilmelidir. Ayrıca bir kripto parada ne kadar fazla onaylayıcı varsa, o kadar güvenli olur. Ancak Solana validatörlerinin donanım açısından Ledger’ı saklamak için 2.8GHz saat hızına sahip 12 CPU çekirdeği (veya daha fazla), 128GB RAM ve 1TB SSD gibi katı gereklilikleri yerine getirmesi gerekmektedir. Bunu sadece 4. jenerasyon i7 işlemci, 8GB RAM ve 0.1TB SSD gerektiren Ethereum 2.0 ile kıyaslayınca Solana validatörü olmanın hem pahalı hem de zorlu olduğu anlamına gelmektedir.

İkinci olarak Solana ağının tamamını kontrol etmek için sadece üçte birinden fazlasını kontrol etmeniz yeterlidir. Bitcoin veya Ethereum ağını kontrol etmek için ise ağın yarısından fazlasını kontrol etmeniz gerekmektedir. Tüm bunlar Solana coinin verimliliğini artırmak için ödün verdiği şeylerdir.

Üçüncü olarak Solana ekibi, topluluğunu büyütmek için çok fazla efor sarfetmiştir. SOL coin fiyatı piyasaya sürüldüğü tarih olan 2021’de coin başına 3$’ın biraz altındayken, Eylül 2021’de coin başına 250$’ın üzerinde bir fiyattan işlem görmeye başlamıştır. Bu da ekibin topluluk kurmaya harcadığı eforu haklı çıkarmaktadır.

Son olarak, Nisan 2020’de SOL coinin toplam dolaşımdaki arzının 8.2 milyon coin olduğunu açıklamasından ötürü Solana ekibinin bütünlüğü hakkında şüpheler ortaya çıkmıştır. Bu açıklama sonrasında, ekibin 13 milyon coin içeren gizli bir cüzdana sahip olduğu açığa çıkmıştır. Bu da önceki iddiayla çatışacak şekilde dolaşımdaki toplam arzın 21 milyon coinden fazla olduğunu göstermiştir.

Cardano vs Ethereum

Şu an için Cardano, 7 TPS’ye kadar destek verebilmektedir ve tavan 50 TPS’ye kadar arttırılabilir. Bu sayı Ethereum 45 TPS’siyle hemen hemen aynıdır. Proje ekibi, TPS’nin en az 2500’e çıkmasına yardımcı olacak Hydra dahili yükseltmesiyle TPS’sini arttırmayı ümit etmektedir. Üçlü çelişki açısından bakacak olursak Cardano, merkeziyetsizliği diğer unsurlara tercih etmiştir.

Solana ve Polkadot ile karşılaştırıldığında Cardano, merkeziyetsizliğe en fazla olanak veren projedir. Ouroboros konsensüsünü çalıştırması sadece kolay ve ucuz olduğundan değil, aynı zamanda sistem çok açık olduğundan kullanılmaktadır. Ayrıca Cardano, Ethereum 2.0’a benzer şekilde validatörler için de düşük donanım gerekliliklerine sahiptir. Cardano validatörü olmak için sadece 2-çekirdek çipe, 8GB RAM’e ve 30GB SSD’ye ihtiyacınız vardır.

Bunun yanında Cardano, güçlü bir topluluk yaratmayı başarmıştır. En büyük ve tutkulu kripto para topluluklarından birine sahiptir. Topluluk, önceden Cardano’nun piyasa değerine göre ilk üç kripto para arasında yer almasına yardımcı olmuştur ve büyük oranda  kurucu ortak Charles Hoskinson tarafından durmaksızın verilen vaatler ve ileriye yönelik güncellemelerle sürdürülmektedir.

Performans açısından ise Cardano, iyi ölçeklendirilememesi açısından Ethereum 1.0’la benzerlik göstermektedir. Kullanım dolduğu anda sistem, uzun bekleme süreleri ve yüksek işlem ücretleri gibi Ethereum’un deneyimlediği sorunlara benzer sorunlarla yüzleşmektedir. Tüm bunlar daha merkeziyetsiz olmanın maliyetleridir.

Son olarak, proje ekibi, topluluğun ölçeklendirilebilirlik problemlerini yatıştırmak amacıyla test edilip onaylanmış daha iyi vaatler verme taktiğine bel bağlamaktadır. Hoskinson, yeni sözler vermeye devam etmek için yüzlerce “Güncelleme” ve “AMA” videosu çekmiştir.

