Özet
- Kadena, ölçeklendirilebilirlik sorunlarını çözmek için Bitcoin’in zaman içinde kendini kanıtlamış Proof-of-Work konsensüs mekanizmasıyla birden çok paralel blok zinciri fikrini birleştiren bir Proof-of-Work (PoW), layer-1 blok zincir örneklerinden birisidir.
- Saniye başına 480.000’e kadar işlemi yerine getirmek için sharding’i kullanan 20 zincirli bu çoklu ağ mimarisine “Chainweb” denmektedir.
- Kadena kurucu ekibi arasında blok zinciri teknolojisinin mucitlerinden biri olan ve 2008’de Satoshi Nakamoto tarafından yazılan Bitcoin whitepaper’ında en çok atıfta bulunulan yazar Dr. Stuart Haber bulunmaktadır.
Her gün blok zincirlerin hacklendiği veya ihlal edildiği haberlerini duyuyoruz. Bitcoin ise hiçbir zaman hacklenmemiştir. En uzun süredir piyasada olan coin olduğu düşünüldüğünde bu durum daha da önem kazanmaktadır. Bunun nedeni hem tamamen merkeziyetsiz hem de hacklenmesi aşırı derecede zor olan Proof-of-Work konsensüs mekanizmasından kaynaklanmaktadır. Konsensüsün tek sorunu ölçeklendirilebilirlikten uzak olmasıdır.
Düşük ölçeklendirilebilirlik, yavaş gerçekleştirme süreleri, yüksek ücretler ve düşük kullanıcı deneyimi olarak kendini göstermektedir. Bu, aynı zamanda Ethereum’un da yaşadığı ve uzun süredir beklenen güncellemesiyle çözmeye çalıştığı bir sorundur.
Bu noktada blok zinciri kabulünün karşılaştığı en büyük engeller: güvenliğin sağlanması, merkeziyetsizleşme ve ölçeklendirilebilirlikdir. Aynı zamanda bu durum blok zinciri üçlemi olarak da bilinmektedir. Bitcoin merkeziyetsiz ve güvenliyken, ölçeklendirilebilir değildir. Daha yeni blok zincirlerde verimliliği artırmak için Proof-of-Stake mekanizmasının kullanılmasıyla (Ethereum’un geçiş yapmaya çalıştığı mekanizma) daha yüksek seviyede merkezilik ortaya çıkmaktadır, ancak çok daha ölçeklendirilebilirlerdir. Yani daha fazla merkezilikle birlikte güvenlikten feragat edilmektedir.
Ancak bir proje, Bitcoin’in orijinal tasarımında olan PoW mekanizmasının güvenliği ve merkeziyetsizliğiyle, ölçeklendirilebilirlik konusunda akıllı sözleşmelerin fonksiyonelliğini birleştirerek bu üçlemi çözmeye çalışmaktadır.
Kadena (KDA Coin) Nedir?
Kadena, tıpkı Bitcoin (BTC) gibi Proof-of-Work (PoW) konsensüsü üzerinde çalışan bir layer-1 blok zinciridir. Bitcoin’den farklılık gösterdiği nokta; Bitcoin tek bir blok zinciri üzerinde çalışırken, Kadena PoW konsensüsünü elde etmek için birden çok paralel blok zinciri üzerinde çalışır. Böylelikle verimi artırırken ve karşılığında merkeziyetsizlik ve güvenlikten taviz vermeden ölçeklendirilebilirlik sorununa çözüm sunmaktadır.
Saniye başına 480.000’e kadar işlemi (TPS) gerçekleştirmek için eş zamanlı 20 zinciri kullanan bu çoklu ağ mimarisine “Chainweb” denmektedir. Ağın kapasitesine ulaşması halinde yeni zincirler ağı genişletmeye başlayarak, ölçeklendirilebilirliğin sonsuz olmasına olanak vermektedir. Bitcoin 7 TPS, Ethereum 15 ila 25 TPS ve Mastercard 5.000 TPS işlem hızlarına sahiptir. Bu mimarinin kalbinde değerin çapraz zincir transferi için zincirlerin birbirleriyle “konuşmalarını” sağlayan akıllı sözleşmeler bulunmaktadır.
