Ödül Merkezi 
Özet
- Gizli uyumsuzluk, klasik uyumsuzluğun tam tersidir; burada indikatör daha yüksek tepeler veya daha düşük dipler oluştururken, fiyat ise sırasıyla daha düşük tepeler veya daha yüksek dipler oluşturur.
- Boğa (yükseliş) gizli uyumsuzluğu, bir varlığın fiyatı art arda daha yüksek dipler yaparken, indikatörün ise daha düşük dipler yapmasıyla ortaya çıkar.
- Ayı (düşüş) gizli uyumsuzluğu ise, fiyat hareketi art arda daha düşük tepeler oluştururken, indikatörün ise art arda daha yüksek tepeler oluşturmasıyla gerçekleşir.
Uyumsuzluk, döviz ve kripto para traderlarının dünya genelinde sıkça kullandığı bir forex ticaret stratejisidir. Fiyat ile momentum indikatörleri veya osilatörler arasındaki uyuşmazlığa işaret eder. Yaygın kullanılan indikatörler arasında göreli güç endeksi (RSI), Stokastik Osilatör ve hareketli ortalama yakınsama/ıraksama (MACD) bulunur. Klasik uyumsuzlukta, fiyat daha yüksek tepeler veya daha düşük dipler yaparken, osilatör daha düşük tepeler veya daha yüksek dipler yapar ve bu genellikle olası bir trend dönüşümü işaretidir. Gizli uyumsuzlukta ise, fiyat daha düşük tepe veya daha yüksek dip yaparken, osilatör daha yüksek tepe veya daha düşük dip yapar ve bu mevcut trendin devam edebileceğini gösterir.
Uyumsuzluk Nedir?
Gün içi işlemlerde uyumsuzluk, yatırımcıların fiyat trendlerini daha doğru şekilde tanıyıp tepki vermelerine yardımcı olur. Uyumsuzluk, fiyat ile momentumun senkronize olmadığı anlamına gelir ve bu durumda bir düzeltme veya dönüş olasılığı yüksektir. Bir varlığın fiyatı, piyasanın hak ettiğine inandığı değere geri dönmeden önce yalnızca belirli bir dereceye kadar sapabilir.
İki tür uyumsuzluk vardır:
- Klasik/Regüler uyumsuzluk: Fiyat trendi daha yüksek tepeler veya daha düşük dipler oluştururken, indikatör aksine daha düşük tepeler veya daha yüksek dipler yapar.
- Gizli uyumsuzluk: Klasik uyumsuzluğun tersidir; indikatör daha yüksek tepeler veya daha düşük dipler oluştururken fiyat ise daha düşük tepeler veya daha yüksek dipler yapar.
Klasik uyumsuzluk özellikle bir trendin sonunu önceden tahmin etmek için kullanılırken, gizli uyumsuzluktan trend devam sinyali olarak yararlanılabilir.
Klasik ve gizli uyumsuzluk arasındaki farklar (Kaynak: Trading Setups Review)
Gizli Uyumsuzluk Nedir?
Boğa Gizli Uyumsuzluğu Nedir?
Ayı Gizli Uyumsuzluğu Nedir?
Gizli Uyumsuzluk Nasıl Tespit Edilir?
Gizli Uyumsuzluk Saptamada RSI ve MACD Kullanımı
En güvenilir indikatörlerden biri RSI’dır. RSI, belirli bir zaman aralığında ortalama kazanç ve ortalama kayıpları karşılaştırır. Bu indikatör, piyasadaki aşırı alım veya aşırı satım durumlarını belirlemek için sıklıkla kullanılır.
Bir diğer popüler indikatör ise MACD’dir ve temel olarak bir varlığın fiyatına ait iki hareketli ortalama arasındaki ilişkiyi gösterir. MACD’nin verdiği uyumsuzluk sinyalleri genellikle RSI ile benzerlik gösterir.
Aşağıdaki görselde, MACD ve RSI kullanılarak tespit edilen boğa gizli uyumsuzluğuna bir örnek verilmiştir. Fiyat grafiği peş peşe daha yüksek dipler gösterirken, MACD ve RSI’da ise ardışık daha düşük dipler göze çarpmaktadır.
