Thế giới chiến lược giao dịch luôn tràn ngập thuật ngữ chuyên ngành. Các thuật ngữ như đỉnh, đáy, đỉnh cao hơn, và đáy thấp hơn thường xuyên được nhắc đến, đặc biệt trong các cuộc thảo luận về xu hướng thị trường. Nhưng những thuật ngữ này thực sự có ý nghĩa gì, và việc hiểu về đỉnh và đáy giao dịch giúp bạn trở thành một nhà giao dịch crypto tốt hơn ra sao? Đơn giản, đỉnh và đáy thị trường đề cập đến mức giá cao nhất và thấp nhất mà một tài sản đạt được trong một khung thời gian nhất định. Các trader đặc biệt chú ý đến cách những mức đỉnh và đáy này thay đổi theo thời gian, vì mô hình mà chúng tạo thành sẽ xác định xu hướng của thị trường. Nhận diện các mô hình này cực kỳ hữu ích trong giao dịch crypto. Điều này giúp bạn biết một đồng coin đang ở xu hướng tăng mạnh (bullish), giảm mạnh (bearish), hay chỉ đi ngang. Trong bài viết này, chúng ta sẽ phân tích “đỉnh và đáy trong giao dịch” là gì, tại sao chúng quan trọng và cách vận dụng trong chiến lược giao dịch crypto của bạn.
Đỉnh và đáy trong giao dịch là gì?
Đỉnh và đáy trong giao dịch đơn giản là chỉ mức giá cao nhất và thấp nhất mà một chứng khoán hoặc tài sản được giao dịch, tương ứng. Các mức này thường được thể hiện theo các khung thời gian để cho thấy giá đã di chuyển như thế nào trong khoảng thời gian đó. Ví dụ, đỉnh/đáy 20 ngày sẽ cho thấy giá cao nhất và thấp nhất của tài sản trong 20 ngày vừa qua, đỉnh/đáy 52 tuần thể hiện những đỉnh và đáy của giá trong một năm, v.v. Lưu ý, các mức đỉnh và đáy này thường dựa trên giá đóng cửa cuối mỗi phiên giao dịch – gọi là giá đóng cửa. Nghĩa là trong ngày giao dịch, giá tài sản có thể vượt qua mức đỉnh hoặc đáy, nhưng chỉ khi giá đóng cửa tại mức đó thì nó mới được ghi nhận là đỉnh/đáy của ngày đó.
Khái niệm này vốn dễ hiểu, nhưng mọi thứ sẽ bắt đầu phức tạp hơn khi các nhà giao dịch tiến hành phân tích mô hình hình thành bởi các điểm đỉnh/đáy, nhằm xác định thời điểm áp dụng các chiến lược giao dịch khác nhau. Những mô hình (và chiến lược) này có nhiều biến thể, như chúng ta sẽ thấy ở các phần tiếp theo.
Đỉnh cao hơn và đáy thấp hơn là gì?
Khi một trader đề cập đến đỉnh cao hơn hoặc đáy thấp hơn, hay đáy cao hơn/đỉnh thấp hơn, đó là cách họ thể hiện nhận định về hiệu suất tương lai của một loại tài sản hoặc chứng khoán. Khi kết hợp các giá trị này, có thể xác định và xây dựng chiến lược dựa trên xu hướng thị trường. Để nhận diện xu hướng tăng, trader sử dụng kỹ thuật cực kỳ đơn giản xoay quanh đỉnh cao hơn và đáy cao hơn như sau:
-
Đỉnh cao hơn (Higher high): Nếu giá đóng cửa của một tài sản cao hơn giá đóng cửa gần nhất trước đó (vốn cũng là một đỉnh), thì nó được gọi là đỉnh cao hơn. Đây là dấu hiệu hợp lý cho một xu hướng tăng (đặc biệt khi kết hợp với đáy cao hơn), mang lại sự tự tin rằng giá trị tài sản có thể tiếp tục tăng trong tương lai gần.
-
Đáy cao hơn (Higher low): Nếu giá đóng cửa ở mức thấp, nhưng mức đáy này lại cao hơn đáy đóng cửa của ngày trước đó, đó là đáy cao hơn. Đây cũng là tín hiệu xu hướng tăng (đặc biệt khi kết hợp với đỉnh cao hơn), giúp trader tin tưởng giá trị tài sản có thể tiếp tục đi lên.
