Stablecoinlerin arkasındaki konsept, merkeziyetsiz finansla (DeFi) ilgilenenler için temiz hava gibidir. Kripto paralar yatırımcılar için büyüleyici fırsatlar sunmaktadır, ancak doğasında var olan volatilite daha fazla bilgi sahibi olmaktan caydırabilmektedir. Yine de endüstrideki volatilite sorununu azaltan veya doğrudan ortadan kaldıran belli fikirler, karanlık bir yeri aydınlatan ampüller gibi ortaya çıkmaktadır. Bu fikirlerden biri de stablecoinlerdir ve birçok farklı platformun hangisinin en “istikrarlı” stablecoini sunabildiği konusunda rekabet etmeleri sayesinde sundukları potansiyel kripto para dünyasını aydınlatmıştır.
Stablecoin nedir?
Stablecoin (Stabil coin), değeri ABD doları gibi stabil bir varlığa sabitlenmiş, genellikle itibari para birimi olarak da bilinen dijital tokenlardır. Kripto paraların volatilitesinin üstesinden gelmek amacıyla tasarlanan stablecoinler, kripto kullanıcıları için güvenilir değer saklama çözümü sağlarlar. Ancak tüm stablecoinler aynı değildir.
Aşağıda farklı türdeki mevcut stablecoinleri ve çalışmalarına olanak veren altlarındaki mekanizmaları bulabilirsiniz:
Stablecoin Türleri
Stablecoinler (Stabil coinler) üç geniş kategoriye ayrılmaktadır:
- Teminatlandırılmış stablecoinler, istikrarlarını sürdürmelerine yardımcı olması için bir değer varlığıyla desteklenirler.
- Teminatlandırılmamış stablecoinler herhangi bir değer varlığıyla desteklenmezler, ancak istikrarları, enflasyonu kontrol etmek için olan bir algoritmik basım modeli kullanılarak sağlanır.
- Hibrid stablecoinler yukarıdaki iki metodun kombinasyonunu kullanırlar. Bazı varlıklar rezervde tutulur, ancak değeri kontrol etmeye yardımcı olacak bir algoritma da kullanılır.
Teminatlandırılmış stablecoinler açık ara en popüler, en çok kullanılan ve en geniş dolaşıma sahip stablecoin türüdür – toplam piyasa değeri açısından aslan payını almaktadır. Şimdiye kadar diğer iki kategorideki hiç bir proje kayda değer anlamlı bir başarı elde etmemiştir.
İtibari Para ile Teminatlandırılmış Stablecoinler (Stabil coinler)
Tether’in ilk USD stablecoin olarak 2014’te USDT’yi çıkarmasıyla itibari para ile desteklenen stablecoinler piyasada çıkan ilk stablecoin türü olmuştur. İtibari para ile teminatlandırılmış stablecoinler arkasındaki fikir şu şekildedir – 1$ değerindeki bir usd stablecoin, rezervde tutulan 1$’lık “gerçek” para birimiyle desteklenir. Esasen değeri dolara bağlanmış bir kripto para veya federal rezervin kripto para formu da denebilmektedir.
Tether piyasa değeri açısından açık ara en büyük stablecoin olsa da, temelinde coin ihracında rezervde tuttuğu gerçek para miktarı konusundaki şüpheler nedeniyle son yıllarda eleştirilere maruz kalmıştır. 2019’da New York Başsavcılık (NYAG) dairesi Tether’in çatı şirketine dava açmıştır. NYAG, Tether’in kardeş şirketi Bitfinex’e 1 milyar $ kredi verdikten sonra kullanıcı fonlarıyla kumar oynadığını iddia etmiştir. Nihayetinde Bitfinex bu parayı kaybetmiştir. Şimdiye kadar Tether, rezervinde tuttuğu fon seviyesini kanıtlayacak bağımsız bir denetimden geçmeyi reddetmiştir.
Dava hala devam etmektedir, ancak bu Tether’in popülaritesini etkilememiştir. USDT, ilk beş kripto para içindeki pozisyonunu korumaya devam etmektedir.
