Alım-satım stratejileri dünyası terimlerle doludur. Tepe noktaları (highs), düşükler (lows), daha yüksek tepe (higher highs) ve daha düşük dip (lower lows) gibi kavramlar özellikle piyasa trendleri tartışılırken sürekli karşımıza çıkar. Ancak bu terimler gerçekte ne anlama gelir ve işlemdeki zirve ve dip seviyelerini bilmek sizi nasıl daha iyi bir kripto trader’ı yapabilir? Basitçe açıklamak gerekirse, piyasa yüksekleri ve düşükleri bir varlığın belirli bir zaman diliminde ulaştığı en yüksek ve en düşük fiyatı ifade eder. Trader’lar, bu zirve ve diplerin zaman içindeki gelişimini çok yakından takip eder çünkü oluşturdukları desen, piyasa trendini belirler. Bu desenleri tanımak kripto alım-satımında son derece işe yarar; bir coin’in yükseliş trendinde mi, düşüş trendinde mi yoksa sadece yatayda mı hareket ettiğini anlamanızı sağlar. Bu makalede, “alım-satımda zirve ve dipler (trading highs and lows)” ne demektir, neden önemlidir ve kripto stratejinize bunu nasıl entegre edebileceğinizi detaylandıracağız.
Alım-Satımda Yüksekler ve Düşükler Nedir?
Alım-satımda yüksekler ve düşükler, bir menkul kıymetin veya varlığın sırasıyla işlem gördüğü en yüksek ve en düşük fiyatı ifade eder. Genellikle bu fiyatlar, belirli bir zaman periyoduna göre belirtilir; böylece fiyat değişiminin hangi aralıkta gerçekleştiğini görebilirsiniz. Örneğin, 20 günlük zirve/dip, menkul kıymetin son 20 gün içindeki en yüksek ve en düşük fiyatlarını, 52 haftalık zirve/dip ise son bir yıldaki tepe ve dip seviyelerini gösterir. Bu yüksekler ve düşükler, her işlem gününün kapanış fiyatına göre belirlenir. Yani bir varlık gün içinde bu seviyelerin ötesine geçse dahi, eğer günü orada kapatmazsa kayıtlara geçmez.
Bunun anlaşılması kolay olsa da, trader’lar bu tepe/dip noktalarının oluşturduğu patternleri analiz etmeye başladıklarında karmaşıklık başlar. Bu patternde çok çeşitli varyasyonlar ve stratejiler bulunur; aşağıdaki bölümlerde bunları göreceğiz.
Daha Yüksek Tepeler ve Daha Düşük Dipler Nedir?
Bir trader daha yüksek tepe, daha düşük dip, daha düşük tepe veya daha yüksek dipten bahsettiğinde, aslında bir varlığın gelecekteki performansına dair öngörüsünü ifade etmektedir. Birlikte kullanıldığında bu değerler, piyasa trendlerini belirlemede ve trader’ın trend tabanlı stratejiler geliştirmesinde yardımcı olur. Fiyat yükselişi trendini belirlemek için, daha yüksek tepe ve daha yüksek diplerden oluşan çok basit ama etkili bir teknik kullanılabilir:
-
Daha yüksek tepe (Higher high): Bir menkul kıymetin fiyatı, bir önceki günün kapanış fiyatından ve ayrıca son tepe noktasından daha yüksek bir seviyede kapanış yaparsa, bu noktaya daha yüksek tepe denir. Özellikle daha yüksek diplerle birlikte olduğunda, bu durum yükselen bir trendin makul göstergesidir ve trader’a varlığın kısa vadede yükselmeye devam edeceği konusunda güven verir.
-
Daha yüksek dip (Higher low): Bir menkul kıymetin kapanış fiyatı, bir önceki güne göre dipte kapanırsa fakat o dip, öncekinden daha yüksekse, buna daha yüksek dip denir. Yine özellikle daha yüksek tepeyle birlikte olduğunda, bu da yükseliş trendini destekler ve trader’a varlığın değerinin yükselmeye devam edeceğine dair güven verir.
Düşüş trendlerini belirlerken de benzer bir teknik kullanılır:
-
Daha düşük dip (Lower low): Bir menkul kıymetin kapanış fiyatı, bir önceki günün kapanışındaki dipten daha aşağıda bir seviyede kapanırsa buna daha düşük dip denir. Bu, dipten alım fırsatı arayanlar için trendin zayıflamakta olduğuna (özellikle daha düşük tepeyle birlikte) işaret eder ve varlığın yakın gelecekte değer kaybedeceği beklentisini doğurur.
