Mass Index (MI) Nedir? 2025 Kripto Dönüş Sinyali Rehberi

Özet

• Mass Index (MI), Amerikan trader ve matematikçi Donald Dorsey tarafından geliştirilmiş bir göstergedir ve özellikle eğilim dönüşü stratejileri için tasarlanmıştır.
• Bu gösterge, volatilitesi ve yüksek hassasiyetiyle Stochastic RSI (StochRSI)’ya benzeyen osilatör tipinde bir göstergedir. Ancak ana farkı, aşırı alım/aşırı satım seviyeleri için kullanılmamasıdır.
• Gösterge üzerindeki “Şişkinlik” (Bulge), osilatörün yükselip hızla düşmesiyle meydana gelir ve bu durum trader’lara bir dönüşün yaklaşmakta olduğunu gösterir. Dorsey’e göre Mass Index’in altın kuralı, çizginin 27’ye (veya üstüne) ulaşmasını ve ardından 26 veya 26.5 seviyesine kırılmasını beklemektir. Bu strateji yalnızca 25-periyotluk Mass Index’te çalışır.
• Mass Index, son verilere ağırlık veren birden fazla Üssel Hareketli Ortalama (EMA) üzerine kurulu olup, hem değer yatırımı hem de kısa vadeli gün içi ticaret için uygundur.
• MI göstergesi trendin yönünü ölçmez. Traderlar arasında genel kabul, EMA şişkinlikten sonra yukarıyı gösteriyorsa long, aşağıyı gösteriyorsa short pozisyon almaktır.
• Mass Index göstergesi, tüm Phemex spot ve vadeli işlemler grafiklerinde kullanılabilir.

Teknik trader’lar, piyasa trend dönüşlerini önceden tahmin edebilmek için yıllardır göstergeler kullanırlar. Tersine dönüşleri tespit etmek için özel olarak geliştirilen ve daha az bilinen dikkat çekici göstergelerden biri de Mass Index (MI)’dır. 1990’larda tanıtılan Mass Index, fiyat trendlerinde potansiyel dönüş noktalarını benzersiz şekilde işaretlemesiyle deneyimli analistler arasında popülerlik kazanmıştır. Bu makalede, Mass Index göstergesi nedir, nasıl çalışır ve 2025 kripto piyasalarında trader’lar onu nasıl kullanabilir sorularını inceleyeceğiz.

Mass Index Göstergesi Nedir?

Mass Index (MI) göstergesi, eğilim dönüşü ticareti için kullanılan bir osilatördür. Gelişmiş bir teknik gösterge olarak, özellikle trend dönüşlerinin temel prensiplerini bilen ve piyasaya karşı pozisyon almayı bilen traderlar için tasarlanmıştır. Göstergedeki “mass” terimi, ölçtüğü ortalama yüksekler ile düşükler arasındaki genişleyen farkı ifade eder. Gösterge tamamen dönüşleri (reversal) tespit etmek için tasarlanmıştır ve aşırı alım/aşırı satım gibi formasyonları göstermez.

Mass Index, traderlara mevcut trendin gücü ve ne zaman sona erebileceğine dair bağlamsal bilgi sunar. Donald Dorsey’nin göstergeyi tanıttığı ilk örnekte bunu şöyle açıklamıştır: “Mass Index’i bir aracın hız göstergesi gibi düşünün. Yolda saatte 100 mil ile gidiyorsak, hızı görebiliriz ama Kuzey’e mi Güney’e mi gittiğimizi bilmeyiz.” Aynı şekilde, Bitcoin (BTC) ya da başka herhangi bir kripto grafiğine baktığımızda, mevcut trendi fiyattan görebiliriz; fakat mevcut trendin kırılmaya ne kadar yakın olduğunu tahmin edecek bir bağlama sahip değiliz.