2022 başlarındaki stablecoin arz istatistikleri devasa kabul görmeyi göstermektedir (kaynak: Cointelegraph)
Yine de USDT artık itibari para ile desteklenen stablecoinler denizinde yüzen tek balık değildir. 2018’den beri USDC, GUSD ve BUSD dahil olmak üzere rakip stablecoinler piyasayı istila etmişlerdir. Bunlar, Tether’in yaşadığı sıkıntılardan kendilerine bir mesafe çekme yolu olarak rezervlerinin düzenli denetimden geçmesine izin vermişlerdir.
Kripto ile Teminatlandırılmış Stablecoinler (Stabil coinler)
Kripto ile teminatlandırılmış stablecoinler, kripto paralar ile desteklenmektedirler. Ancak, kripto paralarda var olan volatilite nedeniyle, bunlar genellikle gerekli teminatı düzenlemek için bir tür fiyat istikrar protokolü kullanarak fiyatın sabitlendiği değerde kalmasını sağlamaktadırlar.
En eski ve tanınmış kripto ile desteklenen stablecoin Maker’s DAI’dir. Altında yatan mekanizma teknik anlamda karmaşıktır. Özetleyecek olursak kullanıcılar Teminatlandırılmış Borç Pozisyonları (Collaterized Debt Positions) olarak bilinen akıllı sözleşmelere ETH ve diğer kripto paraları yatırabilmektedir. Yatırım sonucunda değer ABD dolarına sabitlenmiş DAI stablecoini çıkarılmaktadır.
Maker, Ethereum’a dayanan bir projedir. Yani sadece Ethereum-tabanlı tokenlarla DAI yaratımı desteklenmektedir. Daha yeni bir proje olan Kava, Cosmos platformuyla birlikte işlerliğe sahiptir. Bu nedenle Kava, Maker’ın herhangi bir blockchainden gelen varlıklarla kripto ile desteklenen stablecoinlerin çıkarılmasına olanak verebilecek versiyonu olmayı hedeflemektedir.
İlave olarak Jarvis Network tarafından yaratılmış daha yeni bir kripto ile desteklenen İngiliz stablecoin olan jFIAT’lar, aynı konseptin ilginç ve yerelleştirilmiş versiyonudur. jFIAT’lar temsil ettikleri para biriminin fiyatını izler – ABD dolarına karşı bu durumda BK sterlinidir – ve USDC kullanılarak teminatlandırılır (başka bir ABD doları ile desteklenen stablecoin).
İş konseptleri Jarvis Network’ü model alan ve her biri yerelleştirilmiş bolgesindeki para birimini temsil eden birkaç şirket daha bulunmaktadır. Euro, Kanada doları, İsviçre frangı ve diğerleri; hepsi ortaya çıkan stablecoin çılgınlığında kendi ilgili kripto paralarıyla birlikte piyasaya girmişlerdir. Bu para birimlerinin çoğu DeFi geliştiricilerinin Ethereum uyumlu ağlar kurmasına ve bağlamasına olanak veren bir protokol olan Polygon’da kullanılabilmekte, işlem görmekte ve idare edilmektedir.
En Tanınmış Stablecoinlerin (Stabil coinlerin) Piyasa Bilgileri ve Analizleri
Farklı stablecoinlerin avantajları ve dezavantajları tartışılabilir olsa da, yükselişleri tartışılabilir olmamıştır. Dünya çapında 180 milyar $’dan fazla değere sahip coin çıkartılarak, stablecoinleri kripto para endüstrisinde en hızlı büyüyen sektörlerden biri haline getirmiştir. Stablecoin piyasasını daha iyi anlayabilmek için, birkaç tanınmış stablecoini kısaca incelememiz gerekir:
- Tether (USDT): Tether bazı metriklere göre dünyadaki en büyük üçüncü kripto paradır. Son yıllardaki şeffaflık eksikliği ve şirket üzerindeki yoğun tartışmalar nedeniyle Tether’in yıllar içinde artan kabulünü tartışmak mümkündür. Bazı yatırımcılar Tether’de güven kaybının kaçınılmaz olacağına inanmaktadır, ancak bu durum henüz yaşanmamıştır.
- US dollar coin (USDC): Dijital para birimi şirketi Circle tarafından faaliyete sürülen USDC, 1:1 orandan ABD dolarıyla desteklenmiş olması açısından Tether’e oldukça benzemektedir. Farklılık gösterdikleri yer davranışlarıdır. USDC çok daha şeffaf olmuş, düzenli denetimler gerçekleştirmiştir. Bir çok analist bunu çok olumlu görmektedir ve muhtemelen bu yüzden USDC piyasa değeri açısından kendinden çok daha eski olan Tether’e yetişmeye başlamıştır.
