2025'te Kripto Vadeli ve Sürekli Sözleşme Rehberi

Sözleşmeli işlem, kripto para türevleri ticaretinin bir türüdür ve burada, dayanak varlığı fiilen sahiplenmeden, bir kripto varlığın fiyatı üzerine spekülasyon yapmak için bir anlaşma (sözleşme) yaparsınız. Basitçe söylemek gerekirse, bir trader ile bir borsa (örneğin Phemex gibi) sözleşmenin açıldığı an ile kapatıldığı an arasındaki fiyat farkının ödenmesi üzerine anlaşır. Bu yöntem ile trader’lar, Bitcoin, Ethereum veya diğer kripto paraların fiyat hareketlerinden “long” (yükselişe pozisyon alarak) veya “short” (düşüşe pozisyon alarak) faydalanabilirler – üstelik gerçek coin’lere dokunmadan. 2025 itibarıyla sözleşmeli işlemler (kripto vadeli işlemler olarak da bilinir) son derece popüler hale gelmiş, yüksek kaldıraç ve sürekli sözleşmeler gibi yeni ürünlerle piyasada yer edinmiştir; ancak bunlar, yeni başlayanların mutlaka anlaması gereken önemli riskler de barındırır.

Sözleşmeli işlemler, klasik spot işlemlerden farklıdır. Spot işlemlerde gerçek kripto parayı satın alır ve sahip olursunuz. Sözleşmeli işlemlerde ise, kriptonun fiyatına endeksli sözleşmeleri alıp satarsınız – coin’in kendisine değil, coin’in fiyatından türetilmiş bir türev ürüne sahip olursunuz. Kritik fark şudur: Sözleşmeli işlem yapan trader’lar, kaldıraç kullanarak pozisyon büyüklüğünü arttırabilir ve hem yükselen hem de düşen piyasalarda kar elde edebilirler.

Trading’de Sözleşme Nedir?

İşlemde sözleşme, iki tarafın belirli koşullarda anlaşmaya vardığı yasal bir kontrattır:

Borsalar: Trader’ın işlemi karlı kapanırsa, başlangıç yatırımının orantılı olarak üzerindeki meblağı ödemeyi kabul eder.
Trader’lar: Teminat sunmayı ve işlem aksi yönde ilerlerse kripto varlıklarını kaybetme riskini kabul eder.

Trader’lar, sözleşmeli ürünleri işlem yapmak için margin (teminat) miktarını seçmelidir. Marjin, trader’ın elindeki sermaye oranı doğrultusunda kar potansiyelini artıran kaldıraç miktarıdır. Trader’lar 2x, 3x, 5x, 10x, 50x hatta 100x’e kadar kaldıraç kullanabilir.

Risk-getiri oranı kaldıraçlı işlemlerde orantılıdır. Kaldıraç oranı arttıkça, kar potansiyeli de katlanarak yükselir. Ancak, risk de aynı şekilde artar çünkü trader borç alınan sermaye ile işlem yapar, bu da likidasyon riskini yükseltir.

Bitcoin Sözleşmeli İşlem: Bir Örnek

Bir trader, Phemex’te 1 Bitcoin işlem yapmak istiyor (Bitcoin fiyatı 40.000 USDT), ancak hesabında sadece 400 USDT var. 100x kaldıraçla, 100:1 oranında borç alabilir ve sanki 40.000$ değerinde bir Bitcoin ile işlem yapmış olur.

39.600$’lık fiyat farkı borç alınan sermaye olarak kabul edilir. Bu kadar yüksek kaldıraçla, işleminiz %1’e bile yaklaşan olumsuz bir harekette borsa tarafından derhal likide edilebilir. 3x gibi düşük kaldıraçlı pozisyonlarda ise, Bitcoin pozisyonunuz %10 ve üzeri aleyhinize gidebilir ve hala likide olmazsınız.

Pozisyon açıkken, trader’ın hesabına yatırdığı fonların geri kalanı teminat işlevi görür. Trader, teminat olarak ayırdığıdan fazlasını kaybedemez.

Sözleşmeli işlemlerde, limit ve piyasa emirleri ile alım-satım yapılabilir – spot işlemlerle büyük ölçüde aynıdır. Tek fark, alınan sözleşme adedi ve kullanılan kaldıraç miktarıdır.

