Hash Rate của Bitcoin là gì?
Hash rate của Bitcoin đề cập đến tổng sức mạnh tính toán mà các thợ đào đang sử dụng để bảo vệ blockchain Bitcoin tại bất kỳ thời điểm nào. Đơn giản hơn, đây là phép đo số lượng lần "đoán" (hash computations) mà cả mạng lưới Bitcoin có thể thực hiện mỗi giây trong cuộc đua giải một block mới. Hoạt động đào Bitcoin về cơ bản là một cuộc cạnh tranh giữa các máy tính chuyên dụng (thợ đào) nhằm giải một bài toán mật mã phức tạp. Mỗi hash giống như một vé số: càng nhiều hash mỗi giây (H/s) thì khả năng ai đó tìm ra lời giải cho block giao dịch tiếp theo càng lớn. Hash rate thường được đo bằng exahash mỗi giây (EH/s) hoặc thậm chí là zettahash khi mạng phát triển (1 EH/s tương đương một tỷ tỷ hash mỗi giây). Hash rate càng cao nghĩa là càng nhiều sức mạnh đào được dùng cho Bitcoin.
Tại sao điều này quan trọng? Hash rate cao cho thấy rất nhiều thợ đào (hoặc các thợ đào mạnh) đang tham gia tích cực. Điều này khiến mạng lưới an toàn hơn vì bất kỳ kẻ tấn công nào phải kiểm soát ít nhất 51% tổng sức mạnh tính toán khổng lồ này mới có cơ hội lật đổ các thợ đào trung thực. Để dễ hình dung, khi mạng lớn mạnh, khả năng một thực thể kiểm soát 51% là cực kỳ nhỏ, đó là lý do tại sao hash rate cao kỷ lục của Bitcoin vào năm 2025 là dấu hiệu rất tích cực cho tính bảo mật của mạng lưới này.
Tầm quan trọng của Hash Rate đối với Bitcoin
Hash Rate, Độ khó đào và Sự kiện Halving của Bitcoin
Hash rate, độ khó đào và phần thưởng khai thác luôn gắn bó chặt chẽ với nhau. Khi thợ đào tăng sức mạnh đào, độ khó sẽ tăng theo; nếu nhiều thợ đào tắt máy (ví dụ do lợi nhuận thấp), độ khó giảm xuống. Các thợ đào luôn cạnh tranh để nhận phần thưởng mỗi block. Hiện tại (sau lần halving năm 2024), phần thưởng block là 3.125 BTC cộng phí giao dịch. Cứ mỗi bốn năm, sự kiện Bitcoin halving cắt đôi phần thưởng này. Lần gần nhất diễn ra vào tháng 4/2024, phần thưởng giảm từ 6.25 BTC còn 3.125 BTC/block.
Ba yếu tố này liên kết như thế nào? Khi halving khiến phần thưởng giảm, thợ đào lập tức kiếm được ít Bitcoin hơn với cùng lượng công sức. Nếu giá Bitcoin không tăng đủ bù đắp, những thợ đào có chi phí cao sẽ tắt máy, làm hash rate giảm tạm thời. Thực tế, ngay sau halving 2024, đã có biến động về thợ đào. Tuy nhiên, theo lịch sử, giá Bitcoin thường tăng mạnh sau halving (do cung giảm), giúp lợi nhuận phục hồi và kích thích nhiều thợ đào quay lại, từ đó đưa hash rate tăng trở lại trong dài hạn. Đến 2025, điều này một lần nữa đúng: bất chấp phần thưởng giảm, giá Bitcoin tăng khiến việc đào vẫn hấp dẫn, hash rate đã leo lên đỉnh mới khi các thợ đào triển khai máy móc hiện đại hơn.
Đây là một vòng cân bằng: Độ khó đào điều chỉnh theo hash rate để giữ thời gian block ổn định. Nếu hash rate lao dốc (nhiều thợ đào dừng cùng lúc), độ khó sẽ giảm ở kỳ điều chỉnh kế tiếp, giúp việc đào lại dễ dàng và đưa mạng về trạng thái cân bằng. Ngược lại, hash rate tăng vọt thì độ khó lại tăng để tránh khối mới xuất hiện quá nhanh. Vòng phản hồi này, cùng với các sự kiện halving định kỳ, tạo nên động lực kinh tế của ngành đào Bitcoin. Thợ đào liên tục đầu tư phần cứng nhanh, tiết kiệm điện để tối ưu hóa lợi nhuận, kéo hash rate lên; Bitcoin lại điều chỉnh độ khó, và chu kỳ này tiếp diễn.