Ngược lại, để nhận diện xu hướng giảm, trader sử dụng kỹ thuật tương tự:
-
Đáy thấp hơn (Lower low): Nếu giá đóng cửa của một tài sản thấp hơn giá đóng cửa trước đó (vốn cũng là một đáy), thì được gọi là đáy thấp hơn. Đây là dấu hiệu cho thấy xu hướng lao dốc, đặc biệt nếu kết hợp với đỉnh thấp hơn, giúp trader dự báo giá trị tài sản sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới.
-
Đỉnh thấp hơn (Lower high): Nếu giá đóng cửa ở mức cao, nhưng mức đỉnh này lại thấp hơn đỉnh của ngày trước đó, thì đây là đỉnh thấp hơn. Điều này cũng cho thấy xu hướng giảm (đặc biệt khi kết hợp đáy thấp hơn), giúp trader dự đoán giá tiếp tục đi xuống.
-
Mô hình hỗn hợp: Đôi khi bạn sẽ thấy kiểu đỉnh cao hơn đi cùng đáy thấp hơn. Điều này tức là thị trường cực kỳ biến động hoặc thiếu quyết đoán: một hôm đạt đỉnh mới, hôm sau lại xuống đáy thấp hơn. Mô hình đỉnh cao hơn + đáy thấp hơn này khá hiếm và thường cho thấy thị trường bất ổn, khó đoán định. Trader thường không xây dựng hệ thống dựa trên kiểu này, nhưng sự xuất hiện của nó là tín hiệu cho sự rung lắc hoặc thị trường đang chuyển trạng thái.
Tóm lại, đỉnh cao hơn cùng đáy cao hơn là chỉ báo cho xu hướng tăng, trong khi đáy thấp hơn cùng đỉnh thấp hơn dự báo xu hướng giảm. Điều này cho phép nhà đầu tư hay trader điều chỉnh kỳ vọng cũng như phát triển các chiến lược dựa trên nhận định này.
Chiến lược Đỉnh cao hơn/Đáy thấp hơn là gì?
Dù các khái niệm này hỗ trợ quyết định giao dịch, nhưng rất hiếm khi một hệ thống hoặc chiến lược thực sự được xây dựng chỉ dựa vào đỉnh cao hơn/đáy thấp hơn. Lý do bởi sự xuất hiện đồng thời này thường báo hiệu mức độ bất ổn cao, khiến biến động giá trở nên khó dự đoán (ít nhất, khi chỉ dựa vào chỉ báo này). Tuy nhiên, đây cũng là thông tin giá trị, vì cần chuyên môn/phán đoán tốt để tận dụng nó chính xác. Nhiều trader phải nghiên cứu, quan sát thị trường nhiều năm mới có thể hiểu ý nghĩa thật sự của các tín hiệu này, và thường mất thêm nhiều năm thử nghiệm để phát triển các chiến lược cá nhân hiệu quả.
Cách nhận diện mô hình Đỉnh thấp hơn/Đáy cao hơn
Việc xác định các mô hình đỉnh thấp hơn và đáy cao hơn để xây dựng chiến lược giao dịch cũng hiếm gặp, nhưng không phải không thể. Các trader kỳ cựu đã tìm ra những cách khai thác mô hình này trong xu hướng giảm để tận dụng các biến động đảo chiều. Một ví dụ là áp dụng chiến lược spread trading ngược lại đối với mô hình đỉnh thấp hơn/đáy thấp hơn truyền thống. Tuy vậy, nhiều nhà đầu tư chuyên nghiệp và broker đã tự phát triển chiến lược riêng - không có một phương pháp tuyệt đối đúng cho thị trường. Thông thường, những người muốn tận dụng mô hình đỉnh cao hơn/đáy thấp hơn hoặc đỉnh thấp hơn/đáy cao hơn sẽ sử dụng chiến lược gọi là “countertrend” (giao dịch ngược xu hướng).
Các mô hình Đỉnh cao hơn/Đáy thấp hơn và Đỉnh thấp hơn/Đáy cao hơn trong chiến lược Countertrend
Khi nhà đầu tư sử dụng chiến lược countertrend, họ tìm cách kiếm lợi nhuận nhỏ bằng cách giao dịch ngược lại với xu hướng chủ đạo đang diễn ra. Đây còn gọi là contrarian investing (đầu tư ngược chiều) hoặc đơn giản là giao dịch ngược xu hướng. Thông thường, trader chỉ thực hiện chiến lược countertrend khi họ cho rằng xu hướng lớn sẽ có pullback (điều chỉnh ngắn hạn). Họ sẽ tận dụng các đợt đảo chiều ngắn này để kiếm lợi nhuận. Vì vậy, countertrend chủ yếu là chiến lược trung hạn, thường giữ vị thế trong vài ngày đến vài tuần.
