Register to get $180 Welcome Bonus!Kripto paralar, sahne ışıklarına 2017’de çıkmış, iki yıl boyunca yavaş yavaş ölmüş, 2020’de (Covid-19 pandemisi sonrasında) tekrar yükselişe geçmişlerdir ve o zamandan beridir de altın, hisse senetleri, tahviller ve geleneksel para birimlerinin yanında yenilikçi bir makro varlık olarak küresel sahnede yer almaktadırlar.
Ancak fiziki olarak tutulamayan bu yeni varlıkla birlikte, ilerleyen zamanlarda fizibilitesi, güvenilirliği ve hayatta kalma yeteneği konusunda önemli miktarda eleştiri ortaya çıkmıştır. Dahası, kripto paralar genellikle oldukça volatil olduklarından, fiyatlar ne zaman düşse, piyasa düşünceleri de dibe vurmuş ve insanlar FUD yapmaya ve kripto paraların ölmeye başladığını ve/ya öldüğünü iddia etmeye başlamışlardır.
O yüzden bu soruyu derinlemesine keşfedelim ve kripto paraların öldüğü iddiasını sorgulayan verileri ve istatistikleri sunalım.
Kripto Paralar 2022’de Öldüler mi?
Piyasa Değerinin Analizi
Geçmişe bakacak olursak kripto paralar 2022’de, 2021’deki pik noktalarından düşüş yaşamışlardır. Ancak piyasa değerlemesi 2018-2019 gibi önceki ayı piyasalarına göre hala belirgin oranda yüksektir.
Örnek vermek gerekirse, şu anda tüm kripto paraların güncel piyasa değeri 900 milyar $ civarındadır. Ancak önceki ayı piyasalarında, piyasa değeri yaklaşık 250 milyar $ civarındaydı ve boğa piyasalarında sadece 500 milyar $’a kadar yükseliş göstermişti.
Bu, 2022 yılındaki olumsuz düşüncelere ve makroekonomik temellere rağmen hala 2018 ve 2019 gibi yıllara kıyasla kripto paralara önemli oranda daha büyük bir yatırımcı ilgisi olduğu anlamına gelmektedir.
İlave analizler, blok zinciri ve daha hızlı layer 1’ler ve Ethereum’un PoS’a geçmesi gibi kripto geliştirmelerinin yanında metaverse’ün yükselişi ve NFT’lere olan ilginin hızla artmasının da kripto para kabulünü artıran ek etmenler olduğunu gösterecektir.
Tüm bu geliştirmelerin gerçek zamanlı meydana gelmesi nedeniyle, kripto paraların öldüğünü söylemenin pek de doğru bir tarafı yoktur. Söz konusu nitelendirme ancak teknik ilerleme, Web3 gelişimi, metaverse, NFT’ler ve gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelere yapılan kripto para pazarlamasındaki çeşitli başarılar yerine sadece güncel fiyat performansına bakılarak yapılan analizlerle çıkarılabilmektedir.
Blok Zinciri, Metaverse & NFT Kabulünün Analizi
Blok zinciri teknolojisi, kripto paranın kabulünde ve yatırımında katalizör görevi görmüştür. Blok zinciri teknolojisi aynı zamanda Google, Apple, Samsung gibi şirketlerden ve BlackRock, Fidelity ve JP Morgan gibi kuruluşlardan ve Amerika Birleşik Devletleri ve Çin gibi ülkelerden önemli miktarda yatırım ve ilgi çekmiş, saygı duyulan bir teknolojidir.
Aşağıda kripto paraların öldüğünü ve blok zincirlerin de bu dedikodularla birlikte dibe gittiğini boşa çıkaracak bazı istatistikler bulabilirsiniz. Dünya çapında blok zinciri çözümlerine yapılan harcamaların 4.5 milyar $’dan (2020), 2024’te tahmini 19 milyar $’a çıkması beklenmektedir.
Dahası, Statista ve Deloitte tarafından küresel işletmeler veya yöneticilerle yapılan düzenli anketlerde blok zinciri yatırımlarına olan ilgi ortaya çıkmaktadır. Blok zinciri finans, sağlık, e-ticaret ve tarım vb. birçok sektörde kullanışlıdır. Basit anlatacak olursak yapılan tüm VC fonlamalarıyla (2020 itibariyle 2.3 milyar $’ın üzerinde), endüstrinin ortadan kaybolma ihtimali yoktur.
Kripto paraları destekleyen bir diğer faktör de metaverse’tür. Metaverse, yüksek-hızda internet, blok zinciri, NFT’ler ve ödemeler için farklı para birimlerine ihtiyaç duyan dijital sanal gerçekliktir. Bu açıdan bakıldığında kripto paralar metaverse’le iyi bir ikili olmaktadır.
Büyük şirketler de metaverse’ün potansiyelinin farkına varmışlardır. Bu yüzden Meta, Apple, Google, Microsoft, Nvidia, Tencent, Roblox, Shopify, Epic Games ve Nike gibi şirketler metaverse’e yatırım yapmakta ve işletme stratejilerine dijital gerçekliği dahil etmektedirler.
Ancak metaverse hala emekleme dönemlerindedir. Yani Google Trends’e göre metaverse’e olan ilginin neredeyse %50 düşmesinin aksine, şu anda sessiz paranın ve büyük oyuncuların içeri girdiği ve ürünlere, çözümlere ve hizmetlere odaklandığı zamanlardan geçmekteyiz.