Sürekli Vadeli Sözleşmeler ve Fonlama Ücretleri

Sürekli vadeli sözleşmeler, 2025'te kriptoda en popüler türev araçlardan biridir ve klasik vadeli işlemlerden ayrılır; çünkü vade bitişi yoktur, süresiz olarak elde tutulabilir. Borsalar, sürekli sözleşme fiyatlarını dayanak varlığın piyasa fiyatı ile hizalamak için fonlama (funding) oranları uygular.

Bir sürekli sözleşme, vadesiz bir vadeli işlem sözleşmesi gibi çalışır. Örneğin, Phemex'teki BTC perpetual Bitcoin’i an be an izler ve trader’lara, süre dolmadan/dolmasını beklemeden istedikleri kadar pozisyon tutma esnekliği sağlar.

Fonlama oranları, sürekli vadeli sözleşme fiyatının spot fiyattan sonsuza kadar sapmasını önler. Bu oranlar, long ve short trader’lar arasında periyodik olarak gerçekleşen ödemelerdir. Sürekli fiyat spot fiyatın üzerinde ise, long taraf kısa taraflara küçük bir yüzdelik ödeme yapar ve fiyat spota çekilmeye çalışılır. Tersine, sürekli fiyat spotun altındaysa, shortlar longlara ödeme yapar ve fiyat yukarı itilir.

Örnek verelim: Phemex’te BTC perpetual fiyatı 30.100$ iken spot fiyat 30.000$ ise ve fonlama oranı %0,03 ise, 100.000$’lık bir long işlemde 30$ fonlama ücreti ödenir, kısa pozisyon sahipleri bu miktarı alır. Bu ödemeler özellikle uzun vadeli işlemlerde birikir ve önem kazanır.

Trader’lar fonlama ücretlerini mutlaka izlemelidir, yüksek fonlama oranları karlılığı azaltabilir. Trend piyasalarında fonlama ücreti long için maliyetli, short için ise avantajlı olabilir. Bu oranlar genellikle platformlarda görünür ve piyasa duyarlılığı göstergesi olarak kullanılabilir.

Özetle, sürekli vadeli sözleşmeler trading esnekliği sunar, fakat fonlama ücretleri önemli bir noktadır. Özellikle swing trade veya pozisyon trader’ları işlem açmadan önce mutlaka fonlama oranlarına bakmalıdır.

Kripto Türev Piyasası Büyüklüğü

Veri toplama platformlarından elde ettiğimiz kripto türev işlem hacmi verilerine göre, tüm borsaların toplam günlük kripto türev işlem hacmi 100 milyar doların üzerindedir. Toplam pazar büyüklüğü içinde Phemex, %2-3 paya sahip olup, günlük 2-3 milyar doların üzerinde hacim yönetmektedir.

Bitcoin türev piyasası, tüm kripto türev piyasasının %50’den fazlasını oluşturur. 2021'de ilk defa kripto türev hacmi spot işlemleri geçti. Kripto türev ürünleri hala yeni ve olgunlaşmakta olup, geleneksel türev piyasalardaki araçlar ile benzer işlevler sunmaktadır.

Küresel kripto dışı türev piyasaları ise 1 katrilyon doların üzerinde bir değere sahip olarak ifade edilir. Bu rakama hisse senetleri, forex, değerli metaller gibi farklı dayanak varlıklar için türetilmiş tüm enstrümanlar dahildir.

Vadeli İşlemler mi, Spot İşlemler mi?

Spot işlemlerde varlık satın alır ve sürekli olarak sahiplenirsiniz. Türev işlemlerde ise, dayanak varlıkla ilgili sözleşmeler satın alırsınız ve bu sözleşmelerin karlılığını spot fiyat belirler.

Kripto türevlerinde, Bitcoin gibi varlıklar trader’ın elinde fiili olarak bulunmaz. Hatta hisse senedi piyasalarında dahi türev trader'ı hisseye sahip değildir. Phemex kullanıcıları, coinlerin çoğu için türev ürünler ve spot piyasada işlem yapabilir. Sektörde lider bir kripto türev borsası olarak, sözleşme çeşitlerimizi sitedeki tüm spot çiftlerinde genişletmeye odaklanıyoruz.

