Polkadot ve DOT Coin Nedir?

Polkadot, 2020’nin topluluğu kasıp kavuran en tutkulu kripto ve blockchain projelerinden biridir. İsviçre-merkezli Web3 kuruluşu tarafından geliştirilen proje, geleceğin kullanıcı-dostu, merkeziyetsiz internetini kurmayı amaçlar. Önerilen platformda, birlikte çalışabilen, güvenli ve ölçeklendirilebilen gelecek kuşak Blockchainler bulunmaktadır.

Polkadot temelinde, hepsi güven-gerektirmeyen ve güvenli bir ekosistemde sorunsuz etkileşim ve iletişim halindeki, ölçeklendirilebilir ve özelleştirilebilir Blockchain ağıdır. Blockchain-merkezli proje, merkezi uygulamaları merkeziyetsiz uygulamalarla (dApp’ler) değiştirerek gelecek neslin internetini yaratmayı hedeflemektedir.

Verilerin değerinin sürekli olarak arttığı bir dünyada internet, büyük merkezi kurumların internet kullanıcılarından veri topladığı bir kanal haline gelmiştir. Her ne kadar kullanıcıların çoğu verilerini ücretsiz verseler de, ortalama bir kullanıcının, verilerinin yanlış kullanılmayacağına, kaybolmayacağına veya çalınmayacağına inanmaktan başka seçeneği yoktur.

Blockchainin neden geleceğin interneti olduğu hakkında daha fazlasını öğrenmek için: Web 3.0 Nedir

Açık-kaynaklı ve merkeziyetsiz teknolojilerin dünyası olgunlaşmıştır. Bu teknolojiler, kişisel veriler üzerinde bireysel hakimiyete öncelik veren alternatif merkeziyetsiz online uygulamalar inşa etmenin mümkün olduğunu kanıtlamıştır. Ancak, Bitcoin’in uçtan uca dijital para olarak attığı adımlarına ve tam donanımlı bir sanal dünya bilgisayarı olan Ethereum’a rağmen, iki sistemin de tasarımındaki sınırlamalar hızlı bir şekilde bulunmuştur. Bu nedenle Polkadot, mevcut Blockchain jenerasyonunda karşılaşılan ölçeklendirilebilirlik sorununa bir çözüm olarak ortaya çıkmıştır.

Polkadot Nedir?

Polkadot en iyi Blockchainler’in ekonomik aktiviteler arasında birbiriyle etkileşime girdiği birden çok Blockchain (zincir) ekosistemi olarak tanımlanabilir. Bankacılık uygulaması için olan bir blockchainin müzisyenler veya arz-zinciri yönetimi için inşa edilmiş başka bir Blockchainle etkileşime girdiğini ve tüm etkileşimin ve iletişimin merkeziyetsiz şekilde gerçekleştiğini hayal edin. Bu sebeple Polkadot, standart tek-zincir blockchainin aksine, yeni ve daha iyi bir internet yaratabilmek için düzinelerce programlanabilir yapıtaşı içeren alt-blockchainden oluşmaktadır.

Bu yeni nesil Polkadot Blockchain ağları özel-üretimdir ve büyük ölçekte benimsenmek için ölçeklendirilebilir, kolayca yükseltilebilir ve şeffaf uygulamaların hazır olduğu birbirine bağlı bir ekosistemden faydalanmak üzere bir araya gelmişlerdir.

Polkadot Ağı Nasıl Çalışır?

Polkadot, birbirleri arasında garantili güvenlik içinde veri takası ve işlem gerçekleştirebilmeleri için çeşitli Blockchainler’i tek bir ağda bağlayan heterojen Sharding modelini kullanan bir “Sharded Blockchain ağı”dır.

Heterojen Sharding Nedir

Blockchain gelişim dünyasında Sharding, ölçeklendirilebilirlik amacıyla ağ üzerindeki veri tabanlarının yatay ayrıştırma ile “shardlara” ayrıştırılmasını ifade eder. Blockchainler’in erken dönemlerindeki sınırlı verimlilik ve işletim zamanı eksikliği nedeniyle Sharding süreci ağdaki genel iş yükünü azaltmak için blockchain ağını ayrı veritabanlarına bölmekteydi.