- Paxos standard stablecoin – PAX (USDP): ABD doları ile desteklenen bir başka usd stablecoin şekli PAX’tır. ERC-20 tokenı formunda çıkarılan (Ethereum blockchain ağı standardı) PAX, stablecoin kullanıcıları arasında popüler bir seçimdir. Coinin performansına baktığımızda devam eden başarısından farklı bir şey tahmin etmek için çok az sebep bulunmaktadır.
- Terra USD: Terra USD de hem güvenlik hem de istikrar için Ethereum ağını kullanan bir usd stablecoindir. Bir çok analist bu coini 2022/23’te izlenmesi gereken coinler arasına koymuştur.
- TrueUSD: Değeri ABD dolarına sabitlenmiş bir diğer usd stablecoin True USD’dir. Her ne kadar bazı diğer rakipleri kadar fazla kabul görmeseler de şirket, coin fiyatlarında enflasyonu/deflasyonu önlemede iyi iş başarmıştır. Buna rağmen görece şeffaf kalmayı başarmışlardır. Şirketin geleceği için bu durum iyiye işarettir.
- MakerDAO (DAI): Bu listedeki son ve Ethereum blockchaininde çalışan bir diğer coin, piyasadaki en eski stablecoinlerden biri olan DAI’dir. DAI değerini ABD doları ile desteklenerek değil, bunun yerine Ether’e (ETH, Ethereum ağının yerel para birimi) bağlanmış teminatlandırılmış borç kullanarak korumaktadır. DAI uzun yıllardır stablecoin yatırımcıları için popüler bir seçenek olmuştur ve birçok insan bu trendin gelecekte de devam edeceğini düşünmektedir.
Stablecoinler (Stabil coinler) Nasıl Kullanılır?
İtibari-para ile desteklenen stablecoinler kar ve zararları ayırmak için güvenilir bir araç olmaları nedeniyle kripto traderlar arasında popüler hale gelmişlerdir. Trader, bir pozisyondan BTC veya ETH olarak çıkmayı seçmesi halinde, yeni bir pozisyona girmeye hazır olana kadar kriptonun volatilitesi yüzünden yaşayabileceği zarar riskini, karlarını USD-ile desteklenen bir stablecoinde tutması halinde yaşamayacaktır.
Ancak merkeziyetsiz finans (DeFi) hareketi stablecoinler için tamamen yeni kullanım alanları yaratmıştır. Her ne kadar bazı projeler başlangıçta KYC gerektirse de bu, temelinde stablecoinler ve DeFi’in düzenlenmemiş statüsünden kaynaklanmaktadır. Bununla beraber traderların stablecoinlere olan yüksek talebi nedeniyle, kullanıcılar, Compound veya AAVE gibi DeFi protokolleri kullanarak traderlara borç verebilmekte ve yüksek faizler kazanabilmektedirler.
Dahası Uniswap veya Balancer gibi protokollerde stablecoinin kullanıldığı likidite madenciliğinin ortaya çıkması yan gelir kaynakları yaratmıştır. Kullanıcılar, stablecoinlerini likidite havuzuna eklediklerinde, DeFi protokollerinde sıklıkla yüksek değerde varlıklar olan yönetim tokenları kazanabilmektedirler.
Yazının yazıldığı tarihte stake edilen miktarın 9 milyar $’ı geçmesiyle, DeFi, sistemde nasıl oynandığını anlayan ve buna bağlı riskleri almayı kabul eden kişiler için yüksek karlılığa sahip bir endüstriye dönüşmeye başlamıştır.
DeFi balonunun şişmeye devam edip etmeyeceğini ve stablecoinlerin düzenlenip düzenlenmeyeceğini zaman gösterecektir. Ancak bu sırada stablecoinler devasa popülerliğini korumaya ve traderlara birçok avantaj sunan en hızlı gelişen kripto para sınıfı olmaya devam etmektedir.
Stablecoinler (Stabil coinler) Menkul Kıymet midir?
