Kripto’da Price Action (Fiyat Hareketi) Stratejisi

Özet

• Price action (fiyat hareketi), piyasaları analiz etmenin, işleme giriş ve çıkış fırsatlarını belirlemenin ve piyasaların farklı senaryolarda nasıl hareket ettiğini anlamanın en önemli yollarından biridir.
• Kripto piyasalarında Bitcoin‘in 10,000$ sınırını gibi bariyerleri aşması price action literatüründe şiddetli tartışmalara neden olabilir.

Mum grafikleri çok hızlı bir şekilde karmaşıklaşabilmektedir. Çeşitli teknik indikatörler, farklı zaman aralıklarındaki hareketli ortalamalar, ve Fibonacci düzeltme seviyeleriyle neyin önemli olduğuna odaklanmak zorlaşmaktadır. Çoğu istatistiksel indikatör zaten bilinen bir şey olan fiyat hakkında bilgi sağlamaya çalışır.

Price Action Nedir?

Price action piyasaları analiz etmenin, işleme giriş ve çıkış fırsatlarını belirlemenin ve piyasaların farklı senaryolarda nasıl davrandığını anlamanın en önemli yollarından biridir. Grafikteki her mumun arkasında gerçek bir sermaye mevcuttur ve piyasa katılımcılarının aklına girebilmek, sermayenin akış yönünü ortaya çıkarmaya yardımcı olabilir.

Price Action Stratejisini kullanarak nasıl işlem yapılır?

Geçmiş Fiyat Hareketlerinde En Düşük ve En Yüksek Fiyatın Takibi

Örnek verecek olursak, kısa-dönem grafiklerine bakılırken, geçmişteki en düşük ve en yüksek fiyatlarla birlikte bu seviyelerdeki breakoutları (kaçış) takip etmek çok karlı olabilmektedir. Çeşitli çalışmalar piyasa katılımcılarının psikolojik olarak önceki inişler ve çıkışların üstündeki veya altındaki aşımlara daha dikkatli yaklaşma eğiliminde olduklarını göstermiştir. Hem yerel hem de geçmişte gerçekleşen olağan dışı fiyat hareketleri traderları çekmektedir ve bu, ‘demirleme (anchoring)’ olarak bilinmektedir.

Genellikle baştaki kaçışın bir esas nedeni olduğundan, geçmişteki en düşük veya en yüksek fiyatların ötesindeki kaçışlar da yeni uzun-dönemli trendleri belirleyebilirler. Ancak durum her zaman böyle değil. Kripto para piyasaları yeni olduklarından ötürü çok uzun-dönemli trend örneklerine rastlamak mümkün değildir ve önemli geçmiş fiyat seviyelerinin aşılması çok yüksek seviyede volatiliteye sebep olmaktadır.

Bu durum, yeni işlem fırsatlarına olanak sağlıyor olsa da aynı zamanda aşırı risklidir. Riskin bir miktarının dağıtılmasına yardımcı olmak için zarar durdurma emirlerinin nasıl yerleştirileceğini öğrenmek ve diğer traderların zarar durdurma emirlerini nereye koyduklarını takip etmek önemlidir. Traderlar emirlerini genellikle kritik fiyat seviyesinin biraz üstüne veya altına yerleştirirler. Price action, bu zararı durdurma emirleri büyük ölçekte etkinleştirildiğinde, özellikle de dikkatler belirli bir fiyata odaklandığında güçlüdür

Piyasa Katılımcıları Hakkında Edinilen Bilgi ile Sermaye Akış Yönünün Tesbiti

Fiyat hareketleri bize piyasa katılımcıları hakkında da birçok bilgi verebilmektedir. Yasadışı bir uygulama olan açığa satış yoluyla bazı traderlar bir varlığın destek seviyesi altına düşmesi için baskı yaparak piyasayı manipüle edebilmektedirler.

Piyasa manipülatörleri söylenti, korku, belirsizlik ve şüphe yayarak aşağı yönlü baskı uygulayabilmektedirler. Destek seviyesinin altına düşüş birçok traderın zarar durdurma emirlerini harekete geçirdiğinden, fiyat daha da düşebilmektedir. Bu olduğunda piyasa manipulatörleri, varlıkları daha düşük piyasa fiyatından alırlar ve kısa pozisyonlarını karla kapatırlar. Bu ‘stop avcılığı‘ stratejisi düzenlenmiş regüle edilmiş piyasalarda yasadışıdır, ancak kripto para piyasalarında yasaldır.

