Bitcoin ve Bitcoin Cash Karşılaştırması: Blok Boyutu, Ücretler, Gelecek Tahmini

Bu ayrılığın temelinde Bitcoin’in artan kullanımının nasıl yönetileceği konusundaki anlaşmazlık yatıyordu. Bitcoin’in blokzinciri, 1 MB blok boyutu limitine (Satoshi Nakamoto tarafından belirlenen ve sonradan korunan) sahipti ve 2016-2017 yıllarına gelindiğinde, talebin zirveye ulaştığı dönemlerde ağda yoğunluk ve yüksek işlem ücretleri sorun olmaya başlamıştı. Bitcoin Cash yanlısı kamp, blok boyutunun artırılmasının blok başına daha fazla işlem yapılmasına imkan tanıyacağını, ücretleri düşüreceğini ve Bitcoin’in günlük ödemeler için kullanılabilir hale geleceğini savunuyordu. Diğer grup ise (Bitcoin Core geliştiricileri ve topluluğun büyük kısmı), ölçeklendirme için Lightning Network gibi zincir dışı (off-chain) çözümleri ve herkesin tam node çalıştırmasını kolaylaştıran küçük blokları savunuyordu (merkeziyetsizliği koruma amacıyla). Uzlaşma sağlanamayınca, 1 Ağustos 2017’de bir hard fork başlatıldı. Bitcoin Cash, daha büyük blok boyutuna ve ucuz, hızlı işlemlere olanak sağlayan bir yapı ile ayrıldı. Bitcoin ise Segregated Witness (SegWit) adı verilen protokol yükseltmesini aktif etti; bu sayede kapasite bir miktar artırıldı ve katman-2 ölçeklendirme çözümlerinin önü açıldı. Bu tarihsel ayrışma bugün hâlâ önemini koruyor; yalnızca iki coin’in gelişimini değil, tüm kripto ekosisteminin yolunu etkiledi – farklı vizyonların tamamen bağımsız ağlara ve topluluklara, dolayısıyla farklı gelişim yollarına yol açabileceğini gösterdi.

Çatallanmanın Kökeni: 2017 Blok Boyutu Tartışması

Bitcoin ile Bitcoin Cash ayrımı, 2010’ların ortasında Bitcoin topluluğunda yaşanan ölçeklenme tartışmalarına dayanır. Bitcoin’in tasarım parametreleri (ör. blok başına 1 MB limit ve yaklaşık 7 işlem/saniye TPS) ilk yıllarda yeterliydi; fakat popülerliğin artmasıyla birlikte bloklar dolmaya başladı. 2016 sonlarından itibaren ve özellikle 2017’de, kullanıcılar mempool’daki yığılmalar (bekleyen çok sayıda işlem) ve tepe zamanlarda fırlayan işlem ücretleri ile karşılaştı. Bu durum kritik bir soruyu gündeme taşıdı: Bitcoin daha fazla kullanımı nasıl kaldıracak şekilde ölçeklendirilmeli?

İki ana fraksiyon ortaya çıktı:

• Big Blocker’lar (Büyük Blok Yanlıları): Bu grup blok boyutu limitinin zincir üzerinde artırılması gerektiğini savunuyordu. Onlara göre, blokların 2 MB, 8 MB veya daha fazlaya çıkarılması protokol değişikliğinin hemen işlem kapasitesini artıracağı ve işlem ücretlerini düşüreceği ortadaydı. Roger Ver (Bitcoin öncüsü ve günümüzün en önemli Bitcoin Cash savunucularından) ve Bitmain’in Çinli kurucusu Jihan Wu gibi isimler, blokların dolmasının ve yüksek ücretlerin Bitcoin’in ödeme aracı olarak büyümesini engellemesinden endişe duyuyordu. Büyük blok yanlıları, Bitcoin’in Satoshi’nin whitepaperındaki asıl vizyonu – “eşten eşe elektronik nakit sistemi” – hedefine sadık kalmasını istiyordu. Büyük bloklar, bir node çalıştırmayı daha fazla kaynak isteyen ve potansiyel olarak merkeziyetsizliği azaltabilecek bir hale getirse de, zincir üzerindeki anlık ölçeklenmenin buna değeceğini savunuyorlardı.

