Synthetix, kullanıcıların sentetik varlıkları token olarak basmasına olanak sağlayan Ethereum tabanlı bir DeFi protokolüdür. Ocak 2020’de kilitli olarak 2,5 milyar doların üzerinde değere ulaşan ve sürekli olarak ilk on içinde yer alan en popüler DeFi uygulamalarından biri haline geldi.
Synthetix başlangıçta Haven adlı bir sabit coin projesi olarak kuruldu. 2019’un başlarında yeniden markalaştı, kapsamını genişletti ve Synthetix olarak piyasaya sürüldü. Fakat önemli ölçüde destek görmeye başlaması ancak 2020’nin ortalarında DeFi protokollerine olan ilgi patlamasıyla oldu.
Synthetix’in başarısının bir nedeni, dijital sentetik varlıklara erişim sunan mevcut DeFi uygulamalarından biri olmasıdır. Fakat bu ne anlama geliyor?
Sentetik Varlıklar Nedir?
Sentetik varlıklar fikri, kripto paralara özgü bir terim değildir. Geleneksel finanstan gelen bu uygulamada traderlar ve yatırımcılar belirli bir enstrümanın eylemlerini yansıtmak için belirli özellikleri değiştirerek sentetik varlıkları kurarlar. Bu sayede, normalde sabit kalacak olan finansal araçlara biraz esneklik kazandırılmış olur.
Opsiyonlara dayalı sentetik bir vadeli işlem sözleşmesini örnek olarak ele alalım. Bir yatırımcı, aynı kullanım fiyatı ve vadeye sahip satım (put) ve alım (call) opsiyonlarını satın alabilir ve bu, gelecekteki fiyat üzerinde spekülasyon yapmalarına izin verdiği için bir vadeli işlem sözleşmesiyle aynı amaca hizmet eder. Bununla birlikte, bir vadeli işlem sözleşmesi, belirli bir varlığı önceden anlaşılan bir fiyattan almak veya satmak için yasal olarak bağlayıcı bir anlaşma olsa da, opsiyonlar, sahibine yükümlülük değil, yalnızca alma veya satma hakkı verir.
Kripto paralarda, sentetikler son zamanlarda diğer dijital varlıkların piyasa faaliyetlerini yansıtan dijital tokenlar olarak daha popüler hale geldi. Bunlara en iyi örneklerden biri Wrapped Bitcoin’dir (WBTC.) WBTC, Bitcoin fiyatını takip eden bir ERC-20 tokenıdır. Ancak Bitcoin‘den farklı olarak Ethereum ekosisteminde kullanılabilir.
Sentetik dijital varlıklar, herhangi bir varlığın fiyatını yansıtabilir. Kullanıcılar, kripto para birimlerini, itibari para birimlerini, altın veya petrol gibi emtiaları, şirket hisselerini veya endeksleri temsil eden tokenları alıp satabilir. Geleneksel pazardaki bir traderın bir komisyoncu aracılığıyla satın alması veya satması gerekirken, dijital sentetik varlıklar, blok zincir teknolojisinin tüm avantajlarıyla birlikte fiyat maruziyeti sunar. Bunlar arasında hızlı çözüm, aracı olmaması, zincir üzeri şeffaflık ve düşük giriş bariyerleri sayılabilir. Herkes anında bir hesap oluşturabilir ve birkaç dakika içinde alım-satım yapmaya başlayabilir.
Böylece nihayetinde, dijital sentetik varlıklar, geleneksel pazarlardaki büyük likiditenin bir kısmının kilidini açma ve bunları merkeziyetsiz, açık finansal ekosisteme getirme potansiyeli sunar.
Synthetix Nasıl İşler?
Synthetix protokolü iki kısımdan oluşur. Birincisi, kullanıcıların token alıp satmasına olanak sağlayan merkeziyetsiz borsa kısmıdır. Ancak, kullanıcıların “Synths” adı verilen kendi sentetik varlıklarını basabilme yetileri Synthetix platformunun asıl heyecan verici noktasıdır.
Uygulama geliştiricileri şu aralar hangi varlıkların listeleneceğine karar vermektedir. Çeşitli altcoinleri ve tokenları, itibari para birimlerini, altın, gümüş ve petrol gibi emtiaları ve FTSE 100 ve Nikkei 225 dahil olmak üzere endeksleri kapsayan geniş bir varlık yelpazesi arasından seçim yapabilirsiniz. Synthsler long veya short enstrümanlar olarak mevcuttur ve ön ekleri aracılığıyla ayırt edilebilir. Long tokenların önüne bir “s” eklenir – örneğin, sBTC, sETH, sOIL veya sNIKKEI. Short Synths’lere “ters Synths” denir ve “i” ile başlar.