Genç Piyasalarda Price Action nasıl kullanılır?

Price action sadece geçmişte meydana gelen olağan dışı fiyat hareketlerinin etrafında hassas değildir; aynı zamanda onun katları, çift sayılar ve tekrarlanan haneler gibi ‘güzel’ değerler etrafında da hassaslaşır. Dijital varlıklar gibi genç bir piyasada uzun-dönemli veriler mevcut olmadığından bu değerler daha da belirgindirler.

Fiyatlar, göz korkutucu sayılar ve grafikler gibi görünebilir, ancak gerçek şu ki gerçekleşen her fiyat hareketinin arkasında gerçek insanlar bulunmaktadır. Price action işlemleri piyasayı hareket etmeye iten şeyin ne olduğunu, varlığın değeri hakkındaki algının kaymasına neyin sebep olduğunu ve finansal düzenlemelerin sınırları içerisinde avantaj sağlamak için hangi taktiklerin kullanılabileceğini öğrenmekle ilgilidir.

Kripto Para Piyasalarında Price Action İşlem Stratejisi

Geçmiş verilerin yokluğunda psikolojik faktörler çok daha önemli hale gelmektedir. Kripto paraların doğal hedefleri, 10 sayısının katları ve Bitcoin‘in 10,000$ hedefinin üzerine çıkması gibi psikolojik bariyerlerin aşılması patlayıcı fiyat hareketlerine yol açabilmektedir. Bu fiyatlara doğru çekilmeye çalışan şey Bitcoin’in değerinden ziyade bu fiyatların güzel görünmesi ve doğal olarak traderların söz konusu fiyat bölgelerine ılımlı yaklaşmasıdır.

Kripto Para Piyasalarında Psikolojik Faktörler Daha Belirgindir

Özellikle kripto varlığın keşfedilmemiş fiyat bölgelerinde hareket ettiği durumlarda finansal medya da okunurluğu artırmak amacıyla bu psikolojik fiyat seviyelerini çevreleyen yazılar yayınlayarak belirginlikleri daha da arttırılmaktadır. Yazı da 15.78x yerine potansiyel 10x veya 20x kazanç yazmak farkedilmeyi basitleştirir ve odaklanmayı kolaylaştırır.

Örnek vermek gerekirse üç aydan kısa bir süre önce ETH yaklaşık %54’lük artışla önceki en-yüksek-seviyesini (2017’nin sonlarında 1,380$) aşarak 2,140$ olmuştur. 1,000$’dan 2,000$’a gerçekleştirdiği büyüme sadece 80 gün sürmüştür. Bundan önce ETH, 2017’deki en-yüksek-seviyesinin altına düştükten sonra 1,000$ sınırını neredeyse üç yıl aşmaya çalışmıştır.

Bu değerlerin derin bir anlamı olmayabilir, ancak piyasa için önemlidirler ve piyasa duyarlılığındaki bu potansiyel değişimlerden en iyi şekilde yararlanmak için zaman içinde takip edilecek iyi fiyat bölgelerini oluştururlar. Üssel fiyat hareketlerinin nihayetinde biteceğini not etmek de önemlidir. Hiçbir varlık belli bir süreden fazla büyümeye devam edemez ve piyasalar nihayetinde bu varlığı aşırı değer biçilmiş olarak etiketleyecektir.

Fiyat arttıkça düşen alım hacimlerinin incelenmesi gibi teknik indikatörler traderların piyasa dönüş bölgelerini tahmin etmek için kullandıkları araçlardandır. Örnek olarak, piyasa en üst seviyesi genellikle daha büyük bir yeşil muma sahiptir ve alıcılar fiyatı daha da yukarı itmeyi bıraktıklarında uzun bir üst fitile sahip daha da büyük bir kırmızı mum gelir.

Grafik Formasyonları

Grafik formasyonları birçok çeşitte ve boyuttadır ve piyasaların nasıl işlediğinin daha iyi anlaşılması için kitaplarda ve internette yüzlerce model bulunmaktadır. Fiyat en üst seviyeye ulaştığında, alıcılardan gelen momentum biter ve satıcılar kar etmeye başlar. Bu noktadaki panik büyük sayıda traderın pozisyonlarını kapatmalarına yol açarak işlem gören varlığın değerinde keskin bir düşüşü tetikleyebilir.