Mass Index, son verilere ağırlık veren çoklu EMA’ların bir karışımını kullanır ve dönüşleri tahmin eder. Örneğin Bitcoin fiyatı hızla yükseliyorsa, kaçınılmaz olarak tersine dönmesi beklenir ve bu gösterge tam o noktayı tespit eder. Göstergenin mucidi Dorsey’ye göre, 25-periyotlu MI’da 27’nin üzeri okunduğunda bir dönüş gelmektedir. Aşağıdaki örneklerde bu iddianın geçerliliğini Bitcoin’in tarihsel ortalamaları üzerinden kontrol edeceğiz.

Geleneksel Finans Piyasalarında Mass Index Göstergesi (kaynak)

Mass Index Göstergesini Kim İcat Etti?

Mass Index, Amerikalı emtia traderı ve analist Donald Dorsey tarafından icat edilmiştir. Dorsey, göstergenin fikrini ilk kez 80’lerde tartışsa da, 1992 yılında “Stocks and Commodities” dergisinde tanıtmıştır. Göstergenin temel mantığı, trend olan bir piyasada bir dönüş yaklaşırken fiyatların genişlemesidir.

İndeks, piyasadaki hareketleri volatilite temelli analiz eder. Dorsey, bu göstergenin gelecekteki trend yönünü öngörmediği ve fiyatın yükselip düşeceği kararının trader’a ait olduğu konusunda uyarır. Artan bir trend çizgisi yalnızca volatilitenin arttığını gösterir. Ancak trendin hangi yöne kırılacağına dair bir kesinlik yoktur. Bu nedenle gösterge, en çok trend (trending) piyasalarda etkilidir.

Mass Index Nasıl Hesaplanır?

Mass Index formülü, iki Üssel Hareketli Ortalama (EMA) ve yüksekler/düşükler baz alınarak hesaplanır. EMA, son verilere ağırlık veren ve trend tahmininde etkili olan en güvenilir hareketli ortalamalardan biridir. Mass Index’in tam formülü aşağıdaki gibidir:

Gösterge hesaplama temelinde 9-periyotluk EMA ve yakın zamanlı zirve-dip farkı alınır. 9-periyotluk EMA, örneğin Bitcoin’de veya herhangi bir kriptoda son dokuz günün ortalamasını sunar. İkinci EMA ise, önceki EMA’nın 9 günlük EMA’sını alır ve iki EMA birbirine bölünür.

Fiyatın “kütlesi” (mass) 25 olarak toplanır ve EMA oranı 1 alınır. Dorsey’nin bahsettiği dönüş “şişkinlikleri”, Mass Index 27’ye ulaştığında ortaya çıkar, bu yüzden en yüksek doğruluk için 25 periyot esas alınmalıdır.

Phemex’te varsayılan Mass Index periyodu 10’dur, ancak günlük grafikte efektif ticaret için bunu 25’e ayarlamak gerekir. Bir sonraki bölümde bu gösterilecektir.

Mass Index Göstergesi ile Nasıl İşlem Yapılır?

Şimdi Mass Index teknik göstergesini Phemex platformunda aktif ederek periyot uzunluğunu 25’e ayarlayacak ve şişkinlik/dönüşleri nasıl göreceğimizi uygulamalı göstereceğiz. Önce “Piyasalar” sekmesine gidin ve bir işlem çifti seçin. Bu örnekte BTC/USDT çifti seçilerek üst menüden “Göstergeler” kısmına tıklanır:

Göstergeler menüsünde “Mass Index” aranır, sistem otomatik olarak gösterecektir:

Göstergede sol tıklama yapıldığında, Bitcoin grafiğinin altında bir osilatör olarak aktif olur:

Buradaki önemli nokta: “Mass Index 10” değeri, 10 periyotluk indeks ile işlediğimizi gösterir; fakat şişkinliğin (bulge) oluştuğuna dair 27 değeri için 25 periyot gerekir. Sağdaki ölçeğin maksimum değeri 12’dir fakat gerçek işlemde göstergenin 27’yi görmesi gerekir. Bunu düzeltmek için “Ayarlar” kısmına tıklanarak periyot uzunluğu 25 yapılır:

Değişikliği onaylamak için “OK” tıklayın; artık üst çizgi 27 ve üzerine ulaşacaktır:

Artık güvenilir bir Mass Index stratejisi öğrenmeye hazırsınız!