-
Daha düşük tepe (Lower high): Bazı günlerde fiyat bir tepe noktasına çıktığında, ancak bu tepe öncekinden daha düşük kalıyorsa buna daha düşük tepe denir. Özellikle daha düşük dip ile beraber kullanıldığında, trendin aşağı yönlü devam edeceğinin makul bir işareti olur.
-
Karma düzen (Mixed pattern): Bazen daha yüksek tepe ile daha düşük dip gibi karışık desenler de görülebilir. Bu, piyasanın son derece dalgalı veya kararsız olduğu anlamına gelir: bir gün yüksek zirveye ulaşılır, ardından hemen düşük bir dip gelir. Böyle bir 'daha yüksek tepe + daha düşük dip' paterni nadir ve genelde tahmini zor, stabil olmayan döneme işaret eder. Trader’lar genellikle bu garip kombinasyona göre sistem inşa etmezler ama böyle durumlar piyasanın “chop zone”da veya geçişte olduğuna dair ipucu verebilir.
Yani, daha yüksek tepe ve daha yüksek dip; bir varlıkta devam eden yükseliş ve beklentinin göstergesi iken, daha düşük tepe ve daha düşük dip bunun tam tersine işaret eder. Bu sayede bir trader veya yatırımcı o varlığın performansı konusundaki beklentilerini daha iyi yönetebilir ve buna uygun stratejiler geliştirebilir.
Daha Yüksek Tepe / Daha Düşük Dip Stratejisi Nedir?
Bu kavramlar alım-satım kararlarını güçlendirmek için kullanılsa da, çoğu zaman al-sat sistemlerinin doğrudan 'daha yüksek tepe/daha düşük dip' kesişimi üzerine inşa edilmesi pek yaygın değildir. Çünkü bu tür bir desen, genellikle oldukça dalgalı ve öngörülmesi zor bir varlığı işaret eder; bu tür işaretlerin sonucunu doğru tahmin etmek için ciddi deneyim ve/veya şans gerekir. Birçok trader yıllarını bu sinyalleri anlamaya harcar ve çoğu zaman kendi stratejisini geliştirene kadar sayısız deneme-yanılma sürecinden geçer.
Daha Düşük Tepe ve Daha Yüksek Dip Deseni Nasıl Tespit Edilir?
Daha düşük tepe ve daha yüksek dipten oluşan bir patternle strateji oluşturmak nadir olmakla birlikte imkânsız değildir. Deneyimli trader’lar, piyasadaki değişimlerden faydalanmak için düşüş trendlerinde daha düşük tepe/daha yüksek dip paternini çeşitli şekillerde değerlendirmeyi öğrenmiştir. Bunlardan biri, spread trading taktiğinin ters versiyonu ile standart daha düşük tepe/daha düşük dip modelinde uygulanabilir. Yine de, profesyonel yatırımcılar ve aracı kurumlar kendi tarzlarına göre çeşitli stratejiler geliştirmiştir; piyasayı tek bir doğru yöntemle çözmek pek mümkün değildir. Genellikle, daha yüksek tepe/daha düşük dip veya daha düşük tepe/daha yüksek dip deseninden yararlanmak isteyenler “countertrend” (trend karşıtı) stratejiler uygularlar.
Karşı-Trend (Countertrend) Stratejilerde Daha Yüksek Tepe/Düşük Dip Desenleri
Bir yatırımcı veya trader, karşı-trend stratejisi kullandığında, ana trendin tersine pozisyon açarak küçük kazançlar elde etmeye çalışır. Buna kar-şıt yatırımcılık ya da 'countertrend trading' de denir. Genel olarak, trader ancak baskın trendde küçük bir “pullback (geri çekilme)” beklediğinde bu tür bir strateji uygular. Burada amaç kısa süren bu düzeltmelerden kâr elde etmektir. Bu yüzden karşı-trend işlemler genelde maksimum birkaç gün ya da hafta tutulur; yani orta vadeli bir stratejidir.