• Küçük Blokçu’lar / Bitcoin Core: Bu grup; Bitcoin’in ana geliştirici ekibi ve topluluğun büyük kesimiyle birlikte, önceliği merkeziyetsizlik ve güvenliğe veriyordu. Sadece blok boyutunu artırmanın, zincir boyutu ve bant genişliği gereksinimlerinin hızla büyüyerek zamanla yalnızca çok güçlü bilgisayarların tam node çalıştırabileceği noktaya geleceğini – böylece yönetimin merkezileşeceğini – savundular. Bunun yerine SegWit (yumuşak çatallanma, bloklara yaklaşık 4 MB “ağırlık” tanıması ve işlem değiştirilebilirliğini düzeltmesiyle) ve Layer-2 çözümleri (Lightning Network gibi) için ölçeklendirme önerdiler. Bitcoin’in birincil rolünü zamanla “değer saklama” (dijital altın) ve küresel bir mutabakat ağı (yerleşim, settlement) olarak gördüler; büyük işlemler ana zincirde, küçük ödemeler Lightning veya benzer katmanlara taşınmalıydı. Adam Back, Andreas Antonopoulos ve birçok lider geliştirici bu kampta yer aldı.

2017 yılında gerilim doruğa ulaştı. SegWit2x (SegWit ile 2 MB blok artışını birleştiren) gibi çeşitli uzlaşma teklifleri denendi, ancak topluluk tam anlamıyla anlaşamadı. Sonunda büyük blok yanlıları harekete geçti. 1 Ağustos 2017’de, blok yüksekliği 478,559’da, bir grup madenci ve geliştirici hard fork başlattı ve yeni bir blokzincir dalı oluşturdu: Bitcoin Cash. O anda BTC tutan herkes, yeni zincirde eşit miktarda BCH sahibi oldu. Ayrılık, Bitcoin’de SegWit ile yaklaşık ~2 MB’a ulaşan (ancak tabandan hâlâ 1 MB) blok boyutuna karşılık, Bitcoin Cash’in 8 MB ile (sonradan 32 MB’a çıktı) ciddi bir kapasite farkı oluşturmasıyla teknik bakımdan netleşti. Bu da teoride BCH’nin saniyede 50-100, hatta 32 MB’a çıktığında yüzlerce TPS işleyebileceği anlamına geliyordu; Bitcoin ise yaklaşık 7 TPS ile sınırlıydı.

Dikkat çekici olan; çatallanmanın yalnızca teknik bir ayrım değil, aynı zamanda ideolojik bir ayrım olmasıydı. Bitcoin Cash topluluğu “zincir üstü ölçeklendirme” ve işlem ücretlerini minimumda tutarak ticareti (ör. küçük perakende ödemeleri) mümkün kılma ilkelerini sıklıkla vurgularken, Bitcoin topluluğu ise sağlam merkeziyetsizlik, güvenlik ve Bitcoin’i yeni bir para türü olarak görmeyi – temelde her kahve alışverişini çözmek yerine – ön plana çıkarttı. Bu felsefi fark, iki projeyi tanımlayan temel unsurlardan biri olmaya devam etti.

Bitcoin vs Bitcoin Cash Blok Boyutu (kaynak)

Bitcoin ve Bitcoin Cash Arasındaki Teknik Farklılıklar

Aynı kod temeliyle başlamış olsalar da (Bitcoin Cash, Bitcoin yazılımının kopyalanıp değiştirilmesiyle oluştu), Bitcoin ve Bitcoin Cash zamanla belli başlı teknik açılardan birbirinden ayrıştı:

• Blok Boyutu & İşlem Kapasitesi: Bitcoin (BTC), yaklaşık 2-4 MB’a kadar çıkan SegWit’li bloklarla birlikte resmi olarak hâlâ 1 MB blok boyutuna sahiptir ve zincir üstünde yaklaşık 5-7 işlem/saniye destekler. Bitcoin Cash (BCH) 8 MB ile başlamış, şimdi ise 32 MB’a kadar çıkmış, teorik olarak blok başına 100-200’ün üzerinde işlem işleyebilir hale gelmiştir. Ancak gerçek kullanım bundan oldukça düşüktür. Bu büyük bloklar daha fazla işlem alsa da, node çalıştırmayı daha zorlu ve kaynak isteyen hâle getirir.