Polkadot vs Ethereum

Polkadot coin, üç proje arasında en düşük piyasa değerine sahip olan coindir. Ethereum’unkine benzer ölçeklenmiş bir altyapıya sahiptir: bir ana zincir (Polkadot’un Relay Zinciri ve Ethereum’un Beacon Zinciri) ve ana zincire bağlı ölçeklenmiş yan zincirler (Polkadot’ta parachainler ve Ethereum’da shardlar) bulunmaktadır.

Polkadot, büyük işlem hacimlerini yerine getirebilecek şekilde tasarlanmıştır. Relay Zinciri 1000 TPS gerçekleştirebilmektedir. 100’e varabilen parachain sayısıyla ekosistemin maks TPS’si 1.000.000’a ulaşabilmektedir. Ethereum 2.0 ise maksimum 100.000 TPS’yi hedeflemektedir.

Polkadot’un yüksek TPS’si bedava değildir. Şirket merkeziyetçi bir yaklaşımı benimsemiştir. Örnek olarak Polkadot’un onaylayıcıları için büyük donanım gereksinimleri bulunmaktadır. Ancak bunlar Solana’nınkiler kadar ağır değildir. Onaylayıcıların 160GB SSD ve 64GB RAM’e sahip olmaları gerekmektedir.

Ayrıca Polkadot’un popülarite ve pazarlama açısından Solana veya Cardano’ya kıyasla daha küçük bir topluluğu vardır. Bu nedeni Polkadot’un shardlanmış altyapısını anlamanın zorluğu ve her proje için farklı öncelikler belirtmesi olabilir.

Ethereum vs Solana vs Cardano vs Polkadot

Son olarak Ethereum’u, Ethereum’un rakipleri olarak adlandırıldıklarından Solana, Cardano ve Polkadot ile karşılaştırmak gerekir. Ethereum her ne kadar açık ara piyasadaki en büyük ikinci kripto para olsa da, kullanıcıların ve geliştiricilerin şikayet ettikleri bazı dezavantajları vardır. Örnek vermek gerekirse, Ether tokenlar 18 ondalığa kadar bölünerek kentilyon fraksiyonel birimlere izin verse de, yüksek gaz ücretleri pratikte bu mikroişlem avantajını Ethereum’un elinden almıştır. Gaz ücreti bazı durumlarda kullanıcılara yüzlerce dolara mal olabilmektedir.

Her ne kadar Ethereum düşük işlem hızlarını çözmek üzere yükseltiliyor olsa da, London Hard Fork’tan (Sert Çatallanma) beri bir milyondan fazla Ether yakılmasına rağmen, enerji yoğunluklu madencilik mizacı, gaz ücretlerinde düşüş ve diğer teknik değişikliklerin de gerçekleşmesi hala beklenmektedir.

Tüm bunlara rağmen Ethereum’da hala diğer üç rakibinin toplamından daha fazla proje bulunmaktadır.

Ethereum ve rakiplerindeki proje sayıları. (Kaynak: 17 Kasım, 2021 itibariyle ilgili blockchain depoları)

Analistler genel olarak Ethereum’un başarılı olacağını inanmaktadırlar, ancak rakipleri yavaş yavaş Ethereum’un pazar paylarını ele geçirmeye başlamıştır. Aynı zamanda Solana, Cardano ve Polkadot, piyasada Ethereum’u geçmeye çalışan yüzlerce blok zinciri projesinden sadece üçüdür.

Dahası bu kripto paraların Ethereum’un hatalarından ders çıkarma avantajına sahip olduğu göz ardı edilemez bir gerçektir. Esasen Solana amiri bir defasında “Ethereum öldürülemez; bu imkansız.” demiştir. Ayrıca Ethereum 2.0 işlem hızını 7.000’in üzerinde artırarak 100.000 TPS’ye çıkarmayı hedeflemektedir. Böylece enerji yoğunluğu daha az olan bir madencilik sürecine olanak verecektir.

Bu yazının yazıldığı esnada söz konusu yükseltmenin 2022’de gerçekleşmesi bekleniyor. Ancak Ethereum tacını korumaya devam edebilecek mi yoksa gücü ve süresi mi bitecek, bunu zaman gösterecek.