Chainweb özellikle birden çok PoW blok zinciri kullanarak, esasen daha enerji temelli olan PoW sisteminin daha enerji verimli olmasını sağlamaktadır. Ağ talebi artsa bile Kadena’nın enerji kullanımı sabit kalmaktadır.
Kadena’nın çoklu blok zinciri mimarisi “Chainweb”, ölçeklendirilebilirlikten taviz vermeden Proof-of-Work konsensüs mekanizması üzerinde çalışır (Kaynak: Kadena)
Kurucularına göre Kadena, çeşitli Fortune 100 şirketleriyle aktif işbirliği içerisindedir ve şu an için finans ve sağlık hizmetleri endüstrileri dahil olmak üzere çeşitli endüstrilerde kullanım alanlarını test etmektedir. Örnek olarak, arz zinciri dolandırıcılıklarını ve kalite sorunlarını tespit etmek üzere ilaç takibini optimize etmek için ABD medtech firması Rymedi’yle ortaklık gerçekleştirmiştir.
Kadena’nın Arkasındaki Ekip Kimlerden Oluşmaktadır?
Kadena, 2016’da (mainneti Ekim 2019’da faaliyete geçmiştir), New York’taki JPMorgan’da blok zinciri geliştirme grubunun lideri olan Stuart Popejoy ve Washington D.C.’deki Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nda çalışan Will Martino gibi iki veteran tarafından kurulmuştur.
Stuart, projeye ilk başlayan olmuş ve Martino’yu daha SEC’teki pozisyonundayken işe almıştır. Ekibe daha sonradan 2008 Satoshi whitepaper’ında en çok atıfta bulunulan kişi olan Dr. Stuart Haber katılmıştır. Stuart’ın kriptografi alanındaki öncü çalışmaları, diğer çalışmaların yanında sonradan Bitcoin haline gelen organizasyona kaynak olmuştur.
Kadena ilk olarak Cosmos Ağı’nın vakfından 150.000$ hibe almış, sonrasında projenin ortaya çıkışından önceki iki fonlama turunda 15 milyon $ toplamıştır. Özellikle Will Martino’nun SEC’teki deneyimi oldukça işe yaramış, projenin komisyon tarafından uygulanan kanunlar ve düzenlemelerle tamamen uyumlu olmasını sağlamıştır.
Şu anda Kadena’nın New York, NY’deki merkezinde 50’nin üzerinde tam zamanlı çalışan istihdam edilmektedir.
Kadena Nasıl Çalışır? En İyi Özellikleri Nelerdir?
Kadena’nın mimarisi birden çok layer ve zincirden oluşmaktadır. Bu mimari, PoW madencilik modelini ikili genel ve gizlilik özellikleriyle birleştirmesini sağlayan yüksek derecede kompleks bir tasarımdır. Aşağıda Kadena mimarisini oluşturan temel teknolojik konseptleri bulabilirsiniz.
Chainweb (Layer-1)
Önceden de bahsedildiği üzere Kadena mimarisinin temel bileşeni “Chainweb” konsesüsüdür: Chainweb, Kadena zincirine hayat vermek için birbirine bağlı 20 zincirden oluşan bir ağdır. Kadena’nın layer-1 ağının dayandığı şey Chainweb’dir.
Kadena ağının mimarisi. (Kaynak: EnterpriseTimes).
Zincirler, “sharding“ olarak bilinen sistem altında paralel olarak çalışırlar. Sıkışıklık sadece bir zinciri olan (mainneti) Ethereum gibi ağlarda sık görülen bir problemdir. Kadena ise bu sorunla yükü 20 farklı zincire bölerek çözmektedir. Sonrasında kullanıcılar, işlem ücretlerinin daha düşük olduğu daha az yoğun bir zincirde hesap kurabilir ve tokenlarını “Simple Payment Verification (SPV)” olarak bilinen akıllı sözleşme protokolünü kullanarak zincirler arasında aktarabilirler.