Nhà đầu tư muốn theo countertrend phải có kiến thức thị trường vững và am hiểu chiến lược đầu tư, do phương pháp này khá mạo hiểm. Đây là lý do các trader countertrend thường sử dụng thành thạo các chỉ báo động lượng, như những gì đã đề cập bên trên. Trader thành công với chiến lược này là những người dự đoán đúng và tận dụng các đợt điều chỉnh giá của các tài sản đang có xu hướng mạnh (ví dụ như tiền điện tử).
Ưu/nhược điểm của chiến lược Countertrend
Countertrend có những ưu/ngược điểm, vì vậy việc hiểu rõ thị trường mình tham gia là điều quan trọng trước khi thử sức với kiểu giao dịch này.
-
Biên độ đỉnh/đáy thấp hơn: Chiến lược countertrend thường ít biến động mạnh như các mô hình thuận xu hướng bởi thời gian giao dịch ngắn hơn. Trader có thể thu về lợi nhuận nhỏ thường xuyên, bù lại với tốc độ. Dù các chiến lược theo xu hướng có thể đem lại khoản lãi lớn nhưng thường đòi hỏi thời gian chờ đợi lâu hơn.
-
Tăng cơ hội giao dịch: Khi giá giao động quanh các mức đỉnh/đáy ổn định, trader có nhiều cơ hội vào lệnh mua hoặc bán khống. Song, hiệu quả phụ thuộc vào hiểu biết về thị trường. Một nhược điểm nữa là trader có thể phải chờ khá lâu nếu đơn thuần chỉ canh các cú điều chỉnh thay vì xu hướng chính.
Tuy vậy, giống như quy luật vật lý hành động - phản ứng, hãy nhớ rằng bất cứ chiến lược hiệu quả nào cũng mang theo rủi ro lớn nếu không hiểu đúng hoặc chủ quan:
-
Hoa hồng cao & nhiều giao dịch hơn: Càng nhiều giao dịch, bạn càng tốn phí hoa hồng. Trader áp dụng countertrend thường thực hiện số lượng lớn giao dịch nhỏ hơn so với người theo trend chính. Vì thế, họ thường chọn mô hình trả phí trên từng cổ phiếu (per-share) thay vì mỗi lệnh, nhằm tăng linh hoạt cho các khoản đầu tư ngắn hạn.
-
Yêu cầu giám sát sát hơn: Các đợt chỉnh mà trader countertrend tận dụng đều ngắn và nhỏ hơn trend chính, nên họ cần quan sát chặt chẽ hơn nhiều. Tuy vậy, hiện nay có thể sử dụng hệ thống tự động để cài lệnh mua/bán (put/call) options.
Tâm lý giao dịch Đỉnh - Đáy
Việc hiểu rõ mô hình đỉnh – đáy rất quan trọng vì chúng phản ánh tâm lý thị trường. Đỉnh cao hơn và đáy cao hơn là dấu hiệu phe mua kiểm soát thị trường, tâm lý bullish. Ví dụ, nếu Bitcoin liên tục đạt đỉnh mới và không rơi xuống mức đáy cũ, đó là dấu hiệu niềm tin cùng sự lạc quan của nhà đầu tư, thúc đẩy giá lên cao.
Ngược lại, đỉnh thấp hơn và đáy thấp hơn chỉ tâm lý bi quan gia tăng. Nếu Ethereum xuống đáy mới nhưng khi hồi phục lại không vượt được đỉnh cũ thì đó là lực bán mạnh, nhà đầu tư kỳ vọng giảm tiếp. Mô hình này thể hiện tâm lý bearish, nhà đầu tư muốn bán nhanh khiến giá tiếp tục đi xuống.
Một trường hợp thú vị là khi thị trường xuất hiện đồng thời đỉnh cao hơn và đáy thấp hơn, báo hiệu sự do dự - thiếu nhất quán của trader và khả năng biến động rất mạnh.
Tóm lại:
-
Xu hướng tăng (Bullish) (Đỉnh/Đáy cao hơn): Trader tự tin, giá tăng mạnh.
-
Xu hướng giảm (Bearish) (Đỉnh/Đáy thấp hơn): Trader lo sợ giá rơi tiếp, giá giảm sâu.
-
Mô hình chuyển giao/thiếu quyết đoán: Thị trường biến động mạnh & cần thận trọng.