Geleneksel olarak bir blockchain ağı üzerindeki tüm düğümler (bilgisayarlar) işlemsel geçmiş, cüzdan bakiyeleri ve hesap detayları gibi tüm hayati bilgileri saklar ve gerçekleştirir. Bu tasarım blockchainin güvenliğini garanti etse de, özellikle ağa daha fazla düğüm bağlandığında işlem gerçekleştirme hızını önemli ölçüde yavaşlatmaktadır.

Blockchain, hayati işlemsel bilgileri Shardlara ayırarak ağda düğümler üzerindeki gerçekleştirme sorumluluğunu dağıtabilir, böylelikle genel gecikmeyi azaltır ve ölçeklendirilebilirlik sorunlarını çözer.

Polkadot lightpaper’ına göre mevcut ağlar ve legacy ağları üzerinde özelleştirilebilir ve ölçeklendirilebilir gerçek-dünyada kullanım alanına sahip dApp’ler inşa etmek pratik değildir. Polkadot’un benzersiz Heterojen Sharding’i ağdaki her blockchainin belli bir kullanım alanı için optimize edilebilmesini sağlayarak, daha fazla yeniliğe olanak vermektedir.

Polkadot Ekosistemi

Relay Chain

Polkadot ağı, tekil zincirleri bağlayan, Relay Chain adı verilen bir temel blockchain yaratmak üzere tasarlanmıştır. Relay Chain, ağın güvenliğinden sorumludur ve bağlı Blockchainler arasında konsensüs ve birlikte çalışabilirlik sağlamak için çalışır.

Parachainler

Polkadot ağı üzerindeki bireysel veya bağımsız Blockchainler’e Parachain denmektedir. Parachainler, kendi tokenlarını sunma ve belli kullanım alanlarına göre işlevselliklerini optimize etme kabiliyetine sahiptirler. Parachainler birbirlerine paralel çalışırlar, sistem ölçeklendirmesine ve paralelleştirilmiş operasyonlarda sorumluluğun dağıtılmasına yardımcı olurlar. Bu paralelleştirilmiş yapıyı Relay Chain’de slota ödeme yaparak veya kiralayarak elde ederler.

Köprüler (Bridge)

Polkadot ekosistemindeki köprüler harici Blockchainler’i (Polkadot yönetim yapısını kullanmayanlar) Relay Chain’e bağlayan özel, dahili Blockchainler’dir. Bu sebepten ötürü Köprü aracılığıyla Parachainler’den oluşan Polkadot ağı, yerel bir Parachainle olduğu gibi sorunsuz şekilde Ethereum veya Bitcoin blockchainiyle iletişim kurabilmektedir.

Polkadot’un Yönetim Yapısı

Polkadot ağı “nominated proof of stake protokolü” adı verilen özel bir tür proof of stake konsensüsü ile yönetilir. Yapısı; Onaylayıcılar, Düzenleyiciler, Balıkçılar, Atayıcılar, Konsey üyeleri ve Teknik Komiteden oluşmaktadır.

Onaylayıcılar DOT coin stake ederek Relay Chain’in güvenliğine katılırlar ve Düzenleyiciler’den gelen kanıtları doğrulamak için diğer Onaylayıcılar ile konsensüse katılırlar.

Düzenleyiciler, Parachainler’den işlemleri toplayarak ve bu işlemlerin kanıtlarını Onaylayıcılar’a göndererek Parachainler’i sürdürürler. Atayıcılar da DOT coin stake ederler ve güvenilir Onaylayıcılar’ı seçerek Relay Chain’i güvenlik altına almaktan sorumludurlar. Balıkçılar (herhangi bir Düzenleyici veya Parachain tam düğümünden oluşur) Onaylayıcılar’dan gelen kötü davranışları görüntüleyerek ve bildirerek ağı denetlerler.

Son olarak, Polkadot’un yönetim yapısı ağın karar verme sürecindeki pasif paydaşları temsil eden Konsey üyelerinden oluşur. Aynı zamanda Konsey üyeleriyle birlikte acil durum referandumu teklif edebilen geliştiricilerden oluşan bir Teknik Komite de bulunmaktadır.