Türev işlemler yapan trader’lar işlemleri üzerinde tam kontrol sahibidir. Örneğin, long/short yapabilir, kaldıraç ayarlayabilir, kar/zarar seviyeleri belirleyebilir ve pozisyonlarını limit veya piyasa emriyle kapatabilir.

Türev ve Sözleşmeli İşlem Stratejileri

Kripto türev işlemleri kullanımı kolay olabilmektedir. Long ve short pozisyonları, kaldıraçla birlikte en sık kullanılan türev işlem stratejileridir.

Long (Alış): Bitcoin veya bir altcoin fiyatının artacağına yönelik pozisyonlardır.
Short (Satış): Bitcoin veya bir altcoin fiyatının düşeceğine bahse girilen pozisyonlardır.

Bir trader Bitcoin’de long pozisyon açarsa, işlem açıldıktan sonra spot fiyat yükselirse kar elde eder. Fiyat düşerse, sahip olduğu varlığın belirli oranını kaybetme riski taşır.

Bir trader 100x kaldıraç kullanıyorsa, fiyat hareketlerini daha iyi izlemek için dakika (1M, 5M, 15M) grafiklerine bakmak en doğrusudur. 3x kaldıraçta ise, saatlik (1H, 4H), günlük (1D) veya haftalık (1W) grafiklerde fiyat tahmini yapmak mümkündür.

Sözleşmeli işlemler, yüksek kaldıraç nedeniyle spot işlemlerden çok daha kısa vadeli olur. Trader’lar karlarını erken realize ederek pozisyon aleyhlerine döndüğünde riskten korunur ve zarar büyümeden pozisyonu kapatırlar.

Kriptoda Sözleşmeli İşlemin Avantajları (Adım Adım Kılavuz)

Kripto sözleşmeli işlem, klasik spot işlemlere göre çeşitli başlıca avantajlar sunar:

Daha Yüksek Kazanç için Kaldıraç: Kaldıraç ile daha az sermaye ile daha büyük pozisyonlar kontrol edilir, bu da potansiyel kazancı ciddi oranda artırır. Örneğin, 10× kaldıraçlı bir işlemin %1 fiyat hareketindeki getirisi %10’dur.

İki Yönlü Kar Potansiyeli: Trader’lar uzun (long) veya kısa (short) kolayca işlem açabilirler ve ayı piyasasında bile kazanç elde edebilirler. 2022–2023 düşüş döneminde pek çok trader short işlemlerden fayda sağladı.

Gerçek Kripto Bulundurmak Zorunda Değilsiniz: Türev işlemlerle coin’lere sahip olmadan işlem yapar, hack gibi risklerden korunursunuz. Ancak, borsadaki karşı taraf riskine dikkat edilmelidir.

Sermaye Verimliliği: Düşük sermaye gerekliliği ve marjin trading ile fonlarınızı serbest halde bırakırken piyasa riski alabilirsiniz. Bazı borsalar, farklı piyasalarda teminat olarak stablecoin kullanımına izin verir.

Hedging Araçları: Yatırımcılar, portföydeki riskleri hedge edebilir; örneğin, ETH fiyatı düşecekse short ETH sözleşmesi açarak eldeki varlıkları koruyabilirler.

7/24 Likidite & Hızlı Emir İcrası: Kripto sözleşme piyasaları sürekli açıktır ve yüksek likidite ile düşük slipaj ve rekabetçi komisyonlarla anında işlem gerçekleştirme imkanı sunar.

Çeşitli Stratejiler: Sözleşmeli işlemler gün içi al-sat, swing trading ve arbitraj gibi birden çok stratejiyi destekler; böylece yalnızca elde tutmaktan fazlasıyla kazanç sağlanabilir.

Sürekli Vadeli Sözleşmeler: Vade süresi olmadığı için, trader’lar pozisyonlarını fonlama oranlarına ve likidasyon riskine dikkat ederek süresizce açık tutabilirler.

Farklı Piyasalara Kolay Erişim: Pek çok borsa, farklı varlıklar için sözleşme sunar, bu da doğrudan sahip olmadan az bilinen token’lar üzerinde işlem yapmayı mümkün kılar.