• Hash Algoritması & Zorluk Ayarı: Hem BTC hem BCH aynı proof-of-work algoritmasını kullanır. Bitcoin’in hash oranı çok daha yüksektir (Bitcoin’de 900+ exahash, BCH’de tek haneli exahash), bu da BTC’yi güvenlik açısından avantajlı kılar. BCH, hash oranındaki dalgalanmalara hızlı yanıt veren yeni bir zorluk ayarlama algoritması (ASERT) uygular ve blok sürelerini yaklaşık 10 dakikada tutar.

• Geliştirici Topluluklar ve Yönetişim: Bitcoin’in gelişimi daha muhafazakar ve Bitcoin Improvement Proposals (BIP) üzerinden konsensüse dayalı yürütülürken, Bitcoin Core ekibi liderliğindedir. Bitcoin Cash ise, Bitcoin ABC’den türeyen, daha merkezi ve rutin protokol güncellemeleri (CHIP’ler) yapan bir yönetişim modeli izlemekte; bu zincirde ayrıca BSV ve eCash gibi yan çatallanmalara da sahne olmuştur.

• Akıllı Sözleşmeler ve Fonksiyonellik: BCH, CashTokens ile yerel token oluşturma ve geliştirilmiş script desteği sunmakta; belli başlı opcode’ları tekrar etkinleştirmiştir. Bitcoin ise daha temkinli yaklaşır, token destekleri için dış protokolleri ve akıllı sözleşmeleri kullanır ve değişimi daha yavaş, istikrara öncelik vererek gerçekleştirir.

Özetle, Bitcoin Cash’in teknik tasarımı, blok boyutunu büyütmek, daha sık yükseltmeler ve ek fonksiyonelliklerle zincir üzerindeki kapasiteyi yükseltmeyi (ucuz, hızlı işlemler ve ekstra özellikler) ön plana alırken; bunun karşılığında kaynakta merkezileşme ve daha küçük/az güvenli madencilik ağı riskleri taşır. Bitcoin ise küçük bloklar, minimal değişim ve devasa hash oranı ile merkeziyetsizlik ve güvenliğe öncelik verir; ancak bunun karşılığında yüksek zincir içi ücretler ve ölçeklenme için ikincil katmanlara daha büyük ihtiyaç vardır. Bu teknik farklılıklar, iki ağın performans ve kullanım bakımından bambaşka davranmasına neden olmuştur.

Performans & Benimseme: 2025’te İşlem Ücretleri, Hızlar ve Kullanım

Bitcoin (BTC) ile Bitcoin Cash (BCH) arasındaki önemli farklardan biri, özellikle işlem ücretleri ve onay süreleriyle ilgili kullanıcı deneyimidir.

İşlem Ücretleri: Bitcoin’de ücretler değişken olup, talebin arttığı dönemlerde ciddi şekilde yükselebilir; Aralık 2017’de ortalama 40 dolar ve Nisan 2021’de 20-30 dolar gibi zirveler görülmüştür. 2023’te bile ücretler artan işlem hacmi nedeniyle 5-10 dolar seviyelerine ulaşmıştır. Bitcoin Cash ise neredeyse her zaman çok düşük ücretleri (genelde 0.001 dolar civarı) korumuştur, bu da küçük ödemeler için çok uygundur. Örneğin BCH ile kahve almak neredeyse sıfır ücretle mümkündür; oysa BTC ücretleri bazen alınan ürünün fiyatını aşabilir. Fakat Bitcoin’in Lightning Network’ü, küçük ödemeler için anında ve neredeyse ücretsiz işlem gerçekleştirir.