Karşı-trend işlemlerle ilgilenen yatırımcıların piyasayı çok iyi kavramış ve yatırım stratejilerine hâkim olmaları hayati önem taşır; zira bu oldukça riskli bir yaklaşımdır. Bu nedenle, karşı-trend trader’ları genellikle momentumu ölçen göstergelerde uzmanlaşmıştır. Başarılı countertrend kullanıcıları genellikle trenddeki düzeltmeleri doğru tahmin ederek özellikle kripto para gibi varlıklarda bundan kâr çıkarırlar.
Karşı-Trend Stratejilerin Artı ve Eksileri
Karşı-trend stratejilerinin çeşitli avantajları ve dezavantajları vardır; bu yüzden, böyle işlemlere girişmeden önce işlem yaptığınız piyasayı iyi analiz etmek gerekir.
-
Daha sığ zirve/dip hareketleri: Countertrend stratejiler, daha trendle uyumlu modellere göre fiyat dalgalanmaları açısından daha sığdır; çünkü işlemler daha kısa sürer. İşlemlerinden elde edilen kârlar düşük olsa da bunu daha sık yaşarlar ve pozisyonlarını böyle dengeleyebilirler. Trend takip eden sistemler daha fazla kâr imkânı sunsa da, uygulamada genellikle daha yavaş işlerler.
-
Artan işlem fırsatı: Fiyat, belirli bir aralıkta sıkça zirve/dip yaparsa, trader’lara hem al-sat hem de açığa satış için çok fırsat sunar. Fakat, anlamlı işlem yapabilmek için piyasayı çok iyi kavramak gerekir. Yine de sadece küçük düzeltmelere oynayan bir yatırımcı, uzun süre pozisyona girmeden bekleyebilir.
Fizikteki her etkiye karşı bir tepki olgusunda olduğu gibi, her avantajlı al-sat stratejisinin de yanlış kullanıldığında ciddi sorunlar doğurabileceğini unutmamak gerekir:
-
Daha yüksek ve sık komisyonlar: Daha fazla al-sat fırsatı aynı zamanda daha fazla komisyon demektir. Countertrend işlemler yapan bir trader genellikle trend takipçilerine göre çok daha fazla ama daha az hacimli işlem gerçekleştirir. Bu nedenle, countertrend trader’ları çoğunlukla lot başına komisyon modeliyle çalışır; böylece işlem başına değil, hisse başına komisyon öderler. Bu model, kısa vadeli yatırımlar yapanlar için büyük esneklik sunar.
-
Daha fazla izleme gereksinimi: Countertrend stratejilerde izlenen piyasa düzeltmeleri, gerçek trend hareketlerinden çok daha kısa ve küçüktür. Bu nedenle, pozisyonları çok daha yakından takip etmek gerekir. Tabii, finansal işlem stratejilerinin neredeyse tamamında olduğu gibi, al/sat (put/call) opsiyonları için otomasyon da tercih edilebilir.
Alım-Satımda Zirve ve Diplerin Psikolojisi
Zirve ve dip seviyeleri, piyasa psikolojisini yansıtması nedeniyle çok önemlidir. Daha yüksek tepe ve daha yüksek dip alıcıların piyasaya hâkim olduğuna ve piyasanın boğa psikolojisinde olduğuna işaret eder. Örneğin, Bitcoin yeni bir zirveye çıktıktan sonra önceki kadar sert düşmediyse, alıcıların güven duyduğunu ve toplu iyimserlikle fiyatın daha da yukarı taşındığını gösterir.
Tersine, daha düşük tepe ve daha düşük dip ise piyasada kötümserliğin arttığını gösterir. Ethereum yeni bir dip yaptıktan sonra önceki tepeyi aşmadan dönerse, satıcıların aktif olduğuna ve daha da düşüş beklendiğine işaret eder. Bu, ayı psikolojisidir: yatırımcılar hızlıca satış yapar ve fiyatlar düşer.
Bazen hem daha yüksek tepe hem de daha düşük dip aynı anda görülür; bu durum piyasa kararsızlığına işaret eder ve ciddi volatiliteye neden olabilir.
Özetle:
-
Boğa Trendleri (Yüksek Tepe/Dip): Trader’lar güvenli; fiyatlar yükseliyor.
-
Ayı Trendleri (Düşük Tepe/Dip): Trader’lar daha fazla düşüşten korkuyor; fiyatlar aşağıya gidiyor.