Özetle, sözleşmeli işlemler geleneksel spot işlemlerin sunamadığı esneklik ve stratejik fırsatlar yaratır, özellikle aktif trader’lar için caziptir. Ancak, karmaşıklık ve risk düzeyi de artar; bunlar doğru yönetilmezse kayıplara yol açabilir.

Sözleşmeli İşlemlerin Riskleri ve Yönetimi

Sözleşmeli işlemler cazip gelse de, kripto piyasasının volatilitesinden dolayı ilgili riskleri anlamak çok önemlidir. Önemli riskler ve başlıca yönetim ipuçları şunlardır:

Yüksek Kaldıraç Riski: Kaldıraç çok hızlı sermaye erimesine yol açabilir. 100× kaldıraçlı işleminiz ters yönde %1 hareket görürse, tüm teminatınızı kaybedersiniz. Yeni başlayanlar düşük kaldıraç (5× veya daha az) kullanmalı ve olası kayıpları her zaman hesaplamalıdır.
Piyasa Volatilitesi & Ani Fiyat Sıçramaları: Ani çıkan haberler hızlı fiyat hareketlerine neden olup stop-loss veya likidasyon tetikleyebilir. Büyük olaylarda yüksek kaldıraçtan kaçının ve ekonomik takvimi takip edin.
Likidasyon Zincirleri: Likidasyonlar daha fazla satış tetikleyebilir ve fiyatlar hızla aşağı çekilebilir. Volatiliteye dayanabilmek için teminat seviyenizi yüksek tutun.
Fonlama Ücreti Maliyetleri: Yüksek fonlama oranları zamanla karınızı azaltabilir. Fonlama oranlarını izleyin ve maliyetli işlemlerden çıkmayı değerlendirin.
Karmaşıklık ve Platform Bilgisi: Her borsanın farklı kuralları vardır. Küçük meblağlarla deneme işlemleri yaparak platforma alışın.
Duygusal Risk: Yoğun duygular yanlış kararlar almanıza yol açabilir. Bir işlem planına sadık kalın, dürtüsel hareketlerden kaçının.
Teknik Riskler: Özellikle gün içi trading’de, internet bağlantınızın stabil olduğuna ve borsanın bakım sürelerinden haberdar olduğunuzdan emin olun.

Dikkatli olun, asla kaybetmeyi göze alamayacağınız parayla işlem yapmayın, risk yönetim araçlarını kullanın ve en kötü senaryoya hazırlıklı olun.

Phemex’te Kripto Sözleşmeler Nasıl İşlem Yapılır?

Sözleşmeli işlemlerle yeni tanışanlar için, Phemex’te kripto sözleşmelerin nasıl al-sat yapılacağına dair başlangıç dostu bir rehber: 2025 itibarıyla Phemex, farklı kripto paralarda 100x’e kadar kaldıraçlı sürekli vadeli işlemler için sağlam bir platform sunar.

Phemex Hesabını Oluştur ve Fonla: Henüz hesabınız yoksa Phemex’te kayıt olun. Güvenlik için çift faktörlü doğrulamayı aktif edin. Hesabınızı oluşturduktan sonra bakiye yatırımı yapmalısınız. Dilerseniz dış cüzdandan veya borsadan kripto (USDT, BTC, ETH vb.) Phemex cüzdanınıza gönderebilirsiniz. Hiç kriptonuz yoksa, Phemex’in “Kripto Satın Al” özelliğiyle kredi kartı veya banka transferiyle kripto satın alabilirsiniz.

Fonları Sözleşmeli İşlem Hesabına Aktar: Phemex genellikle Spot hesabınızı (standart spot işlemler için) ve Sözleşme hesabınızı (vadeli işlemler için) ayırır. Yatırım yaptıktan sonra Varlıklar sayfasına gidin. Sözleşme işlemi için kullanmak istediğiniz miktarı spot cüzdanınızdan sözleşme cüzdanınıza taşıyın.
Bir Sözleşme Piyasası Seç: “Piyasalar” veya “Vadeli İşlemler” bölümünden işlem yapacağınız sürekli sözleşmeleri (veya varsa klasik vadelileri) bulursunuz. BTC/USDT perpetual, ETH/USDT perpetual ve çeşitli altcoin çiftleri en yaygın olanlardır. Phemex popüler vadeli ürünleri sürekli olarak eklemektedir.

