Uniswap lansmanından sadece iki ay sonra önemli bir alım satım hacmine ulaştı. Vitalik Buterin’in (Ethereum‘un kurucu ortağı) temel teknolojiyi bir forumda ilk kez tanımlamasının ardından projeyi üstlenmek için ilham alan Hayden Adams platformu 2018 yılında kurdu. Uniswap, kripto traderları için zincir üzerinde otomatikleştirilmiş likidite sağlamayı amaçlayan basit bir konsepte sahiptir.
Uniswap, kripto para piyasasını kasıp kavuran DeFi yükselişine katkıda bulundu. Sağladığı çözümler sayesinde artık kripto alanında en aktif merkeziyetsiz borsalardan biri olarak ün kazanmıştır.
Uniswap Nedir?
Uniswap, yatırımcıların ERC-20 tokenlarını doğrudan cüzdanlarından takas etmelerini veya değişim yapmalarını sağlamak için tasarlanmış merkeziyetsiz bir borsadır (DEX). Ethereum ağındaki çok sayıda ERC-20 tokenı göz önüne alındığında, hele ki bu tokenlar büyük merkezi kripto para borsalarında (CEX) listelenmemişse, bir tokenı diğeriyle takas etmek oldukça zor ve hatta sinir bozucu olabilir.
Bu tokenlerın çoğu EtherDelta gibi diğer DEX’lerde listelenmiş olsa da, yeterli likiditeye sahip değillerdir ve sezgilere aykırı kullanıcı arayüzleri sunmaktadırlar. Bu nedenle Uniswap, otomatik olarak likidite sağlayan ve Ethereum’un ERC-20 token ekosisteminin geliştirilmesine katkıda bulunan en iyi merkeziyetsiz protokol olarak ortaya çıkmıştır.
Uniswap Nasıl İşler?
Likidite sağlamak için piyasa yapıcılarına bağlı olan merkezi borsaların aksine Uniswap, otomatik olarak likidite sağlamak için akıllı sözleşmeleri kullanan merkeziyetsiz ve otomatik bir yapı üzerinde işler. Akıllı sözleşmeler, otomatik piyasa yapıcılar olarak işlev görür ve takas hizmetleri sağlamak için traderlardan gelen likidite taleplerini dengeler.
Platformun bir emir defteri veya herhangi bir merkezi aracısı yoktur. Açık kaynaklı bir yazılım olduğu için, herkes bir likidite havuzu oluşturarak Uniswap’ta likidite sağlayıcısı olabilir. Ayrıca, izne dayalı olmayan bir protokol olması sebebiyle, herhangi bir ERC-20 tokenı bir likidite havuzuna sahip olduğu sürece platformda listelenebilir.
Uniswap’ta Likidite Havuzları
Uniswaps likidite sağlayıcıları, likidite rezervini tutan akıllı bir sözleşmeye iki tokenın eşdeğer bir değerini (örneğin, bir ETH ve ERC-20 çifti veya başka bir ERC-20 çifti ile bir ERC-20) yatırarak piyasayı oluşturur. Bunun karşılığında, akıllı sözleşme tarafından likidite sağlayıcısına, havuza katkısının oranını temsil eden bir likidite tokenı şeklinde kullanılabilir bir teşvik verilir.
Bu likiditeye erişmek için token takası yapmak isteyen traderlar likidite havuzuna bir ücret öderler. Bu ücret, likidite sağlayıcıları arasında havuza katkı oranlarına göre dağıtılır.
Uniswap’ta Fiyatlandırma Nasıl Yapılır?
Uniswap, çeşitli işlemlerden veri çekmek için Fiyatlandırma Oracle’ları (akıllı kontratlara dışarıdan bilgi sağlayan üçüncü parti hizmetler) kullanır ve işlem çiftleri için bir fiyat toplar. Fiyatlandırma Oracle’ı manipülasyona dirençli, merkeziyetsiz bir sistem olarak tasarlanmıştır. Kötü aktörlerin sistemi hacklemesini çok zor bir hale getirir.
Örneğin, ETH’yi USDT ile takas etmek isteyen bir trader, işlemi gerçekleştirmek için ETH/USDT likidite havuzuna erişmeyi talep edecektir. Bu Uniswap likidite havuzunun, hem ETH hem de USDT’nin eşdeğer değerlerini korumak ve sabit denge sağlamak için tasarlandığını unutmayın.