Hash Rate của Bitcoin (nguồn)
Xu hướng Hash Rate gần đây và các mốc kỷ lục (2023–2025)
Mạng Bitcoin đã chứng kiến hash rate tăng trưởng ngoạn mục trong vài năm qua, liên tục lập đỉnh mới. Năm 2023, dù thị trường crypto giá thấp, hash rate vẫn tăng khi thợ đào triển khai máy thế hệ mới. Đến đầu 2024, hash rate toàn cầu đã phục hồi hoàn toàn sau bất kỳ cú sốc nào do halving và tiếp tục tăng vọt, xu hướng này còn tăng tốc trong suốt năm 2024 và sang 2025.
Từ giữa năm 2025, hash rate Bitcoin đạt mức chưa từng có. Tháng 8/2025, các hãng phân tích ghi nhận mạng lưới đạt khoảng 955 exahash mỗi giây (EH/s), tức là 955 tỷ tỷ hash mỗi giây – kỷ lục mọi thời đại cho Bitcoin. Để dễ so sánh, chỉ vài năm trước hash rate còn dưới 200 EH/s. Sức mạnh đào tăng gần 5 lần, cho thấy ngành đào Bitcoin nhận được đầu tư và niềm tin mạnh mẽ chưa từng thấy. Chỉ trong hai tuần đầu tháng 8/2025, hash rate tăng tiếp khoảng 4% lên trung bình ~937 EH/s theo báo cáo của JPMorgan. Một số ước tính thậm chí ghi nhận hash rate vượt mốc 1 zettahash mỗi giây vào một số ngày (1 zettahash = 1.000 EH/s), một mức độ khó tưởng tượng về tính toán.
Nhiều yếu tố đã thúc đẩy hash rate tăng. Đầu tiên là việc triển khai máy đào thế hệ mới hiệu quả hơn. Các hãng sản xuất đã tung ra máy với chip nhỏ hơn (công nghệ nanomet, tiết kiệm điện năng), giúp thợ đào tạo ra nhiều hash hơn với cùng lượng điện. Những farm đào quy mô lớn mở rộng mạnh, nhất là ở các vùng có điện giá rẻ. Ngành đào cũng ghi nhận vốn đổ vào mạnh mẽ – hàng loạt công ty niêm yết, huy động vốn mua thiết bị từ năm 2023-2024, kỳ vọng Bitcoin phục hồi giá. Đến 2025, toàn bộ số máy móc này đã chạy hết công suất, góp phần khiến hash rate tăng mạnh.
Một xu hướng đáng chú ý là tỷ trọng hash rate ngày càng lớn từ các công ty đào niêm yết công khai, đặc biệt tại Bắc Mỹ. Đến tháng 8/2025, 13 hãng đào lớn niêm yết sở hữu 33,6% hash rate toàn cầu – cao nhất lịch sử. Điều này phản ánh sự chuyên nghiệp hóa của khai thác Bitcoin khi các doanh nghiệp lớn (có vốn mạnh, công nghệ tốt) nắm giữ một phần lớn hash rate. Chẳng hạn các công ty Mỹ như Marathon Digital, Riot Platforms liên tục mở rộng. Sự chuyên nghiệp hóa này mang lại ổn định và minh bạch cho ngành đào, nhưng cũng có mặt trái là tập trung quyền lực hơn vào các doanh nghiệp lớn. Dù vậy, kể cả công ty lớn nhất cũng chỉ kiểm soát mức một chữ số phần trăm, vẫn khá phi tập trung so với tổng thể 955 EH/s.
Phân bổ và Quy mô sức mạnh đào toàn cầu năm 2025
Hoạt động đào Bitcoin mang tính toàn cầu và phân bổ địa lý hash rate đã thay đổi nhiều năm qua. Năm 2021, Trung Quốc cấm đào Bitcoin, khiến hash rate toàn cầu sụt mạnh (do Trung Quốc khi đó chiếm hơn 50% thế giới). Khoảng trống ấy nhanh chóng được lấp bởi các thợ đào di dời sang quốc gia khác. Mỹ vươn lên thành trung tâm mới, đến 2022 chiếm khoảng 37% hash rate toàn cầu và xu hướng này còn tiếp diễn sang 2023-2024. Tính đến 2023, ước tính Mỹ chiếm khoảng 40% hoạt động đào, dẫn đầu toàn cầu. Các bang như Texas, Kentucky, Wyoming trở thành trung tâm đào nhờ quy định thuận lợi, diện tích lớn xây dựng data center, nguồn điện rẻ (thường từ khí đốt, điện gió, điện mặt trời).
Vậy còn phần còn lại của thế giới? Thú vị là, dù cấm đào, Trung Quốc vẫn đóng góp đáng kể vào hash rate thông qua các hoạt động ngầm hoặc chuyển sang nước lân cận. Nghiên cứu cho thấy khoảng 20% hash rate năm 2022-2023 thực ra vẫn bắt nguồn từ các farm đào ngầm tại Trung Quốc. Kazakhstan từng chiếm khoảng 13% hash rate (dựa vào nguồn điện từ than), dù sau này đã siết quy định và đánh thuế hoạt động này hơn. Nga và Canada mỗi nước chiếm tỷ trọng đáng kể (Canada khoảng 6-7% năm 2022, Nga tương tự dù số liệu dao động).