Bir kullanıcı Synth basmak istediğinde, teminat olarak Synthetix yerel platform tokenı SNX coini kullanması gerekir. Darphane platformuna “Mintr” denir. Bir kullanıcı Mintr arayüzünü ziyaret edip cüzdanını bağlayabilir, hangi Synths’leri basmak istediğini seçebilir ve Synth tokenları karşılığında SNX coinlerini stake edebilir. Daha sonra Synths’lerini Synthetix borsasında takas edebilirler.
Hisselerini geri çekmek istediklerinde Mintr, Synth tokenlerini yakar ve SNX coinlerini iade eder.
Protokol çeşitli Synths’ler sunsa da, Synthetix borsasındaki en popüler çift sETH/sUSD’dir ve bir sonraki en aktif piyasa olan sXRP/sETH’nin üç katı kadardır. En popüler üç Synths, sUSD, sETH ve sBTC’dir ve bunlar basılan tüm Synths’lerin %75’inden fazlasını oluşturur.
SNX Coin Özellikleri ve Performansı
Kullanıcıların Synths basabilmek için SNX’e sahip olmaları gerektiğinden, SNX token platform içinde meşru bir fayda sunar. Bununla birlikte, Synthetix ayrıca işlem ücretlerinin bir kısmını sahiplerine dağıtır, böylece sadece SNX coin stake ederek pasif bir gelir elde edilebilir.
SNX/USDT token çifti artık Phemex’te!
Bu token ekonomisi modeli aynı zamanda arz ve talep yasalarına da uymaktadır. Kullanıcılar, SNX tokenlarını stake etmeye, onları dolaşımdan çıkarmaya ve arzı azaltmaya teşvik edilir. Buna karşılık, arz kısıtlaması, teşviklerden faydalanmak isteyen traderlardan gelen talep nedeniyle fiyatın artmasına yardımcı olur.
Ayrıca, SNX coinin fiyatı her arttığında protokol, eşdeğerde token değerinin kilidini açar. Yani bir kişi 100$ değerinde SNX stake ederse ve fiyat %50 artarsa, daha sonra stake etmek ve daha fazla işlem ücreti ödülü kazanmak için kullanabileceği 25$ değerinde SNX’in kilidi açılır.
Bu model, özellikle kullanıcıların 2020’nin ikinci yarısından itibaren Synthetix protokolünü hevesle benimsemeye başlamasıyla, SNX token fiyatı için çok başarılı bir model olduğunu kanıtladı. SNX, Haziran 2020 ile Ocak 2021 arasında 0,80$’dan tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 17$ üzerine çıkarak %2,000’lik bir artış gösterdi.
Aralık 2020’de Coinbase’in SNX’i listeleyeceğini duyurması, fiyatın daha da artmasını sağladı.
Synthetix’in Dezavantajları
Synthetix’in en büyük dezavantajı, Ethererum üzerine kurulu olmasıdır. Bu çeşitli avantajlar sunsa da, Ethereum’un altyapısı aşırı trafikle mücadele ettiğinden bir dezavantaj da yaratır. Ethereum işlem ücretleri son zamanlarda ortalama olarak 10 doları aştı. Ancak Synthetix gibi bir uygulama kullanılırken, token basma, alım-satım ve yakma faaliyetleri için birden fazla işlem yapılması gerekebilir. Bu nedenle, traderların işlem ücretlerini ödemek için yeterli kar elde edebilmeleri ve nihayetinde yine de kazanç elde etmelerini sağlamak için yüksek değerlerde işlem yapmaları gerekir.
Synthetix şu anda ilk hamle avantajına sahip, bu nedenle Ethereum üzerine kurulu olması sentetik kripto varlıklarıyla işlem yapmak isteyenler için pek de caydırıcı bir durum değildir. Fakat bu ürünlerin popülerliği nedeniyle, Ethereum’un sınırlamalarıyla kısıtlanmayan diğer protokoller de sentetik varlıklar pazarına giriyor.
Dikkate değer bir örnekse, Terra platformu üzerine kurulu olan Mirror Protocol’dür. Terra, Chai ödeme uygulamasıyla Güney Kore’de önemli başarılar elde etti. Synthetix’ten farklı olarak, Mirror‘ın hisse senetlerine dayalı sentetik varlıkları destek görüyor ve protokol rakibinden daha düşük bir teminat oranı gerektiriyor.
Terra, Cosmos SDK üzerine kuruludur ve Cosmos blok zincirler arası iletişim özelliği sayesinde çeşitli blok zincirleri üzerine kurulu olan DeFi dApp’ler arasında birlikte çalışabilirlik vaat eder. Ayrıca, mevcut haliyle Ethereum’dan daha ölçeklenebilir bir platformdur.
Sonuç
Synthetix, blok zinciri teknolojisine dayalı sentetik varlıklar alanında bir çığır açıyor. SNX tokenının güçlü temelleri var ve protokol, yeni girenlere göre ilk hamle avantajına sahip durumda. Ancak yaklaşmakta olan rekabet göz önüne alındığında, Synthetix ekibi bir avantaj elde etmek istiyorsa ekibin yeniliklere devam etmesi gerektiğine hiç şüphe yok.
