Kripto Paralar Neden Düşüyor?

Kripto paraların 2022 itibariyle kötü bir yıl geçirmesiyle 2020-2021 partileri sona ermiş gözüküyor. Kasım 2021’deki ATH’den beri kripto para piyasaları istikrarlı bir düşüş trendinde olsa da uzmanlar hala ayı piyasasının tam başlangıç tarihi konusunda yoğun tartışma içerisinde.

Bununla birlikte, ayı piyasasının Terra Luna fiyaskosunun ardından Aralık 2021’de mi yoksa Mayıs 2022’de mi başladığı önemsizdir. Önemli olan şey yatırımcıların ve traderların, fiyatların düşmesinin altında yatan unsurları ve indikatörleri anlamalarıdır. Ancak bu verilerin doğru yorumlanmasıyla şimdi ve gelecekte daha iyi yatırım kararları alabilirsiniz.

Kripto paraların toplam piyasa değeri Kasım 2021’deki 2.9 trilyon $’dan Ağustos 2022’de şu anki seviyesi olan 1 trilyon dolara düşmüştür. Yani piyasalar 10 aylık süreç içerisinde piyasa değeri açısından neredeyse 2 trilyon $’lık düşüş yaşamıştır.

Neyse ki bu düşüş açıklanabilmektedir. Bu yüzden size bir başlangıç noktası sunabilmek amacıyla bu düşüşün gerçekleşmesinin altında yatan sebepleri anlatacağız.

Kripto Paraların Düşmesinin 6 Sebebi

1. Parasal Sıkılaşma

Kripto paraların düşüşünün ilk sebebi faiz oranlarının artırılması gibi küresel çaptaki parasal sıkılaştırma (QT) politikalarıdır.

(Kaynak: Fed bu senenin gecelik faiz oranını %2.25’ten %2.50 olacak şekilde 225 puan artırdı.)

QT’nin kripto paraları düşürmesinin sebebi, QT’nin ekonomideki para arzını azaltarak yatırımcıları riskten daha fazla kaçınır hale getirmesidir (riskli varlıklara daha az yatırım yaparlar) ve QT genellikle borç verme ve alma gibi ekonomik aktiviteleri azalttığından, talebi düşürür ve bunun sonucunda Dolar, diğer küresel itibari para birimlerine karşı güçlenir.

Fed, bu sene faiz oranlarını her artırdığında kripto paralar düşüş yaşamıştır. Bunun tek istisnası FED’in geçen ayki toplantısında, ekonomiyi sekteye uğratmamak adına faiz artırımlarının hızını düşürebileceklerini söylediğinde gerçekleşmiştir. Yani FED, yumuşak iniş için zemin aramaktadır.

Kısaca açıkladığımız üzere QT, Dolar’ın değerini artırır ve Doların değeri Euro ve RMB gibi diğer para birimlerinden oluşan sepete karşı değer kazandığında, kripto paralar da dolara karşı değer kaybederler. Aşağıdaki grafikte görebileceğiniz üzere, 2022’de Dolar’ın değerinin artmasıyla Bitcoin düşmüştür. Yani Dolar’ın güçlendirilmesi kripto paraların düşüş yaşamasındaki nedenlerden biridir.

2. Küresel Ekonomik İndikatörler & Durgunluk

Kripto paraların düşmesinin ikinci sebebi azalan GDP büyüme tahminleri ve devam eden durgunluk gibi negatif küresel ekonomik indikatörlerdir.

2022 başlar başlamaz birkaç yıldır devam eden para basımı, yeni Covid salgını, arz zinciri darboğazı ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinden kaynaklanan yaklaşan durgunluk korkuları baş göstermeye başlamıştır. Bunun sonucunda petrol fiyatları yeni en yüksek seviyelere fırlamış ve Avrupa faiz oranlarını artırmaya başlamıştır. Avrupa şu anda bir enerji krizi yaşamaktadır ve Amerika Birleşik Devletleri, küresel ürün arzını nihai talep destinasyonlarına ulaştıramamaktadır.

Dahası, Amerika Birleşik Devletler’i üst üste iki çeyrek negatif GDP büyümesi açıklamış olup durgunluğun standart tanımıdır.

(Kaynak: World Economic Forum)

Yani, olumsuz ekonomik zemin ışığında, kripto para fiyatlarının da çöküş yaşaması normaldi. Ancak, burada ufak bir nüans bulunmaktadır. Bunun sebebi Covid döneminde dünya çapında kapanmalar sürerken ve ekonomiler can çekişirken, kripto para piyasalarının iyi bir gidişatı vardı. Ancak bu, büyük oranda küresel çapta faiz oranlarının düşürülmesi ve kamu borçlarına dayanılmasıyla açıklanmıştır.

Buradaki ana fikir, küresel bir ekonomik toparlanma olana dek kripto para ve hisse fiyatlarının suskun kalacağıdır. Ancak gerçekçi konuşacak olursak, şu anda tam kapsamlı bir toparlanma olasılıklar dahilinde değildir. Geçmiş terimlere bakacak olursak, stagflasyondan kurtulunması ve toparlanılması yıllar sürebilir.

3. Negatif Duyarlılık

Kripto paraların düşmesinin üçüncü nedeni ekonomi ve kripto paralar hakkındaki negatif duyarlılıktır. Duyarlılık genellikle Fear & Greed Index ile ölçülmektedir. Şu anda skor 25/100’dür ve duyarlılığın iyi olmadığı anlamına gelmektedir.