Son olarak, kripto paralar NFT’lerden dolayı ölmemişlerdir. 2018’de kripto paralar çöktüklerinde, kurumsal ilgiye dair çok az şey vardı. Piyasanın tamamı spekülatifti ve kullanım alanı oldukça sınırlıydı. Dahası, NFT’ler yoktu. Ancak artık NFT’lerin ana akım olması ve metaverse’ün elde ettiğine benzer bir ilgi kazanmış olmaları, endüstriye daha da fazla güç ve ivme kazandırmıştır.
Örnek olarak, aşağıda NFT satın alan benzersiz cüzdanların zaman çizelgesini bulabilirsiniz. Grafikten de anlaşılacağı üzere NFT piyasası 2017’den itibaren belirgin şekilde artmıştır. Ancak 2022’de bu sayı düşmüştür. Ama piyasa olgunlaşmaktadır ve halihazırdaki satış hareketlerinin nedeni zayıflayan küresel ekonomidir.
NFT’ler ve kripto paralar hiçbir yere gitmeyecektir. Genç nesil NFT’lere ve kripto paralara bayılmaktadır ve sosyal medya profillerinde sergilemek için bunları satın almaya devam edeceklerdir. Bunu gerçekleştirmek için NFT profil resimleri (NFT PFP’ler) bulunmaktadır.
Ölü Kripto Paralar & Coinler
2022, yeni bir başlangıç olsa da kötü şöhretli Terra Luna-USDT sabit coinin patlamasıyla endüstri kendine geldi. Örnek olarak Terra Luna piyasa çöküşü sonrasında bir domino etkisi oluştu ve LUNA, USDT ve CEL (Celsius’un yerel tokenı) olmak üzere çeşitli kripto paraların başarısız olmalarına yol açtı. Sayılan kripto paralar, 2022 kripto çöküşünde en fazla hasar gören kripto paralardır.
(2022 LUNA fiyat performansı)
(2021-2022 Celsius Ağ tokenı fiyat performansı)
Ancak, her ne kadar bu coinler en yüksek seviyelerinden %80’in üzerinde düşüş görmüş olsalar da, hala kripto para borsalarında aktif olduklarını ve projelerin devam ettiğini not etmek önemli olacaktır.
Dahası bu durum, düzenleyici sınırlamaları, yasal kurumların varlıkları takibine ve yönetimdeki yatırımcı kızgınlığına (Do Kwon & Alaex Mashinsky) rağmen devam etmektedir. İki proje de hayatta kalabilir, ama bunu öğrenmemiz muhtemelen bir veya iki yılda olacaktır.
Terra Luna’nın sabit coini UST ise büyük oranda ölmüştür ve Do Kwon ve Terra’nın planladığı gibi neden belli bir türdeki algoritmik sabit coinlerin tekrar denenmemesi gerektiği konusunda vaka çalışması olacak şekilde küresel sabit coin sohbetlerinin dışına itilmiştir.
Şu an için kesinlikle bu modeldeki kripto paralar ölmüş ve yok olmuşlardır. Yeterli rezerve sahip olmadan sabit coin piyasasına girmek isteyen diğer projeler ve yaratıcıları için bir uyarı işlevi göreceklerdir.
Sonuç olarak, ölü kripto para listesi güncel ayı piyasasında çok fazla büyümemiştir. Hangi projelerin hayatta kalacağını anlamak daha da fazla zaman alacaktır. Ancak şu an için, önde gelen blok zinciri oyuncuları, katman 1’ler, katman 2’ler, Web3, DeFi vb. zayıflayan ekonomik aktiviteyi ve daha düşük gereksiz kaldıracı karşılayacak şekilde token ekonomisi yaptıkları sürece hayatta kalacak gibi görünmektedirler.
Kripto Para Madenciliği Öldü mü?
Ethereum, ağ konsensüs mekanizmasını PoW’dan PoS’a değiştirdiğinden beri, kripto para madenciliğinin geleceği tartışma konusu olmuştur. Tabi ki Bitcoin ve Dogecoin gibi PoW kripto paralar için madencilik, ağın devamı için gerekli bir girdi olmaya devam etmektedir.
Dahası henüz madencilik de durmamıştır. Bitcoin’in artan hash oranları da bunu kanıtlar nitelikltedir. Hash oranı, madencilik bloklarının zorluğunu ve ağdaki genel işletim gücünü ölçmektedir. Hash oranı şu anda Bitcoin için tüm zamanların en yüksek seviyesindedir. Bu durum da, Bitcoin madenciliğinin öldüğü fikirlerini ortadan kaldırmaktadır.
Kripto para madenciliği aynı zamanda madencilerin havuzlar ve madencilik donanımı işletebildikleri, Bitcoin madenciliği için yaptıkları yatırımlarda kar elde edebilmelerine olanak veren karlı bir endüstridir. Ancak son zamanlarda, bu madencilerin kazanabilecekleri karlar bir miktar düşmüştür. Buna rağmen karlar, piyasanın kaybolmasına yol açacak veya tükenmenin eşiğine gelecek seviyede düşmemiştir.
FUD’ı Ortadan Kaldıralım: Kripto Paralar Neden Burada Kalıcılar?
800 milyar $’lık piyasa değeri ve blok zinciri, metaverse ve NFT’lere olan kurumsal ilgi gibi yukarıda belirtilen nedenlerden ötürü, kripto paraların günümüzde kalıcı olacakları kesindir. Üstelik kripto paralar ölmüş olsalardı, JP Morgan gibi bankalar, BlackRock gibi varlık yöneticileri ve Google gibi internet şirketleri ne teknolojiyi keşfetmek için ekipler oluşturmaz ne de müşterilerinin dijital varlıklara doğrudan yatırım yapmaları için kanallar açmazlardı.