Havuzdan ETH’yi alan bu trader, özünde ETH’nin USDT arzını azaltmış olur ve bu nedenle, ETH’nin fiyatını USDT’ye karşı yükseltir.
Fiyatlandırma Oracle’ı, bu işlemlerden tüm verileri toplar ve bunları platformdaki her bir token çifti için bir fiyat verecek şekilde toplar.
Uniswap Nasıl Kullanılır
Herkes Uniswap’ı ERC-20 tokenlarını takas etmek veya likidite sağlayarak kazanç sağlamak için kullanabilir. Uniswap bir borsaya benzer şekilde çalışsa da, görünenin altında diğer borsalardan farklı tasarıma sahip bir platform bulunmaktadır. Platformun temel yapısı, bireylerin KYC (Müşterinizi Tanıyın) düzenlemeleri, token muhafazası veya bir aracı otoriteden herhangi bir doğrulama yapılmasına gerek kalmadan token takas etmelerini sağlar.
Dahası, Uniswap’ın açık kaynaklı bir platform olduğu göz önüne alındığında, herkes Uniswap üzerinde bir uygulama oluşturabilir ve protokolün daha fazla işlevselliğinden faydalanabilir.
Uniswap ile Nasıl ROI Sağlanır?
Bir kripto traderı olarak, Uniswap ile aşağıdakileri uygulayarak ROI (Yatırım Getirisi) elde edebilirsiniz:
- İlk olarak, bir kripto para cüzdanı edinin. Uniswap’a herhangi bir cüzdanı bağlayabilirsiniz; ancak şu anda en uygun seçenek MetaMask cüzdanıdır. Uniswap blok zincirine doğrudan tarayıcınızdan bağlanmanıza olanak verir.
- Uniswap’ın yalnızca Ethereum tabanlı dijital varlıklarla çalışan Ethereum tabanlı bir protokol olduğu göz önüne alındığında, bir sonraki adım bir miktar ETH satın almaktır.
- Cüzdanınızla Uniswap’a bağlanın. Cüzdanınızın kurulumu tamamlandıktan sonra, bir sonraki adım Uniswap.org’a gitmek ve “Launch App” butonunu tıklamak olacaktır. Bu noktada arayüz size Uniswap’ı cüzdanınıza bağlama seçeneği sunar.
- Artık cüzdanınızdaki ETH’yi dilediğiniz herhangi bir ERC20 tokenı ile takas edebileceğiniz token takas arayüzüne erişebilirsiniz. Bir ERC20 tokenını ETH’nizle takas ederseniz, esasen hedef ERC20 tokenını havuzdan çekerken likidite havuzuna ETH göndermiş olursunuz.
- Tokenları takas etmeden önce slipaj toleransına dikkat etmenizi öneririz. Slipaj toleransı, likidite havuzunda bulunan miktara kıyasla satın aldığınız token sayısıdır. Havuz boyutuna kıyasla büyük emirlere sahip işlemlerde, işlemi durduracak yüksek bir slipaj yüzdesi olacaktır. Bu nedenle, slipaj ne kadar düşük olursa, işlemin başarılı olma şansı da o kadar yüksek olur.
- Tüm detayları kontrol edip takasınızı onayladığınızda, MetaMask cüzdanınız işlemi onaylamanız için bir açılır pencere gösterecektir. İşlemin blok zincirinde onaylanması birkaç dakika sürebilir.
Likidite Sağlayıcılar
Uniswap üzerinde likidite sağlayabilmek için, hem ETH’yi hem de hedef ERC20 tokenını aynı cüzdanda tutmalısınız. Cüzdanınızdaki ETH ve ERC20 tokenının dolar cinsinden değerleri eşit olmalıdır.
Cüzdanınızın kurulumunu gerçekleştirdikten sonra, token takası için açıklanan prosedürü izleyin; ancak “Swap” yerine “Pool” butonuna tıklayın. Ardından, likidite havuzuna eklemek istediğiniz tokenı ve ETH miktarını seçmek için Uniswap’ı cüzdanınıza bağlayın.
İşlem blok zincirinde onaylandıktan sonra havuz payı yüzdenizi ve ETH’nin seçtiğiniz ETH20 tokenına oranını göreceksiniz. Traderlar havuzda işlem yaptığı için ETH/ERC20 oranı değişebilse de; ancak, havuza yaptığınız katkının toplam dolar değeri sabit kalacaktır.