Ethereum fiyat grafiğinden (1 Ocak 2021 - 3 Şubat 2021, 4 saatlik) MACD ve RSI ile saptanan boğa gizli uyumsuzluğu (Kaynak: Phemex, TradingView)
Gizli Uyumsuzluğu Tespit Etmek için Stokastik Osilatör Kullanımı
Bir diğer yaygın indikatör ise, 1950'lerde George Lane tarafından geliştirilen stokastik osilatördür. Temelde, bir varlığın kapanış fiyatını belirli bir zaman süresindeki fiyat aralığı ile karşılaştırır. Aşağıdaki grafikte, stokastik osilatör ile belirlenen bir ayı gizli uyumsuzluğu örneği gösterilmiştir. Fiyat grafiğinde sırasıyla daha düşük tepeler oluşurken, stokastik osilatörde ise ardışık daha yüksek tepeler meydana gelmiştir.
Bitcoin fiyat grafiğinde (4 Ağustos 2020 - 19 Eylül 2020, 4 saatlik) stokastik osilatör ile belirlenen ayı gizli uyumsuzluğu (Kaynak: Phemex, TradingView)
Gizli Uyumsuzluk Tespitinde İndikatör Kullanımı
Kullanılan indikatör değişebilir, ancak temel mantık aynıdır. RSI ve Stokastik gibi önden giden (leading) indikatörler, fiyat değişikliklerine hızlı tepki verdikleri ve bilinen aralıklar içinde salındıkları için uyumsuzluk tespiti için tercih edilir.
-
RSI (Göreli Güç Endeksi): RSI son kazançları ve kayıpları karşılaştırarak bir varlığın aşırı alımda mı, yoksa aşırı satımda mı olduğunu gösterir. Bu nedenle uyumsuzluk işlemlerinde oldukça kullanışlıdır. Gizli uyumsuzlukta trader'lar, fiyat hareketi ile RSI’daki dip ve tepelere bakar. Boğa gizli uyumsuzluğunda, fiyat daha yüksek bir dip yaparken, RSI daha düşük bir seviye kaydeder; bu, fiyatın dayanıklılığının momentum zayıflığına ters düştüğüne işaret eder. Ayı gizli uyumsuzluğunda ise fiyatın tepkisi önceki tepeye göre daha düşükken, RSI’daki tepeler daha yüksektir. RSI’daki uyumsuzluk sinyali, fiyat hareketinden önce ortaya çıkarak erken bir uyarı sağlayabilir.
-
MACD (Hareketli Ortalama Yakınsama/Iraksama): İki hareketli ortalama ve bu iki ortalama arasındaki farkı gösteren bir histogramdan oluşur. MACD, kısmen gecikmeli bir indikatördür ancak momentum değişimlerini de vurgulayabilir. MACD uyumsuzlukları genellikle RSI ile benzerdir. MACD kullanan yatırımcılar, histogramda veya MACD çizgisinde fiyat ile uyumsuz tepeleri/dipleri incelerler. MACD’deki gizli uyumsuzluklar, RSI ile elde edilen sinyalleri doğrulayabilir çünkü çoğunlukla benzer uyumsuzluklar verirler. Örneğin, boğa gizli uyumsuzluğunda, fiyatın dipleri daha yüksek gelirken, MACD histogramı daha derin bir dip yapabilir; bu, geri çekilmenin sona ermekte olduğuna ve yukarı trendin devam edeceğine işaret edebilir.
MACD ve Gizli Uyumsuzluk (kaynak)
- Stokastik Osilatör: Stokastik, fiyatın son aralığına göre kapanışını ölçer ve uyumsuzluklarda oldukça kullanışlıdır. Genellikle daha volatil çalışır. Gizli uyumsuzluk örneği: Bir düşüş trendinde, stokastik osilatör küçük bir yükselişte 80’e, önceki (daha yüksek) yükselişte ise 70’e ulaşmıştır. Bu, fiyatın tepeleri azalmışken göstergenin daha yüksek tepe yapmasıdır ve ayı gizli uyumsuzluğu olarak değerlendirilir. Bu örneği Phemex’deki Bitcoin grafiği ile görebilirsiniz: Ağustos – Eylül 2020’de Bitcoin fiyatı peş peşe daha düşük tepeler yaparken, stokastik göstergesi daha yüksek tepeler gösterdi ve bu da ayı gizli uyumsuzluğuna işaret ederek düşüş trendinin devamını önceden belirtti. Benzer şekilde, yükseliş trendinde stokastik daha düşük dipler, fiyat ise daha yüksek dipler yaptığında boğa gizli uyumsuzluğu oluşur.