Mass Index Göstergesi Stratejisi Nedir?

Donald Dorsey’in orijinal talimatları, “şişkinlik” tespitinde iki kritik değer önerir: 27 ve 26.5. Bu şişkinlik, 25-periyotlu Mass Index 27’ye ulaşıp ardından 26.5’e düşerse mevcut trendin bir dönüş yaşayacağını öngörür. Bunu Bitcoin grafiği üzerinde doğrulayalım:

Grafikte Mass Index’in 27’ye ulaşmasının çok nadir ancak günlük grafik üzerinde ayı sapması oluşumunu isabetle tahminlediği bazı anlar görülmüştür. Ancak çoğunlukla endeksin ulaşabildiği maksimum seviye 26’dır. Bu durum, göstergenin ilk olarak volatilitesi daha düşük hisse senedi piyasaları için geliştirilmiş olmasından kaynaklanabilir.

Bu gösterge, osilatör tipi şekliyle RSI ve StochRSI’ya benzemekle birlikte, yalnızca dönüş stratejisi için tasarlanmış olup trend tahmininde kullanılmaz. Trader’lara günlük (1D) grafikte kullanmaları önerilir. Kısa vadeli (ör. 4 saatlik - 4H) grafiklerde ise, 9-periyotluk ve 25-periyotluk EMA kullanılan EMA cross gibi araçlarla kombin edildiğinde özgün sinyaller sağlar:

Bu örnekte gösterge 27’ye ulaşıp 26.5’e kadar gerilemiş—bu textbook Dorsey örneğidir. Bu noktada iki yöne de bir dönüş beklenebilir. EMA Cross, uzun (25-periyotluk) çizginin kısa (9-periyotluk) EMA’nın altına indiğini gösterdi ve bu bir satış sinyalidir. Bitcoin fiyatı hızla düşüp yükselişten düşüşe geçti.

25-periyotlu grafikte Mass Index’in 27’yi aşması nadiren görülür. Bu durum göstergenin, fiyatın genişlemesini ve ardından dönüşü sabırla bekleyen traderlar için uygun olduğunu gösterir.

Mass Index Stratejileri ve İpuçları

Dorsey, şişkinlik eşiği olarak büyük ölçüde 27 ve 26.5 seviyelerini belirlemiştir ve bugüne kadar birçok piyasada bu rakamlar etkisini korumuştur. Mass Index kullanırken şu stratejik ipuçlarına dikkat edin:

• 25-periyotluk Mass Index kullanın: Klasik sinyaller 25-periyotluk hesaplamada çalışır. Daha kısa periyotlar (ör. 10-15) daha sık şişkinlik üretebilir ama bunların çoğu yanlış olacaktır; daha uzun (30+) periyotlar ise zamanında sinyalleri kaçırabilir. 25, tarihi olarak “tatlı nokta” olarak kabul edilmiştir.
• Sadece trend piyasalarda kullanın: Mass Index en çok belirgin bir trend varken işe yarar. Yatay, aralık piyasalarında Mass Index düz bir şekilde gezinebilir ve gerçek şişkinlik görülmez ya da bunlar güçlü hareketler tetiklemez. Volatilite ciddi biçimde artınca ve trend kırılmak üzereyken parlamaktadır.
• Trende yönelik indikatörlerle birleştirin: Mass Index sinyal geldikten sonra trendi teyit etmek için hareketli ortalama kesişimi (cross) veya MACD histogramı gibi bir osilatör kullanın. Yani Mass Index “yakında dönüş olabilir” der, ardından bu dönüşün gerçekten olup olmadığını görmeyi beklersiniz.
• Her şişkinlikte körü körüne işlem açmayın: Her şişkinlik devasa bir dönüşe yol açmaz; bazen kısa bir düzeltmenin veya duraksamanın habercisi olabilir. Risk yönetimi (stop-loss) kullanılmalıdır ve hiçbir göstergeye %100 güvenmemelisiniz. Geniş perspektifi hesaba katmak önemlidir. Örneğin, güncel temel haberler veya başka piyasa dinamikleri bir teknik sinyali geçersiz kılabilir.