Aşağıdaki grafikte görebileceğiniz üzere, 2022’nin hiçbir yerinde yeşil bulunmamaktadır. Dolayısıyla kripto paralar neredeyse tüm yıl boyunca düşüşte olduğu gerçeğini gözler önündedir. Fear & Greed Index’i daha fazla sarı ve yeşil alan göstermeye başladığında kripto para fiyatlarının da terse dönmesi muhtemeldir.

4. Yetersiz Kripto Risk Yönetimi Uygulamaları

Kripto paraların düşmesinin dördüncü sebebi endüstri içindeki zayıf risk yönetimi uygulamalarıdır. Bunun başlıca örnekleri kullanıcı yatırımlarını alarak bunları kötü aktörlere borç olarak veren ve yüksek kaldıraçlı işlemlerde paraların yanmasına neden olan merkezi kripto para hizmetlerinin yetersiz borç verme ve alma uygulamalarıdır.

Bu olaylar özellikle Three Arrows Capital (3AC) ve Celsius Network’te meydana gelmiştir.

Ancak her şeyin başlamasına neden olan olay belli yatırımcıların LUNA ve algoritmik stabil coini UST arasında savunmasız bir token ekonomisi kurulumunun farkına vardıkları Terra Luna felaketiyle başlamıştır. Dahası, Luna Foundation Guard’ı, stabil coini sabit kalmasına yardımcı olmak için kullanılan devasa bir Bitcoin yedek fonuna sahip olduğundan, satış sırasında tüm bu varlıklara sahip olunması, LUNA olayında olduğu gibi düşüşü ve nihayetinde çöküşü hızlandırdırmıştır.

Terra Luna’nın özellikle de UST’yi Dolar’a sabit tutan sistemi, çok kötü bir risk yönetimi uygulamasıydı. Bu olay, ekibin satmak zorunda kaldığı neredeyse 3 milyar $’lık Bitcoin ile başta Bitcoin olmak üzere tüm kripto paralarda devasa bir satışa yol açtı.

5. Kötü Veri Gösteren Teknik İndikatörler: Madencilerin Geri Çekilmesi, Stabil Coin Talebi, Fonlama Oranları

Kripto paraların düşmesinin (veya Bitcoin’in düşmesinin) beşinci sebebi madencilerin geri çekilmeleridir. Kripto paralar, genel olarak bireysel ve kurumsal yatırımcılardan devasa miktarlarda geri çekilme görmüştür, ancak genellikle madenciler şimdiye kadar Bitcoin talebi ve uzun dönem yatırımcılar açısından bir diğer kaynak olmuştur. Ancak, Luna Foundation Guard, Tesla, Celsius ve 3AC, Bitcoin’lerini satmaya başladıklarında, madenciler de bundan etkilenmeye başlamışlardır.

Bunun sonucunda madenciler makinelerini kapattı, hash oranı düştü ve operasyon maliyetlerini telafi etmek üzere Bitcoinler’ini sattılar. Bitcoin madencileri an itibariyle yaklaşık üç aydır operasyonlarını düşürmüşlerdir.

(Kaynak: Buy Bitcoin Worldwide)

Dahası, madencilerin geri çekilmelerinin yanında, sürekli vadeli sözleşmelerde normal stabil coin talebinden daha zayıf talep ve düşük fonlama oranları bulunmaktadır. Kripto paraların neden düştüğünün diğer iki küçük örneğine işaret etseler de durumu tamamen açıklamaya tek başlarına yeterli olmamaktadırlar.

6. Düzenleyici Riskler

Kripto paraların düşmesinin altıncı ve son nedeni düzenleyici riskler ve devlet müdahalesidir. Ancak burada birden çok faktör bulunmaktadır.

Faktörlerden birincisi stabil coinler üzerindeki yasaklamalardır.  FED, ABD Kongresi ve AB Merkez Bankası’nda az-teminatlandırılmış kripto stabil coinlerinden kaynaklanan finansal risklerin nasıl yönetileceğine dair tartışmaları ortaya çıkaran Terra Luna UST depegging fiyaskosundan kısa süre sonra ortaya çıkan ilk düzenleyici risktir. Tartışmalar Güney Kore ve Japonya’da da baş göstermiştir.

İkinci faktör, kripto piyasaları 3AC ve (neredeyse) Celsius’a olan ilgiyi bitiren salgına yol açan Terra Luna durumunun sona ermesinden kısa süre sonra kripto piyasaları çöktüğünden, ABD’de SEC ve diğer devlet organları, merkezi borsaları ve platformları sundukları menkul kıymetlerini açıklamaya çağırmaya başlamıştır.

Son olarak ABD hükümeti, Tornado adı verilen kripto para mixerına yaptırım uygulamıştır. Yani burada birden çok senaryo bulunmaktadır: sabit coinler, kıymetli evrak olarak kripto paralar, ABD’ye kaydolma ve burada denetlenme zorunluluğu getirilen merkezi platformlar ve para aklama kanalı olarak kullanılan DeFi ve gizlilik coinlerine getirilen kısıtlamalar.

Tüm bunların sonucunda kripto paralar üzerinde tersten esen bir rüzgar işlerin nasıl şekilleneceğine dair çokça belirsizliğe sahip gri bulutlar bulunmaktadır. Örnek olarak, SEC, Vadeli Sözleşmeleri ve Short Bitcoin ETF’lerini onaylarken, yatırımcıların spot Bitcoin işlemlerine erişmelerine olanak veren Spot Bitcoin ETF’lerini onaylamayı reddetti. Bu durum, Mark Cuban ve Kevin O’Leary gibi kişilerin söz konusu kripto regülasyonu ve riski olduğunda Gary Gensler’in SEC’inin kararsızlığı ve anlaşılmazlığı hakkında seslerini yükseltmelerine neden olmuştur.