Her indikatör zaman zaman farklı sinyaller üretebilir, bu nedenle bazı trader’lar onaylamak için birden fazla indikatör kullanır. Örneğin, hem RSI hem de MACD, 4 saatlik grafikte aynı anda boğa gizli uyumsuzluğu gösteriyorsa, bu tek bir indikatörden gelen sinyale göre çok daha güçlü bir alım teyididir.
Önemli İpucu: Gizli uyumsuzluklar, genellikle daha uzun zaman dilimlerinde (örneğin 4 saatlik, günlük) daha güvenilirdir. Uzun zaman dilimlerinde piyasa gürültüsü azalır ve tepe-dip yapıları daha net gözlenebilir; bu da daha anlamlı uyumsuzluk sinyallerine yol açar. Ancak bunun dezavantajı, günlük grafikte işlem ve sinyal sayısı azalır, fakat sinyallerin önemi artar. Çok kısa zaman dilimlerinde, hatta çalkantılı piyasalarda bir anda hem klasik hem de gizli uyumsuzluk görebilirsiniz (örneğin aynı anda boğa klasik uyumsuzluk ve ayı gizli uyumsuzluğu). Bu kafa karıştırıcı olabilir, bu nedenle doğru zaman dilimi seçmek ve net, iyi biçimlenmiş uyumsuzluklara odaklanmak başarı açısından kritik öneme sahiptir.
Gizli Uyumsuzluk ile Nasıl İşlem Yapılır?
Kural 1: “Dört Fiyat Senaryosu”nu Arayın
Bir gizli uyumsuzluğun var olması için, fiyat trendinin aşağıdakilerden birini yapmış olması gerekir:
- Önceki dibinden daha yüksek bir dip
- Önceki tepesinden daha düşük bir tepe
- Çift Tepe (Double Top)
- Çift Dip (Double Bottom)
Bu dört senaryodan biri gerçekleşmedikçe indikatör sinyalini kontrol etmek mantıklı değildir. İlk iki senaryo zaten boğa ve ayı gizli uyumsuzluğu örneklerinde gösterilmiştir. Çift tepe ve çift dip ise, fiyat hareketleriyle ortaya çıkan teknik formasyonlardır. Kısaca; çift tepe formasyonu “M”, çift dip formasyonu ise “W” harfine benzer. Fiyat grafiğinde tepe ve diplerin tamamen aynı seviyeye gelmesi gerekmez.
Çift tepe ve çift dip formasyonları. (Kaynak: BabyPips)
Kural 2: Boğa Gizli Uyumsuzluğunda Yalnızca Dipleri Bağlayın
Boğa uyumsuzluğunda, fiyat ve indikatördeki dipleri birbirine bağlayın. Aşağıdaki görselde olduğu gibi, fiyat grafiğindeki diplerle göstergedeki dipler dikey olarak hizalanmalıdır.
Boğa gizli uyumsuzluğunda, fiyat grafiğinde birleştirilen daha yüksek diplerle, indikatörde daha düşük dipler dikey biçimde hizalanır. (Kaynak: Phemex, TradingView)
Kural 3: Ayı Gizli Uyumsuzluğunda Yalnızca Tepeleri Bağlayın
Ayı uyumsuzluğunda, fiyat grafiğinde ve indikatördeki tepeleri birbirine bağlayın. Aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi, fiyat grafiğindeki tepelerle göstergedeki tepeler dikey olarak hizalanmış olmalıdır.
Ayı gizli uyumsuzluğunda, fiyat grafiğinde daha düşük tepeler, indikatörde daha yüksek tepeler ile dikey şekilde hizalanır. (Kaynak: TradingView)
Kural 4: Doğrunun Eğimi, Uyumsuzluğun Gücü Hakkında İpucu Verir
Kural 5: Uyumsuzluklarda Israrcı Olmayın
Gizli Uyumsuzluğun Güvenilirliği Nasıldır?
Uyumsuzluk, piyasa yönünde değişim sinyali vermesi açısından güçlü bir göstergedir; ancak tek başına kullanılamaz. Yeni yatırımcılar, işlem stratejilerine gizli uyumsuzluğu dahil etmeden önce klasik uyumsuzluk sinyallerine odaklanmalıdır.
Unutmayın, uyumsuzluk her zaman güçlü bir dönüşle sonlanmaz. Bir analiste göre, bazı zamanlarda uyumsuzluk göstergelerinin hiçbir anlamı olmayabilir ve ciddi fiyat hareketlerini öngöremeyebilir.