Sonrasında fiyatlar çok düştüğünde alıcılar az değer biçilmiş varlıkları tekrar almaya başlar, ancak fiyatlar genellikle panik yatıştıktan sonra istikrar kazanır ve döngü yeniden başlar. Bazıları Bitcoin’in 2019’da 3,100$’a düşüşünün yavaş ve uzun süren dönüşünden dolayı piyasa dibini temsil ettiğine inanırlar. BTC bir daha bu seviyelere inmemiştir.

Bu modeller görünür hale geldiklerinde traderlar genellikle piyasa duyarlılığını daha iyi anlayabilmek için harici etkinlikleri keşfederek avantaj sağlayabilirler. Bitcoin, Ocak’taki piyasa değerinin en düşük seviyesine ulaştıktan kısa süre sonra IEO’lar sahneye potansiyel alıcılar getirmiştir.

IEO’lar borsalar tarafından regüle edilen ICO’lara benzer, ancak scam riski olmayan toplu satışlardır. Borsalar hangi projelerin IEO gerçekleştirebileceğini düzenlediklerinden, yatırımcılar, karlı olacağı neredeyse garanti olan bu ilk arzlara fon sağlamaktan hiçbir çekince duymazlar. Binance tarafından gerçekleştirilen ilk IEO oldukça başarılı olmuş ve bu arzlara artan ilgi, daha fazla insanın dijital varlıklara ilgi göstermesini sağlamıştır.

Herhangi bir piyasada olduğu gibi kripto para fiyatları da döngüler halinde hareket eder. Bir büyüme dalgasının takibinde neredeyse her zaman düşüş dalgası gelir – her yükselişin bir düşüşü vardır. Bu mekanik yaya benzetilebilir, ancak yay sadece belli bir seviyeye kadar basılabilir ve sonrasında basınç çekildiğinde geri zıplar. Ancak yay sonsuza dek uzatılamaz ve serbest bırakıldığında denge durumuna geri döner.

Trend İşlemleri

Price action trendleri tanımlamaya da yardımcı olabilmektedir – devamlı yükselen dipler yukarı yönlü trendi tanımlarken, zaman içinde alçalan dipler aşağı yönlü trendi temsil eder. Teknik analiz hakkında herhangi bir tanıtıcı kitap da size aynı şeyi söyleyecektir, ancak önemli olan bunu detaylandırabilmektir. Traderlar kararlarını belli sayılara göre vermezler, sayıları piyasalara yönelik fikirlerini detaylandırmak için kullanırlar.

Hisse veya borç piyasalarıyla karşılaştırıldıklarında blockchain-tabanlı dijital varlıklar bu döngülerde çok daha yüksek hızlarda hareket ederler. Kripto paralar mevcut boğa döngüsü öncesinde sadece birkaç yıl içinde parabolik boğa piyasası ve ardından ayı piyasası deneyimlemiştir. Her ne kadar piyasa volatilitesi kaçınılması gereken bir şey olmasa da, her seferinde piyasalara başarıyla girmek ve çıkmak belli bir nüans gerektirmektedir.

Price action işlemleri başlangıçta basit görünebilir, ancak bu, sadece geçmiş verilere dayanarak piyasanın nereye gideceğini tahmin etmekle ilgili değildir – fiyatların hareket edişlerinin arkasındaki ana nedenleri anlamakla ilgilidir.

Price Action’ın Sınırlamaları Nelerdir?

Price action traderların piyasaları okumasına ve umumi olarak mevcut verilere dayanarak subjektif işlem kararları vermelerine olanak verir. Mevcut ve geçmiş fiyat hareketlerini ve teknik indikatörleri kullanarak traderlar fiyatın nereye, neden ve ne kadar süreyle gideceğini tahmin edebilirler.

Price action analizi uygulamada temelleri içeren unsurları gözardı ettiğinden ve fiyat hareketlerine daha fazla odaklandığından, price action işlem stratejileri büyük oranda teknik analiz araçlarına dayanır. Trader’ın stratejisine bağlı olarak kullanılabilecek çeşitli araçlar bulunmaktadır. Bazıları trend çizgileri ve fiyat bantlarına bakarken bazıları destek/direnç seviyelerine, piyasa konsolidasyon aralıklarına ve salınımların dip ve tepe noktalarına bakmaktadır.