Các mô hình này trực quan thể hiện hành vi đám đông, giúp quyết định giao dịch dựa trên tâm lý thị trường đang chi phối.
Cách giao dịch sử dụng Đỉnh và Đáy
Vận dụng đỉnh – đáy trong chiến lược giao dịch thường là bám theo xu hướng hoặc cược vào sự đảo chiều xu hướng. Bạn có thể cân nhắc các phương pháp sau:
-
Chiến lược bám theo xu hướng (Trend-following): Giao dịch cùng chiều với xu hướng chủ đạo. Trong xu hướng tăng, trader tìm điểm mua ở các nhịp điều chỉnh (pullback), vào lệnh quanh vùng hỗ trợ đáy cao hơn và đặt stop-loss ngay dưới ngưỡng này. Ở thị trường giảm, trader bán khống khi hình thành đỉnh thấp hơn, đặt stop-loss phía trên.
-
Chiến lược ngược xu hướng (Countertrend/Reversal): Những trader kinh nghiệm sẽ canh dấu hiệu đảo chiều - khá rủi ro vì đi ngược xu hướng chính. Ví dụ, trong xu hướng tăng mà xuất hiện đỉnh thấp hơn, đó có thể là dấu hiệu lực mua cạn kiệt, trader bắt đầu bán khống. Ở xu hướng giảm, nếu xuất hiện đáy cao hơn thì có thể là tín hiệu đảo chiều tăng. Nên dùng thêm các chỉ báo xác nhận xu hướng (momentum) và cực kỳ cẩn trọng vì nhiều pha đảo chiều là “bẫy”.
-
Giao dịch phá ngưỡng (Breakout Trading): Chiến lược tập trung vào phá vỡ các ngưỡng đỉnh/đáy quan trọng. Trader mua vào khi giá phá mạnh đỉnh kháng cự (higher high) hoặc bán khống khi giá tụt dưới hỗ trợ (lower low). Cần xác nhận sự phá ngưỡng này thực sự có lực (giữ được mức giá mới), đề phòng false breakout.
-
Đặt mục tiêu và cắt lỗ theo đỉnh/đáy: Cho dù sử dụng chỉ báo nào hỗ trợ, phân tích đỉnh/đáy vẫn giúp bạn hoàn thiện chiến lược. Chốt lời tại các vùng đỉnh/đáy quan trọng sẽ tối ưu hiệu quả của chiến lược tổng thể.
Ở bất kỳ trường hợp nào, nên kết hợp phân tích mức giá đỉnh/đáy với các chỉ báo khác. Dù các ngưỡng này rất mạnh, nhưng chúng không phải là “tất cả”. Hãy bổ sung kiểm chứng bằng khối lượng giao dịch, momentum oscillator và các công cụ xác thực thêm.
Kết luận
Thành thạo nghệ thuật phân tích đỉnh – đáy sẽ nâng tầm kỹ năng giao dịch crypto của bạn. Khi xác định rõ asset đang tăng, giảm hay đi ngang thông qua các đỉnh và đáy, bạn sẽ có lợi thế chiến lược khi ra quyết định. Bạn sẽ biết khi nào nên bám trend, lúc nào nên đứng ngoài, khi nào khả năng đảo chiều mạnh sắp đến. Hãy nhớ rằng, dù thuật ngữ nghe phức tạp, ý nghĩa cốt lõi rất rõ ràng: đỉnh và đáy liên tục cao hơn là tín hiệu sức mạnh bullish, đỉnh và đáy thấp hơn là dấu hiệu bearish. Kết hợp kiến thức này với quản trị rủi ro và các chỉ báo khác để đạt hiệu quả tối đa.
Cuối cùng, để giao dịch như dân chuyên thực thụ, bạn cần lựa chọn nền tảng phù hợp. Phemex là sàn giao dịch crypto chuyên nghiệp, tạo điều kiện lý tưởng để áp dụng toàn bộ các chiến lược đã đề cập. Phemex hỗ trợ đầy đủ các tính năng cho trader: giao dịch cả spot và phái sinh (futures) (bạn có thể kiếm lợi từ cả xu hướng tăng lẫn giảm), đặt bot giao dịch tự động để chạy các chiến lược theo xu hướng 24/7. Nếu bạn đang hold crypto chờ cơ hội giao dịch, tài khoản Earn Crypto bên Phemex giúp gia tăng lợi nhuận thụ động cho số coin nhàn rỗi, biến tài sản “ngồi im” thành nguồn thu nhập thêm cho bạn.
Register to get $180 Welcome Bonus!