Bunun yerine fiyat, uyumsuzluktan sonra yatay konsolidasyon aralığına girmiş olabilir. Yatay trend ya da konsolidasyon, fiyatın belirli bir bantta dalgalanmasıdır. Bu nedenle, yalnızca tek bir indikatör kullanmak yerine farklı stratejileri birleştirmek daha faydalıdır. Aynı anda iki ya da üç indikatör kullanmak, bir trendi tanımlamada ve buna uygun tepkiyi seçmede daha sağlam bir strateji oluşturur.
Bazen, iki veya daha fazla indikatör kullandığınızda, birbirinden çok farklı sinyaller alabilirsiniz. Bu gibi durumlarda bir adım geriye çekilip, çelişen sinyallerin güçlü ve belirgin olup olmadığını incelemek en iyisidir. Eğer gerçekten bariz ve güçlülerse o varlıktan geçici olarak uzak durmak faydalı olabilir.
Gizli Uyumsuzluk Kullanım İpuçları
Klasik ve Gizli Uyumsuzluk Aynı Anda Görülebilir mi?
Kısa zaman dilimlerinde örneğin, aynı anda hem ayı klasik uyumsuzluk hem de boğa gizli uyumsuzluk (veya tersi) görülebilir. Bu nedenle uygun zaman dilimi seçimi, kâr potansiyelini maksimize etmek ve kafa karışıklığını azaltmak açısından önemlidir.
Unutmayın, klasik uyumsuzluk (regular divergence) trendin yönünde değişime işaret eder ve trend sonlarında işlem yapılmalıdır. Gizli uyumsuzluk ise mevcut trendin gücüne işaret eder ve trend başlangıcında işlem yapılmalıdır. Uyumsuzluk işlemlerinde fiyat grafiğinde mevcut bir trendi açıkça gösteren dalgalanmalar bulunmalıdır.
Sonuç
Gizli boğa ve ayı uyumsuzlukları, trend devamı için trader'lara güçlü fırsatlar sunar. Bunlar, başkalarının yanlışlıkla dönüş olarak yorumlayabileceği yerlerde pozisyona girmenizi veya pozisyonda kalmanızı sağlar. Özetle, boğa gizli uyumsuzluğunda (fiyatta daha yüksek dip, osilatörde daha düşük dip), yükselen trendin devamı; ayı gizli uyumsuzluğunda (fiyatta daha düşük tepe, osilatörde daha yüksek tepe) ise düşen trendin sürmesi beklenir. RSI, MACD veya Stokastik gibi indikatörlerle teyit edilen bu sinyaller yüksek kaliteli işlem fırsatları doğurur.
Ancak, her stratejide olduğu gibi, uyumsuzluk işlemlerinde de sağlam risk yönetimi ve gerçekçi beklentilerle hareket edilmelidir. Uyumsuzluklar kesin kâr garantisi vermez; yalnızca uyarı veya fırsat anlamına gelir. Piyasa, her zaman beklenmedik haberlerle ya da öngörülemeyen davranışlarla sizi şaşırtabilir. Yeni başlayanlara, önce klasik uyumsuzluklarla (trend dönüşü sinyalleri) deneme yapmaları, gizli uyumsuzluğa ise alıştıktan sonra geçmeleri tavsiye edilir; çünkü gizli uyumsuzlukları bulmak ve zamanlamak klasik uyumsuzluklara göre daha zor olabilir.
2025 yılında kripto piyasaları her zamankinden çok daha dinamikken, uyumsuzluk stratejileri önemini koruyor. Birçok profesyonel trader bunları Bitcoin ve diğer kripto paralardaki fiyat hareketlerini izlemek ve işlem kararlarını desteklemek için diğer tekniklerle birlikte kullanıyor. Gizli uyumsuzluğun detaylarını öğrenip geçmiş grafiklerde tanımaya çalışmak, trend işlemlerinde zamanlamanızı ciddi şekilde geliştirecektir. Her zaman büyük resmi göz önünde bulundurun, onaylayıcı araçlardan yararlanın ve riskinizi yönetin. Akıllı kullanıldığında, gizli uyumsuzluklar işlem stratejinize önemli bir katkı sağlar ve “boğa piyasasında dipten alım” veya ayı piyasasında “tepeden satış” yaparken ana trendin tekrar devreye girme olasılığını daha güvenle değerlendirebilirsiniz.