Maalesef bu sorunun cevabı net değildir. Stablecoin kullanımı, ana önceliği yatırımcıları korumak ve finansal güvenliği sağlamak olan kamu politikasına göre önemli miktarda zorluk ortaya çıkarmaktadır. Kasım 2021’de yayınlanan bir devlet raporunda “stablecoinler, veya stablecoin anlaşmalarının belli bölümleri, menkul kıymet, emtia ve/ya türevleri olabileceği” belirtilmiştir.
Bu nedenle stablecoinlerin menkul kıymet olarak kabul edilmesi için artık bir sebep bulunmaktadır. Ancak kripto işlemlerini bir bütün olarak saran düzenleme eksikliği nedeniyle bu terim ancak gevşek şekilde kullanılabilecektir. Gerçek şu ki bir kripto para ne kadar stabil olursa olsun hala kripto paradır; bu, geleneksel finans dünyasının mevcut modellerini entegre etmede yavaş kaldığı bir durumdur. Düzenlemelerin gereken entegresyonun sağlanmasına yardımcı olacağı ümit edilmektedir.
Stablecoinler (Stabil coinler) Nasıl Düzenlenmelidir?
Stablecoinlerin düzenlenmesi konusu bir süredir büyüyen bir kaygı olmaya devam etmektedir. Bunun nedeni şu anki duruma göre stablecoinlerin herhangi bir yaptırım organı tarafından hiç düzenlenmemiş olmasıdır. Bazı gözlemci kurumlar bu işe talip olmakta ve bağımsız hizmetlerini düzenlemeler için sunmaya istekli gözükmektedirler. Bu iş için uygun olup olmadıklarıysa tamamen ayrı bir konudur.
Endüstrideki bir çok kişinin düşüncesi stablecoinlerin ancak uygun devlet düzenlemeleriyle gerçek istikrarı elde edebileceği yönündedir. Federal güvenlik ve sağlamlık düzenlemelerinin başarıyla uygulanması halinde stablecoinin ulaşabileceği popülarite seviyelerini tahmin etmek güçtür. Bunun nedeni çeşitli yayınların stablecoinin yükselişini sınırlayan ana engellerden birinin potansiyel yatırımcıların düzenleme eksikliği endişesi olduğunu belirtmeleridir. Bu engel ortadan kaldırılabilirse, stablecoinler ve yatırımcılarının geleceğe daha parlak bakabileceklerini söyleyebiliriz.
ABD Devleti Stablecoinleri (Stabil coinleri) Nasıl Düzenleyecek?
ABD Federal Rezervi ve dijital para birimleri ilişkilerine en yumuşak deyimiyle sallantılı bir başlangıç yapmışlardır. Esasen 2021’de yayınlanan Federal Rezerv Kurulu finansal stabilite raporu stablecoinlerden para birimi işlemleri ekonomisi açısından “büyüyen finansal stabilite riski” olarak bahsetmiştir. Ancak çeşitli ana stablecoin ihraççıların toplamda yaklaşık 150 milyar $’a yaklaşan piyasa değeriyle, muhtelemen bu noktada uygun düzenlemeler doğrultusunda proaktif bir adımın atılmasının herkesin menfaatine olduğunu söylemek yerinde olacaktır. Stablecoinler öngörülebilir bir süre daha burada kalacağa benzemektedirler.
Başkanın Çalışma Grubu (PWG), stablecoinlerin banka mevduatları gibi muamele görmeleri gerektiğini belirtmiştir. Bu görüşe göre stablecoin ihraççıların modern bankacılık sistemindeki tüm kanunlara, kurallara ve düzenlemelere uyması gerekecektir. PWG, aynı zamanda exchange-traded stable value funds (ETSVF’ler) ve stablecoinler arasında karşılaştırma yaparak, bunun bir başka düzenleme yolu gösterebileceğini belirtmiştir. Ancak şu anki durumda tüm bunlar tamamen teoride kalmaktadır. Stablecoinlerin hala düzenlenmemiş olduklarını ve henüz bu hatayı düzeltecek herhangi bir hızlı adım atılmadığını hatırlamak önem arz etmektedir.
Kongre sözcüsü stablecoin kararını beklerken (kaynak: Quartz)
Hükümet Para Politikasında Kripto Paraların Etkileri Nedir?