Polkadot coin

DOT coin, 1.02 milyar token toplam arza sahiptir. Bu yazının yazıldığı tarihte CoinMarketCap’e göre dolaşımdaki toplam arz 900 milyonun üzerindedir. Polkadot, üst limitli (hard-cap) arz yerine, onaylayıcıların katılımını ve DOT stake etmesini teşvik eden bir enflasyonist sistemle çalışmaktadır.

DOT coin, şu anda 4 milyar $’ın üzerinde piyasa değeriyle 4.66$’dan işlem görmektedir. Polkadot’un genesis bloğu 26 Mart 2020’de faaliyete geçmiş olmasına rağmen, DOT coin piyasa değeri açısından ilk 10 kripto para arasında bulunmaktadır.

Yukarıda bahsedildiği üzere staking, DOT coinin birincil amaçlarından biridir. Token, sahiplerine ağ üzerindeki karar alım süreçlerinde tam kontrol verdiğinden yönetim için de kullanılmaktadır. Token sahipleri, Konsey üyelerini seçerek protokol değişikliklerine, Parachain eklemelerine veya kaldırmalarına ve ağın ücret yapısına karar verme sürecine katılırlar.

DOT coin aynı zamanda onaylayıcıların ağa yeni Parachainler eklemek veya miadını doldurmuş veya gereksiz Parachainleri kaldırmak için DOT coin bond ettikleri (stake ettikleri) bir proof of stake süreci olan Bonding için de kullanılmaktadır.

Polkadot Fiyatı ve Tahminleri

DOT’un gelecekteki değer tahminlerini anlayabilmek için öncelikle Polkadot’un geçmişini araştırmak önemlidir. DOT coin ilk olarak 2017’de Polkadot ICO’sunda satışa sunulmuştur. Bu süreçte Polkadot 140 milyon $ toplamayı başarmıştır. Ancak şirket bir miktar zarar ettikten sonra 2019 ve 2020’de iki özel DOT satışı daha gerçekleştirmiştir.

ICO günlerinde DOT fiyatı 30$ civarındaydı. Ancak DOT varlıkları Ağustos 2020’de yeniden adlandırıldı (redenominate) ve token’ın dolaşımdaki arzı 100 ile çarpılarak şişirildi. Bu nedenle önceden 1 DOT tokenı olan token sahiplerine 100 yeni token verildi. Böylelikle yeniden adlandırma (redenomination) başlangıçtaki 10 milyon tokenlık arzı güncel miktar olan 1 milyara yükseltti.

Bölünme, tokenın değerini değiştirmese de, son rallisini gerçekleştirmesine neden olan bir sivri uçlu spekülasyona sebep olmuştur. Güncel sinyalleri takip eden piyasa analistleri DOT coinin güncel fiyatı olan 4.5$ aşacağını ve yıl sonunda 5$’ın üstüne çıkacağını tahmin etmektedirler. Piyasa davranışlarını isabetli şekilde tahmin etmek zor olsa da, analistler 2022 başında DOT’un 8$’ın üstünde olacağını ve 2025 itibariyla 25$’ı aşacağını tahmin etmektedirler. Diğer analistler ise yıl bitmeden önce veya 2021’in başlarında DOT fiyatının %90 düşmesine neden olabilecek bir ayı trendinin gelmek üzere olduğunu öngörmektedirler.

Polkadot’un Geleceği

Polkadot ve DOT coin geleceği birden çok gerçek-dünya kullanım amacına sahip olduğundan parlak gözükmektedir. Platformun çeşitli Blockchainler’i koordine etme yeteneği ve gelecekte Polkadot kabulünün artmasıyla tokenın yeni en yüksek seviyelere çıkma potansiyeli bulunmaktadır. Ancak Polkadot’un iyi bir yatırım olup olmadığı sorusuna cevap vermek gerekirse, bunun, piyasa dalgalanmalarının DOT fiyatını nasıl etkileyeceğine bağlı olduğu söylenebilir.

An itibariyle Polkadot’un benzersiz özellikleri onu Blockchain ve kripto dünyasının gelişimi açısından önemli ve dikkat çekici bir proje haline getirmektedir. Bununla beraber, eleştiriler Polkadot’un Sharding sürecinin zafiyetlere yol açabileceğini savunmaktadır. Ancak Polkadot şimdiye kadar vizyonunu hayata geçirmek için Chainlink gibi projelerle ortaklıklar gerçekleştirerek Sharding modelinin faydalarının altını çizmiştir.