-
Geçiş/Kararsız Desenler: Yüksek dalgalanma ve temkinli hareketleri gösterir.
Bu patternler, toplu davranışın görsel karşılığıdır ve işlem kararlarını piyasa duyarlılığına göre şekillendirmede yardımcı olur.
Yüksek ve Düşükler ile Nasıl Alım-Satım Yapılır?
Zirve ve dipleri bir işlem stratejisinde kullanmak, genellikle trend yönünde işlem açmak ya da bazen trendin tersine pozisyon almak anlamına gelir. İşte temel yaklaşımlar:
-
Trend Takip Stratejisi: Bu stratejide işlemler, mevcut trend yönünde açılır. Yükseliş trendinde trader’lar, geri çekilmelerde alım fırsatı kollayarak daha yüksek dip destek bölgelerinde pozisyon açar ve stop-loss seviyesini hemen bu seviyelerin altına koyar. Düşüş trendinde ise, daha düşük tepe oluştuğunda açığa satış yapılır ve stoplar onun üzerine yerleştirilir. Bu trendden faydalanarak hareket edilir.
-
Karşı-Trend (Reversal) Stratejisi: Daha ileri düzeydeki trader’lar, trendin tersine döndüğüne dair işaretler gördüklerinde riskli de olsa pozisyon açarlar. Örneğin, bir yükseliş trendinde, daha düşük tepe oluşumu trendin gücünü kaybettiğini gösterebilir ve trader açığa satışa geçebilir. Düşüş trendinde ise daha yüksek dip bir boğa dönüş sinyali olabilir. Momentum göstergeleriyle bu sinyallerin desteklenmesi gerekir ama unutmayın; çoğu dönüş denemesi başarısız olabilir.
-
Breakout (Kırılım) Stratejisi: Bu yöntem, önemli zirve/dip seviyelerini kırılım noktası olarak görmeyi esas alır. Bir varlık direnç seviyesini (daha yüksek tepe) kırdığında alış, destek (yeni daha düşük dip) kırıldığında ise açığa satış yapılır. Sahte kırılımlardan kaçınmak için, fiyatın yeni seviyesini koruması gibi teyit sinyalleri gerekir.
-
Zirve/Dipleri Hedef ya da Stop Seviyelerinde Kullanmak: Farklı göstergeler kullanılsa bile, tepe ve diplerin doğru tespiti trade’in başarısını artırır. Kâr al (take-profit) emirleri geçmiş zirve veya diplere konularak strateji güçlendirilebilir.
Her durumda, zirve ve dip analizini başka araçlarla da desteklemek gerekir. Sadece fiyat yüksek/düşüklerine bakmak güçlüdür ancak her şey değildir. İşlem hacmi, momentum osilatörleri ve diğer göstergeler destekleyici sinyal verebilir.
Sonuç
Alım-satımda zirve ve dipleri ustaca analiz etmek, kripto trading performansınızı ciddi şekilde yükseltebilir. Bir varlığın, tepe-dip yapısına bakarak yükselişte mi, düşüşte mi, yoksa yatayda mı olduğunu net şekilde tespit ederek daha stratejik kararlar alırsınız. Trendle hareket edip etmeyeceğinizi veya potansiyel dönüş öncesi beklemede kalıp kalmayacağınızı bilirsiniz. Unutmayın, kavramlar teknik gelse de temel mantık çok basittir: daha yüksek tepe ve dip boğa gücünü, daha düşük tepe ve dip ayı zayıflığını gösterir. Bu bilgiyi risk yönetimi ve diğer analizlerle birleştirerek başarı oranınızı artırabilirsiniz.
Ve son olarak, gerçekten profesyonel gibi işlem yapmak için doğru platforma ihtiyacınız var. Phemex, bu stratejileri gerçek piyasada uygulayabileceğiniz profesyonel bir kripto borsasıdır. Phemex’te spot ve vadeli işlemler yapabilir (yani yükselişten veya düşüşten kâr edebilirsiniz) ve otomatik trading botları ile trend takip stratejilerinize 7/24 çalıştırabilirsiniz. Eğer doğru setup’ı beklediğiniz bir varlık varsa, Phemex’in Earn Crypto hesapları sayesinde kriptonuzu değerlendirebilir, beklerken bile faiz geliri elde edebilirsiniz.
Register to get $180 Welcome Bonus!