Bazıları inkar etmeye çalışsa da kripto paralar uluslararası para birimi işlemlerinin standart ekonomisini etkilemektedir. Bankalar için düşürülmüş faiz oranları veya hafifletilmiş düzenlemelere benzer şekilde stablecoinler ve kriptolar da genel para arzının gevşemesini temsil etmektedirler. Geleneksel paranın yerine geçtiklerinden aynı şey topluca (en masse) değer temsil etmek için kullanılan herhangi bir varlık için de küçük ama önemsiz olmayan bir şekilde geçerlidir.
Her ne kadar şimdiye kadar ABD para politikasındaki etkisi göz ardı edilebilecek seviyede olsa da, özellikle son yıllarda yaşanan kripto ve stablecoin büyümesi görmezden gelme durumunun devam etmeyeceğini göstermektedir. Şu an itibariyle ABD doları arzı hala tüm kripto para değerlerinin 50X’idir. İlave olarak bunların çoğu likit formda tutulmadığından ancak geniş anlamda para olarak tanımlanabilmektedir. Likidite, bir şeyin anlaşılan başka bir varlıkla veya eşit bir değerle takas edilebilmesini ifade eder.
Beklenileceği üzere etkiler, özellikle normalden daha güçsüz ulusal para birimlerine sahip daha küçük ekonomiye sahip ülkelerde daha belirgin olmuştur. Ancak para politikasını bu yargı çevrelerinde net bir şekilde tanımlamak genelde zor olduğundan, etkiyi ölçmek de zordur.
Gelecekte kripto paralar ve stablecoinlerin kurul genelinde artan kabul görmeye devam etmesi halinde, merkezi bankalarının para politikalarını sıkılaştırmaya çalışırlarken zor zamanlar yaşayacaklarını tahmin etmek mantıklı olacaktır. Kriptonun yaygınlaşmasıyla artan rekabetten dolayı aynı para politikasını gevşetmenin de zor olacağı gerçeğiyle birleştirildiğinde bu, sorunları gerçek bir problem haline getirebilir. Bankalar ve diğer merkezi kuruluşlar kripto paraları geleneksel finansal dünyasına entegre etmede en azından biraz daha iyi bir performans göstermeleri halinde bu sorunların üstesinden gelinebileceği ümit edilebilecektir.
Stablecoin (Stabil coin) İhraççıları Bu Sorunlarla Nasıl Baş Edebilir?
Şu an için tüm stablecoin ve altcoin ihraççıların bir bütün olarak yapabilecekleri tek şey yaptıkları şeyi yapmaya devam etmek yani, yerel finansal ve devlet kurumlarına itiraz etmeye, platformlarını sürdürmeye, potansiyel kripto tekliflerini yaymaya devam etmektir. Stabil ve güvenli bir online takas sisteminden kesinlikle bütün finans dünyası fayda sağlayacaktır. Kripto paralar açıkça bu sisteme olanak vermektedir; şimdi merkezi finans (CeFi) dünyasının yapması gereken bu fikre uyanmak ve sistemin daha düzgün işlemesi için açıkça ihtiyaç duyulan güvenlik ve şeffaflık seviyelerinin artırılmasına yardımcı olmaktır.
Sonuç
Sonuç olarak, stablecoinlerin kripto dünyası ve belki de bir bütün olarak finans endüstrisi için oldukça kullanışlı ve gerekli bir işleve sahip olduğu çok açıktır. Ancak bu, sadece uygun düzenlemelerle elde edilebilecektir. Uygun düzenlemeler de ancak belli yaptırım organlarının bu düzenlemeleri etkinleştirmek için kendilerine düşen görevi yapmalarıyla mümkün olabilecektir. Herhangi bir işlem formunda iki taraf önceden birbirlerini tanımıyorlarsa ve maksimum güvene dayanarak işlem yapacaklarsa herhangi bir türde güvenlik zorunludur. Stablecoinler, finans endüstrisinde bu çok gerekli güvenliği ve yıllar içinde yavaş yavaş kaybedilmiş güveni sağlamaya yardımcı olabilir. Şu anda finans endüstrisinin ihtiyacı olan tek şey çok ihtiyaç duyduğu güvenliğini sağlamaktır. Uygun, kurumsal düzenleme formunda bir güvenlik.
Register to get $180 Welcome Bonus!