Kullanılan araçların kompleks algoritmalar olması gerekmez ve çoğu trader doğrudan fiyatı izlerken, işlem hacimleri ve volatilite seviyelerini dikkate almaktadır. Ancak yukarıda bahsedildiği üzere psikolojik faktörler de piyasa davranışlarını etkileyebilmektedir. Örnek olarak Bitcoin geçmişte 9,500$ ile 10,000$ arasında uzun bir süre geçirmiştir, ancak 10,000$ seviyesinin aşılması fiyatı birden çok kez daha da yükseklere itmiştir.

Ancak piyasa koşullarına bağlı olarak psikolojik sınırın üstüne çıkış yaklaşan dönüşün sinyalini de verebileceğinden, önden satış pozisyonları kurmak için de kullanılabilir. Traderların her biri piyasanın hareketlerini farklı yorumladığından, her traderın price action’ı aynı şekilde yorumlaması çok nadir görülür. Burada iyi tanımlanmış kurallar yoktur – sadece piyasalara yönelik subjektif anlayış vardır.

Ancak kısa-hareketli ortalamaların uzun-hareketli ortalamaların üstüne çıkması da yine yukarı yönlü  fiyat hareketine yönelik piyasa tepkisine neden olacaktır. Temel analiz olmadan bile, kısa-dönem hareketli ortalamalar (50-günlük hareketli ortalamayı baz alalım), 200-günlük hareketli ortalama gibi daha uzun-dönem bir hareketli ortalamanın üzerine çıkmasına ‘golden cross‘ denir ve geniş çapta yaklaşan boğayı temsil eden bir fiyat hareketi olarak bilinir. Bu olaylar traderlar arasında benzer şekilde yorumlanır ve doğru senaryoda traderlar bu kümülatif pozisyon almadan bile avantaj sağlayabilirler.

Price Action Türev Piyasalarda Nasıl Kullanılır?

Price action sadece spot piyasalar için değerli değildir. Aslına bakılırsa vadeli işlemler ve opsiyonlar gibi türev sözleşmeler dahil olmak üzere çok çeşitli menkul kıymetlerde kullanılır ve traderlar ve spekülatörlerden arbitrajcılara ve yatırım fonlarına kadar herkes tarafından kullanılır.

Kripto kadar volatil piyasalarda işlem veya yatırım yapmak inanılmaz karlı olabilir, ancak aynı zamanda uygun yönetememeniz halinde portföyünüzün önemli bir kısmını da kaybedebilirsiniz. Varlık dağılımınızı yapmayı ve herhangi bir finansal varlığa yatırım yapmadan önce kendi araştırmanızı yapmayı unutmayınız. Çoğu trader, piyasaların yanılmaz bir strateji geliştirmeye elverişli sistematik şekilde değil, rastgele modeller halinde hareket ettiğine inandıklarından price action işlemleri genellikle uzun-dönem yatırımlar yerine kısa ve orta-dönem traderlar tarafından gerçekleştirilmektedir.

Ancak, piyasanın özünde varolan psikolojik tetiklemelerden faydalanarak price action, traderların varlığın neden iyi veya kötü gittiğini gösteren temel sebepleri bile anlamalarına gerek kalmadan en iyi giriş ve çıkış noktalarını belirleyebilirler. Bu stratejiyle her kullanıcı farklı şanslara sahip olurlar, ancak söz konusu öncelikli olarak yetenek olduğunda, deneyimin yardımı görmezden gelinemez.

Sonuç

Fiyat hareketi stratejileri, yatırımcıların çeşitli platformlarda birden fazla varlık sınıfında uygulayabilecekleri kendi karmaşık ancak esnek yaklaşımlarını tanımlamalarına da olanak tanır. Dahası, özellikle piyasanın belli şekilde davranış gösterdiği bir geçmişinin bulunması halinde, benzer durumlarda bu stratejileri test etme olanağı çok yardımcı olabilecektir.

Bazıları şok edici başarı oranlarına sahip sayısız teori bulunmaktadır, ancak belli bir stratejiyi takip eden herkesin başarılı olamayacağını not etmek önemlidir. Sadece başarı hikayeleri haberlere çıkmaktadır ve söz konusu kripto paralar olduğunda, kriptoların merkeziyetsiz doğası, yatırımlarınızdan sadece sizin sorumlu olacağınız anlamına gelmektedir.