Mass Index’i Yorumlamak (kaynak)

Kripto Piyasalarında Mass Index’in Analizi

Kripto paralar genellikle ani volatilite patlamaları yaşar ve bu da teorik olarak Mass Index’i oldukça ilgili kılar. Örneğin bir kripto boğa koşusu sırasında günlük aralıklar ciddi oranda genişler (her gün fiyatlar arasında büyük dalgalanmalar olur). Böyle bir durumda Mass Index hızla yükselir. Ardından volatilite aniden düşerse—örneğin fiyat hala yükselmekteyken günlük aralık daralırsa—trendin tükenmekte olduğu sinyalini verebilir. Tersine, derin ayı piyasasında satışlar sıklaşınca da Mass Index yükselebilir; ama panik satışlar sakinleşir ve aralık daralırsa bir dip noktası yakın olabilir.

Mass Index’in tek başına mükemmel bir kazanç aracı olmadığını gösteren backtestler de dikkat çekicidir. Temel bir Mass Index stratejisinin, ek filtreler gerekmeksizin kar getirisi sağlamadığını gösteren kantitatif analizler vardır. Bu nedenle MI, bir trader’ın araç kutusunda tamamlayıcı olarak kullanılmalı, tek başına sistem olarak ele alınmamalıdır.

2025 itibariyle, çoğu kripto borsası (ör. Phemex) ve TradingView gibi grafik platformlarında Mass Index göstergesi standart şekilde yer almaktadır. Kurulumu genellikle şu şekildedir:

1. Mass Index’i grafiğe eklemek (default olarak klasik 9/25 ayarları gelir).
2. Referans için yatayda 27 ve 26.5 seviyelerini işaretlemek.
3. MI çizgisinin bu eşiklere yukarıdan veya aşağıdan geçişlerini gözlemlemek.

Bazı traderlar aşırı yüksek Mass Index değerlerini de izlerler. Olağanüstü yüksek bir Mass Index, sürdürülemez bir volatilite dönemi anlamına gelebilir. Ancak genellikle, sinyal olarak, çizginin tekrar kritik eşiğin altına inmesi önemlidir.

Sonuç

Mass Index anlaşılması zor bir göstergedir ve bu yüzden çok yaygın değildir. Görünüşte bir güç osilatörüne benzer; fakat trader gerçekten hangi amaçla tasarlandığını ve efektif kullanım için periyot ayarını nasıl değiştireceğini bilmiyorsa, bu göstergeyle çalışmakta zorlanacaktır. Başlangıç olarak göstergenin 25-periyotlu ayara alınmasını ve ardından kendi Mass Index dönüş stratejinizi oluşturmanızı öneririz.

Trader’lar genellikle iki EMA arasında kesişim olduğunda alış/satış sinyali üreten EMA Cross ile Mass Index’i beraber kullanır. Bu durumda Mass Index, fiyat genişlemesinin gerçekleştiği ve dönüşün gelebileceğinin doğrulama aracı olarak çalışır. Bazı trader’lar ise Basit Hareketli Ortalama (SMA) ile kullanmayı tercih eder. Kendi işlem tarzınıza ve işlem süresine göre bir strateji geliştirmeniz önemli, çünkü Mass Index hem uzun vadeli hem kısa vadeli grafiklerde etkilidir.

Daha fazla teknik gösterge ve Mass Index ile kombinasyon fikirlerini keşfetmek için teknik analiz (TA) bölümümüzü ziyaret edin.