Chainweb, birbirine bağlanmıştır ve halka açıktır. Ağ, verimliliğini ve esnekliğini kanıtlamak için 8.000 TPS’lik stres-testinden geçmiştir. Mevcut koşullar altında 480.000 TPS’ye kadar ölçeklendirilebilmektedir, ancak bu sayı yeni zincirler eklenerek dikey olarak artırılabilmektedir.
Zincir kodu, en zor ve matematiksel olarak ağır programlama dillerinden biri olan Haskell’de yazılmıştır. Haskell aynı zamanda Cardano (ADA) gibi blok zincirlerde de kullanılmaktadır. Platformdaki akıllı sözleşmeler de bu dilde yazılmıştır.
Kuro (Layer-2)
Kuro, Kadena için layer-2 çözümüdür. Başlangıçtaki çıkış aşamalarında ScalableBFT (BFT, Byzantine Fault Tolerant konsensüsünün kısaltmasıdır) olarak bilinmekteydi. Kuro zinciri ticari kullanım için tasarlanmıştır ve zincire akıllı sözleşmeleri ve gizlilik özelliklerini getirmektedir.
Örnek olarak, bir banka müşterisi verilerini blok zincire sızdırmadan gizlice göndermek için (Monero’ya benzer şekilde) Kadena’yı kullanmak istemesi halinde Kadena’da layer-2’yi kullanabilir. Kuro aynı zamanda DEX’lerin Kadena ağında coin değişimleri gerçekleştirmelerine olanak vermektedir.
Kuro zincirlerindeki işlemler Ethereum’dakine benzer şekilde gaz ücretleri gerektirir. Ancak, 2020’de Kadena, kullanıcıların swap ücretlerini karşılamak ve ücretsiz işlemler gerçekleştirilmesi için Gas İstasyonlarını çıkarmıştır.
Pact Akıllı Sözleşmeleri
Pact, Kadena ekibi tarafından Kadena’daki DeFi ekosistemi için geliştirilmiş yeni bir programlama dilidir. Pact, blok zinciri için olan tek turing-complete akıllı sözleşme dilidir.
Turing-complete dil, bilgisayar tarafından yerine getirilebilen tüm fonksiyonların dilde mevcut olduğu anlamına gelir. Örnek olarak C ve C++ Turing-complete’tir.
Ethereum’daki Solidity gibi akıllı sözleşme dilleri Turing-complete değillerdir. Bu da geliştiricileri sınırlı bir fonksiyon setiyle bırakmaktadır. Pact, Turing-complete olmakla birlikte Haskell’de yazılmıştır. Bu da sadece daha deneyimli programcıların Pact akıllı sözleşmelerini yazabileceği anlamına gelmektedir.
Kadena’daki DeFi aktivitesinin hala geliştirme aşamasında olmasının nedeni Pact programlama dilinin karmaşıklığıdır. Kaddex projesi, Kadena ekosistemin coin değişimi ve güven gerektirmeyen işlemlerle bunu değiştirmeyi hedeflemektedir.
Kadena Cüzdanları
Kadena için piyasa bulunan iki en popüler cüzdan Chainweaver (Kadena ekibi tarafından geliştirilmiştir) ve Zelcore’dur (Flux tarafından geliştirilmiştir). Kadena birden çok zincir kullandığından, kullanıcıların KDA coinlerini gönderirken dikkatli olmaları gerekir. Aksi halde fonlarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacaklardır.
Kadena Coin (KDA Coin) Nedir?