Onay Süreleri: Her iki ağ da hedef olarak ~10 dakikalık blok arası süreyi gözetir. Bitcoin’de düşük ücretli işlemler bazen gecikebilir; BCH tarafında ise bol kapasite sayesinde düşük ücretli işlemler genellikle bir sonraki bloğa alınır. BCH yüksek hacmi rahatça kaldırabilir, fakat tam kapasiteye ulaşırsa ücretler mutlaka artacaktır. BCH ayrıca küçük ödemeler için “0-onay” işlemleri teşvik eder, bu Bitcoin’de artık riskli sayılmaktadır.

Ağ Kullanımı ve İşlem Kapasitesi: 2025 itibarıyla Bitcoin, günlük yaklaşık 300.000-400.000 işlem ile Bitcoin Cash'e (günde 10.000-20.000) kıyasla çok daha fazla hareketliliğe sahiptir. Bu durum, aktif kullanıcı tabanının BTC tarafında çok daha büyük olduğunu gösterir; BTC’de aktif adres sayısı 600.000’in üzerindeyken, BCH’de bu rakam 100.000 civarındadır.

Özetle; Bitcoin, zaman zaman yüksek ücretler görülebilen, yaygın olarak kullanılan bir yatırım aracı halindeyken; Bitcoin Cash, çok düşük ücretler ve hızlı işlemler sunsa da beklenen yaygın benimsemeye ulaşamamıştır. Bitcoin genellikle “sağlam para” olarak görülürken, BCH “harcanan para” gibi algılanır fakat günlük işlemlerde yaygın kullanım hâlâ sınırlıdır.

BTC ve BCH Temel Farkları (kaynak)

Güvenlik & Merkeziyetsizlik

Her blokzincir için güvenlik ve merkeziyetsizlik hayati öneme sahiptir ve tam da burada Bitcoin ile Bitcoin Cash arasındaki farklar ağ büyüklüğü ve tasarım tercihleri nedeniyle keskinleşir:

• Hash Oranı ve 51% Saldırı Riski: Bitcoin, BCH’ye kıyasla çok daha yüksek hash oranına sahiptir ve saldırılara karşı çok daha dirençlidir. Yüzde 51 saldırısı (bir madencinin ağın çoğunluğunu ele geçirmesi), devasa hash oranı nedeniyle Bitcoin’de pratikte imkansızken; BCH tarafında düşük hash oranı, göreli olarak bu riski daha artırır. Bugüne dek BCH’de başarılı bir %51 saldırısı yaşanmasa da, düşük güvenlik bütçesi onu Bitcoin’e göre daha savunmasız kılar. Ayrıca BCH’de saldırıdan elde edilen potansiyel ödül de, nispeten düşük piyasa değeri nedeniyle daha azdır.

• Madencilik Merkeziyetsizliği: Bitcoin’de mining pool’lar daha dağınıktır, hiçbir havuz ağın %25’inden fazlasını kontrol etmez. Oysa BCH’de zaman zaman birden fazla pool toplam hash’in %50’sini veya fazlasını elinde tutabilmekte, bu da merkezileşme riskini artırır.

• Node Merkeziyetsizliği: Bitcoin’de binlerce tam node (yaklaşık 15.000-20.000) çalışırken; BCH’de bu sayı yalnızca birkaç yüz ile 1.000 arasındadır. Bu fark, topluluk büyüklüğünün yanı sıra tam node çalıştırmanın teknik gerekliliklerinden de kaynaklanır; Bitcoin blokzinciri daha küçük ve node işlemesi tasarım olarak daha kolaydır.

• Çifte Harcama ve Reorg Direnci: BCH’nin daha düşük hash gücü nedeniyle, işlemlerin zincirde kesinleşmesi açısından güvenlik seviyesi daha düşük sayılır. Borsalar genellikle BCH yatırımlarında daha fazla onay (10+) talep ederken; Bitcoin’de bu sayı 3-6 ile sınırlı kalabilir. Sonuçta, Bitcoin güvenlik ve merkeziyetsizlik konusunda BCH’ye kıyasla çok daha ileridedir ve faaliyet riskleri bakımından önemli farklar vardır.