Likiditeyi kaldırmak da aynı derecede basittir. “Havuz” sekmesine gidin ve menüden “Remove Liquidity”ye tıklayın. Şimdi, likidite sağlamak için kullandığınız ERC20 tokenını seçin ve kaldırmak istediğiniz likidite miktarını seçin. İşlemi onayladığınızda, topladığınız birikmiş işlem ücretlerinden bir pay ile sağladığınız likiditenin dolar değeri karşılığını alacaksınız.
Geri Dönülemez Kayıp Riski
Uniswap’taki likidite sağlayıcıları, likidite havuzdan çekildikten sonra bir tokenın dalgalanan piyasa fiyatına kıyasla kârın değerini etkileyen bir etki olan kalıcı kaybın farkında olmalıdır.
Örneğin, bir likidite sağlayıcısı 10ETH ve 1000USDT bulunan bir havuza 1ETH ve 100 USDT (yani ETH 100$ değerindedir) yatırırsa, bu likidite sağlayıcının artık o havuzda %10’luk payı vardır. Bununla birlikte, ETH’nin fiyatı 400 USDT’ye yükselirse ve arbitraj traderları USDT çekerken havuzu ETH ile doldurursa, likidite sağlayıcısının cüzdanındaki ETH’nin USDT’ye oranı değişir, ancak değer aynı kalır.
Bu nedenle, likidite sağlayıcısı fiyat yüksekken likiditeyi havuzdan çıkarmaya karar verirse, bu trader bir kayıp veya esasen bir fırsat maliyetine katlanmak durumunda kalacaktır. Böyle bir durumda, likidite sağlayıcısının cüzdanındaki USDT’nin ETH değeri, orijinal 1ETH ila 100USDT yerine 0,5ETH ve 200USDT olarak değişecektir. Likidite sağlayıcısı 400$’lık bir kâr elde etmiş gibi görünse de (yani, 200’de 0,5ETH artı 200 USDT), likidite sağlayıcısı aslında havuza hiç likidite sağlamasaydı cüzdanında 500$’ı olacacağından, sonuç olarak 100$ kayba uğramış oldu.
Geri dönülemez kayıp riskinden kaçınmak için nasıl oluştuğuna dair bu teknik açıklamaya göz atabilirsiniz; ancak, en iyi çözüm, yalnızca token fiyatının nispeten istikrarlı olduğunda havuza likidite eklemek ve çıkarmak olacaktır.
UniSwap Kullanmanın Avantajları ve Dezavantajları
Diğer tüm teknolojiler gibi, UniSwap’ı anlamanın en iyi yolu onu kullanmaya başlamaktır. Uniswap’ın en büyük avantajlarından biri, yatırımcıların herhangi bir doğrulama olmaksızın doğrudan cüzdanlarından işlem yapabilmeleridir. Ayrıca platform, gözetimsiz olduğu için güvenlidir ve protokol herhangi bir fon tutmaz.
Ayrıca Uniswap’ın akıllı sözleşmeleri, platformun yayınlanan denetim raporlarında kanıtlandığı gibi, birkaç kez denetlenmiştir. Borsanın izne dayalı olmayan (permissionless) tasarımı, yeni tokenlara kolay ve hızlı erişim sağlar. Merkezi borsaların %0,5 işlem başına ücretleriyle karşılaştırıldığında, platform %0,3 ile daha düşük ücretler sunar.
Ethereum ağı tıkandığında fırlayabilen gaz ücretleri Uniswap ile ilgili risklerden biri ve bu durum 2020 Ağustos ayında karşımıza çıkmıştı. Ayrıca, kullanıcı doğrulaması olmadığı ve herkesin işlem yapabileceği, likidite oluşturabileceği ve bir token listeleyebileceği için, dolandırıcılar kolayca sahte tokenlar oluşturabilir. Neyseki, biraz titizlik göstererek dolandırıcıları kolayca tespit edebilirsiniz.
Genel olarak Uniswap, uzun süredir merkezi borsalara bağımlı olan kripto para meraklıları için güzel bir seçenek olarak duruyor. Platform bu zamana dek, Uniswap 3.0 sürümünün geliştirilebilmesi için A Serisi finansmanında başarıyla 11 milyon dolar topladı.
Register to get $180 Welcome Bonus!