KDA coin, Kadena ekosisteminin yerel kripto parasıdır. Bu yazının yazıldığı esnada Kadena coin fiyatı 1.50$ ve piyasa değeri 275 milyon $’dır. Kadena coin fiyatı piyasaya sürüldüğündeki fiyatı olan 0.33$’dan önemli oranda yükseliş yaşamış ve Kasım 2021’de tüm zamanların en yüksek değeri olan 25$ ulaşmıştır. Ancak diğer tüm altcoinlerde olduğu gibi KDA’nın fiyatı da Bitcoin ile büyük oranda bağlantılıdır. Dolayısıyla tüm zamanların en yüksek değerini, Bitcoin yükselirken yaşamış ve sonrasında Bitcoin’in 2021’de ulaştığı tüm zamanların en yüksek fiyatı olan 69.000$’dan 2022’nin ilk çeyreğinde gördüğü aşağı yönlü trendle %70 düşerek 20.000’ın altına gerilediğinde, KDA coinin fiyatı da %90’dan fazla düşüş yaşamıştır.
Ağda işlem yapmak için Kadena coin kullanılmaktadır ve gelecekte Ethereum’un Uniswap (UNI) ve OpenSea’de kullanılışına benzer biçimde DeFi ve NFT işlemlerinde de kullanılacaktır.
Kadena coinin 1 milyarlık arz sınırı bulunmaktadır. Ekip, bunu “emisyon” olarak ifade etmiş ve 2019’de piyasaya sürülmesinden itibaren 120 yıl içinde aralıklarla dolaşıma gireceğini belirtmektedir. Bu, Kadena coin arzının ancak 2139’da tamamen kazılmış olacağı anlamına gelmektedir. Yazının yazıldığı tarihte Kadena coin arzı 184 milyondur.
Kadena coinlerinin dağılımı birden çok kategoriye ayrılmıştır: Madencilere (%70), rezerv (%20), tohum/yatırımcı (%6), ve geliştiriciler (%3). Madenciler, Kadena blok zincirinin güvenliğinden sorumlu olduklarından arzın ve gelecekteki emisyonların en büyük bölümünü almaktadırlar.
Son iki yıldaki Kadena coin fiyat performansı (Kaynak: CoinMarketCap)
Kaddex işlem platformu, NFT pazaryerlerinin faaliyete geçmesi ve genel kripto piyasaları düşüncelerinin düzelmesiyle Kadena coin fiyatı yeniden yükselebilir.
Henüz Kadena’nın yerel gömülü cüzdanı Chainweaver’da Kadena coin staking’i mevcut olmasa da, kullanıcılar coinlerini üçüncül platformlarda stake edebilirler.
Kadena Coin İyi Bir Yatırım mı?
CEO Stuart Popejoy’a göre Kadena tartışmasız “her gün NYSE’de gerçekleştirilen 9+ milyon işlemi yerine getirebilecek ölçeklendirilebilirliğe sahip” tek PoW zinciridir.
Verimli enerjinin kullanıldığı madencilik ve birden çok zincirde sharding’in eşsiz kombinasyonuyla birlikte orijinal Bitcoin whitepaper’ında belirtilen “etkili” PoW prensiplerine bağlı kalması Kadena’yı yüksek hacimli ve özellikle küresel bankacılık ve finans hizmetleri endüstrisinde kurumsal kabul açısından ümit vaad eden bir aday haline getirmektedir. Proje aynı zamanda ilk Turing-complete blok zinciri dili olan Pact programlama dili gibi diğer teknolojileri de sahneye taşımıştır.
Projenin yenilikleri arasında Uniswap’a benzer, merkeziyetsiz ve komisyonsuz işlem platformu olan Kaddex (KDX) ve yaratıcılar için otomatik olarak ödenen telif haklarıyla kendini OpenSea’den farklı kılmayı hedefleyen “Marmalade” adlı NFT pazaryeri bulunmaktadır.
Yukarıda sayılanlarla birlikte, geliştiricilerin faaliyete geçmek için hızlı konsept elde etmelerine olanak veren tam merkeziyetsiz altyapı sunan tek platform olması, özellikle de kapsama alanını ve kabulünü kurumsal müşteriler arasında genişletmesi halinde proje, yatırımcıların Kadena’nın geleceği hakkında ümitli olmaları için geçerli sebepler sunmaktadır.
Register to get $180 Welcome Bonus!