Trading Arayüzünü Tanı: Sözleşmeli işlem arayüzünü açınca, mum grafikleri, emir defteri ve emir giriş panelini göreceksiniz. Buradaki temel unsurlar: kaldıraç ayar çubuğu, emir tipi, miktar, kar-al ve zarar-durdur seçenekleri.

Pozisyonu Aç: Tüm parametreleri (özellikle "Al/Long" veya "Sat/Short" seçiminizi) tekrar kontrol edin. Emir bir piyasa emri ise, mevcut piyasa fiyatından anında açılır. Eğer bir limit emri ise, belirlediğiniz fiyat gelince pozisyon açılır. Pozisyon açıldıktan sonra genellikle grafik altında aşağıdaki bilgileri görürsünüz:
1. Pozisyon büyüklüğü: örn. 0,5 BTC (notional) long veya 10.000 sözleşme vs.
2. Giriş fiyatı: Pozisyonun ortalama açılış fiyatı.
3. İşaret fiyatı: P/L ve likidasyon hesaplamalarında kullanılan referans fiyat (genelde endeks fiyatı).
4. Gerçekleşmemiş Kar/Zarar (P&L): Şu anda pozisyon kapatılsa elde edilecek kar/zarar (fiyata bağlı olarak anlık değişir).
5. Likidasyon fiyatı: Kritik önemde olan bu seviye; fiyat buraya değerse pozisyonunuz likide olur. Giriş fiyatına olan mesafeyi mutlaka izleyin.
6. Kullanılan marjin: Bu işlem için teminat olarak blokelenmiş bakiye miktarı.
İşlemi İzle ve Yönet: Pozisyon canlıyken sonradan kar-al veya zarar-durdur ekleyebilir (veya girişte belirlemediyseniz ayarlayabilirsiniz). Piyasa haberlerini ve volatiliteyi takip edin. Uzun süre tutmayı planlıyorsanız fonlama oranını da izleyin, sürpriz ücretlerle karşılaşmayın.

Pozisyonu Kapat: Sözleşmeli işlemi istediğiniz zaman kapatabilirsiniz. Karınız yeterliyse veya devam etmek istemiyorsanız, piyasa kapanış veya limitli kapanış ile pozisyonu dilediğiniz fiyatta kapatabilirsiniz. Tebrikler – ilk sözleşmeli işleminizi tamamladınız!

Bu adımları izleyerek, yeni başlayanlar güvenli ve kontrollü biçimde sözleşmeli işlem pratiği yapabilir. Daima küçük bakiyelerle başlayın, deneyim kazandıkça işlem büyüklüğünüzü artırabilirsiniz. 2025'te Phemex’in arayüzü kullanıcı dostu olsa da, risk yönetimi tamamen trader’ın sorumluluğundadır.

Sonuç

Sözleşmeli işlemler, trader’ların kaldıraç kullanarak kar marjlarını artırmasını sağlayan kripto türev piyasasının önemli bir parçasıdır. Sözleşmeli işlemin nasıl çalıştığını anlamak için, kullanıcıların önce spot işlemleri ve kripto grafiklerini iyi bilmesi gerekir. Kripto türev işlemleri, genellikle orta ve ileri düzey kullanıcılar için uygundur. Daha yüksek risk taşıdıklarından, bu işlemler mutlaka işlem araçlarına ve kripto piyasasının volatilitesine hakim kullanıcılar için uygundur. Yeni başlayanlar için kripto türev dünyası başlangıçta karmaşık görünebilir ancak çalışarak ve temkinli pratikle, trading araç setinizin vazgeçilmezi haline gelebilir. Unutmayın: eğitim ve risk yönetimi en büyük dostunuzdur. Stop-loss emirlerini kullanın, kaldıraç oranınızı makul tutun ve asla kaybetmeyi göze alamayacağınız parayla işlem yapmayın. 2025 kripto piyasaları hâlâ muazzam fırsatlar sunmakta, ancak dikkatsiz yaklaşanlara karşı oldukça acımasız olabilir.

Kripto Vadeli ve Sürekli Sözleşmeler: 2025 İçin Kapsamlı Sözleşme Ticareti Rehberi