• Akıllı Sözleşme Güvenliği: BCH, CashTokens gibi yeni özellikler ve geliştirilmiş script’lerle, kısmen akıllı sözleşme platformlarına özgü yazılım ve protokol açıklarını da miras alır (ör. kontrat hataları gibi; yine de Ethereum kadar karmaşık değildir). Bitcoin ise minimalisttir: Yeni özellikleri, örneğin Taproot gibi, yavaşça ve kontrollü biçimde ekleyerek saldırı yüzeyini küçük tutar. BCH'nin ek opcod veya token fonksiyonlarında büyük güvenlik olayı yaşanmamıştır; fakat bu yine de göz önünde bulundurulması gereken bir vektördür.

Özetlemek gerekirse: Bitcoin güvenlik ve merkeziyetsizlikte açık ara öndedir. Devasa hash gücü ve node ağı onu saldırı ve sansüre son derece dirençli kılar. Bitcoin Cash, daha küçük olması nedeniyle daha düşük bir güvenlik marjını kabul etmek zorundadır. Bu BCH’nin günlük kullanım için güvensiz olduğu anlamına gelmez – 2017’den beri büyük bir olay yaşanmamıştır – ama değişmezliği ve saldırı direncine olan güven seviyesi Bitcoin’e göre görece düşüktür.

Kullanım Alanları & Felsefe: Dijital Altın vs. Dijital Nakit

Bitcoin (BTC) ile Bitcoin Cash (BCH) arasındaki temel fark, hedefler ve kullanım alanlarıdır.

Bitcoin (BTC) sıklıkla “dijital altın” olarak anılır. En önemli rolü değer saklama aracı olmak, toplam 21 milyon coinden oluşan arzı ile değerinin zaman içinde artacağına olan inançtan doğmaktadır. En güvenli işlevi, büyük değerli işlemlerde merkeziyetsiz ve güvenli bir mutabakat katmanıdır; temel odak uzun vadeli değer korumadır. Daha küçük işlemler Lightning Network ya da Liquid, RSK gibi yan zincirlerde düşük ücret ve anında ödeme ile yapılırken; ana zincir basit ve güvenli tutulur.

Bitcoin Cash (BCH) ise, eşler arası elektronik nakit sistemi olma hedefindedir ve düşük ücretlerle hızlı onaylar sunmayı (Satoshi Nakamoto’nun orijinal vizyonuna en yakın şekilde) amaçlar. BCH, zincir üstü yaklaşımı savunur; kanal ihtiyacı olmaksızın kullanıcı deneyimini basitleştirir ve akıllı sözleşmeler ile CashTokens gibi fonksiyonelliklere de sahiptir.

BCH; düşük ücret ve hızlı onay hedefine ulaşsa da, bir “nakit sistemi” olarak gerçek kullanımda BTC’ye kıyasla kısıtlı kalmıştır; BTC ise kripto sahasında baskın konumunu sürdürmektedir. BTC kullanıcıları güvenlik ve ekosistemi vurgularken, BCH destekçileri önce işlem amacını ön plana çıkarır.

Genel olarak, Bitcoin’in marka gücü ve ağ etkisi Bitcoin Cash’in önündedir; her iki camianın da kendine has, farklı felsefeleri olan bir topluluğu bulunsa dahi.

Bitcoin Cash’in Amacı (kaynak)

Gelecek Görünümü ve Topluluk Bakış Açısı

İleriye bakıldığında Bitcoin ve Bitcoin Cash’in önünde fırsatlar kadar bazı zorluklar da yer alıyor:

Bitcoin’in Geleceği: Sıradaki Bitcoin halving 2028’de gerçekleşecek, blok ödülü düşük seviyelere inecek ve madencileri motive etmek için güçlü bir işlem ücreti piyasasına daha fazla ihtiyaç duyulacak. Bazı eleştirmenler Bitcoin’in uzun vadede zincir üzerinde yeterli ücret üretemeyeceğini öne sürse de, tepe faaliyet zamanlarındaki yüksek ücretler aksi yönde sinyal veriyor. Gelecek güncellemeler çoğunlukla kademeli olacak; Layer 2 çözümleri (ör. Lightning Network) ve kullanıcı deneyimini iyileştiren ufak değişimler öne çıkacak. Küresel trendler “hard asset” yönünde şekillendikçe, kurumsal yatırımcılardan gelen ilgiyle Bitcoin’in kullanıcı tabanı da büyüyebilir. Regülasyon, Bitcoin’in benimsenmesinde büyük rol oynayacak, fakat 2025’e gelindiğinde daha net kurallar global olarak varlık sınıfının meşruiyetini artırabilir.

Bitcoin Cash’in Yol Haritası: Bitcoin Cash de aktif şekilde gelişmekte; 2023’te CashTokens özelliğini tanıttı, ölçeklenme iyileştirmeleri ve gizlilik artırıcı unsurlar araştırılıyor. Ana zorluk; kabulü yeniden canlandırmak ve durağanlıktan çıkarıp aktif kullanım alanları bulmak. BCH’nin başarılı olması, gerçek bir ticari kullanıma ulaşmasıyla mümkün, özellikle uygun hedef bölge ve demografileri yakalarsa. Ancak çeşitli düşük ücretli kripto para ve stablecoin’lerle rekabet etmesi gerekecek.

Eğer Bitcoin’in işlem ücretleri ciddi biçimde artarsa, kullanıcılar ucuz transferler için BCH gibi alternatifleri değerlendirebilir; fakat Lightning Network’teki gelişmeler kullanıcıları Bitcoin ekosistemi içinde tutma potansiyeline de sahiptir.

Topluluk İlişkileri: Geçmişte BTC ve BCH toplulukları arasında ciddi çekişmeler yaşansa da, bu gerginlik zamanla azalmış durumda. Farklı bakış açıları süregelse de, her iki zincir de kullanıcı desteği devam ettiği müddetçe varlığını sürdürecektir; BCH ise, önemli değişiklikler olmadıkça, büyük olasılıkla niş bir aktör olarak kalacaktır.

Sonuç

Sonuç olarak; Bitcoin vs. Bitcoin Cash tartışması, farklı vizyonların kriptoda ne kadar farklı sonuçlara yol açabileceğinin klasik bir örneğidir. Bitcoin, muhafazakâr yol haritası sayesinde sağlam, yüksek değerli bir varlık olarak konumunu pekiştirdi – bazen temel katmandaki kullanılabilirlikten ödün vererek bile olsa. Bitcoin Cash ise agresif zincir üstü ölçeklendirme yolunu seçti, ancak aynı ağ etkisini ve değeri yakalayamadı. Kripto dünyasında “değer saklama vs. değişim aracı” tartışması aslında yanıltıcı bir ikilemdir (ideal para ikisini de en iyi şekilde yerine getirir), ancak zamanlama ve strateji çok önemlidir. Bitcoin önce “değer saklama”, sonra (katmanlar vasıtasıyla) “değişim aracı” olmayı seçti, Bitcoin Cash ise doğrudan “değişim aracı” olmayı hedefledi ve değerin arkadan geleceğini umut etti. Bugün itibarıyla, Bitcoin’in yaklaşımı piyasa nezdinde belirgin şekilde önde. Bununla birlikte, Bitcoin Cash “dünya için nakit” hayalini sürdürmekte ve blokzincir yönetişimi ve ödünler konusunda önemli bir vaka sunmaktadır. Son tahlilde, “hangisi daha iyi” sorusunun yanıtı, kullanıcıların ihtiyacına göre değişir – ancak 2025’e geldiğimizde Bitcoin ve Bitcoin Cash’in kripto ekosisteminde farklı amaçlara hizmet ettiği ve artık pazar payı açısından birebir rakipten ziyade, Satoshi’nin tasarısını her biri kendi bakış açısıyla şekillendiren farklı topluluklar olarak ilerlemeye devam ettikleri görülmektedir.