Đến 2024-2025, đào Bitcoin tiếp tục đa dạng hóa. Chúng ta thấy tốc độ tăng ở Nam Mỹ (Paraguay, Argentina nhờ điện thủy điện và khí đốt rẻ; El Salvador khai thác bằng điện địa nhiệt), các nước Châu Á (Malaysia, Kazakhstan, Nga), cũng như sự quan tâm từ Trung Đông như Oman, UAE với đầu tư vào các dự án khai thác sử dụng nguồn năng lượng dồi dào.
Việc phân bổ hash rate toàn cầu góp phần tăng tính phi tập trung. Lý tưởng nhất là hash rate phân tán nhiều nước để không một chính phủ nào có thể kiểm soát đa số thợ đào. Sau 2021, bức tranh này lành mạnh hơn khi quyền lực đào không còn tập trung ở một nước như thời Trung Quốc. Dù Mỹ dẫn đầu khoảng 40%, 60% hash rate vẫn rải rác toàn cầu. Ngay trong nước Mỹ, các farm đào cũng phân bổ đều khắp nhiều bang và doanh nghiệp.
Cách hoạt động của đào Bitcoin
Các yếu tố thúc đẩy tăng trưởng Hash Rate
Nhiều yếu tố chính đã đưa hash rate Bitcoin lên đỉnh năm 2025 và sẽ tiếp tục tác động trong tương lai:
-
Giá Bitcoin: Lợi nhuận của thợ đào phụ thuộc trực tiếp vào giá Bitcoin. Khi giá tăng trong chu kỳ bull 2023–2025, số thợ đào tăng nhanh, các farm hiện tại cũng mở rộng. Đến tháng 8/2025, giá dao động từ 100.000–110.000 USD, đủ hấp dẫn để đầu tư thiết bị mới.
-
Công nghệ phần cứng đào: Tiến bộ về công nghệ, đặc biệt là ASIC mới tiết kiệm điện, đã tăng đáng kể hiệu suất băm mà không đội chi phí điện. Các hãng như Bitmain, MicroBT liên tục tung mẫu mới được thợ đào đón nhận 2023–2025.
-
Hạ tầng và nguồn vốn: Dòng vốn từ tổ chức giúp xây dựng các cơ sở đào lớn, sáng tạo nguồn điện mới. Nhiều thợ đào hợp tác với dự án năng lượng tái tạo, vừa tăng hash rate, vừa giải quyết bài toán môi trường.
-
Sự kiện toàn cầu và chính sách: Quy định có thể tác động lớn đến hash rate. Các thợ đào đã thích ứng với thách thức (như lệnh cấm Trung Quốc 2021) bằng cách di dời. Nơi nào pháp lý thuận lợi, hạ tầng ổn định sẽ hút nhiều đầu tư đào hơn.
-
Giá năng lượng: Giá điện là yếu tố sống còn với thợ đào. Nguồn điện giá rẻ thúc đẩy hash rate, các khu vực dư điện tăng số lượng farm. Đến 2025, ước tính hơn 50% năng lượng mạng Bitcoin đến từ nguồn tái tạo, vì điện xanh thường rẻ hơn.
Tác động của Hash Rate đến Mạng lưới và Giá Bitcoin
Hash rate tăng mạnh thường được xem là tín hiệu tích cực cho nền tảng của Bitcoin. Điều này cho thấy mạng cực kỳ an toàn và thợ đào tự tin vào tương lai (họ sẽ không đầu tư nếu dự báo lỗ vốn). Nhà đầu tư và giới phân tích dùng hash rate để đo niềm tin vào hệ thống. Thực tế, hash rate và giá Bitcoin có sự tương quan dài hạn – hai chỉ số cùng tăng trong chu kỳ bull. Quan điểm nổi tiếng "hash rate theo sau giá" nghĩa là khi giá trị thị trường tăng, thợ đào có lãi hơn, hash rate lại lên theo. Ngược lại, khi giá lao dốc lâu dài, hash rate có thể đi ngang hoặc giảm do nhiều thợ đào chịu lỗ phải tắt máy.
Năm 2025, chúng ta thấy một vòng xoắn tích cực: giá Bitcoin năm sau năm tăng mạnh hơn độ khó đào, giúp thợ đào kiếm được nhiều USD hơn. Lợi nhuận cao khuyến khích mở rộng quy mô. Một số chuyên gia cho rằng hash rate là chỉ báo sớm – giới đào thường nâng cấp và lắp đặt nhiều máy trước các đợt tăng giá mạnh (ví dụ trước halving 2024). Khi hash rate cao vững vàng, đó có thể là dấu hiệu sức mạnh giá Bitcoin về dài hạn, như từng lặp lại nhiều chu kỳ trước.
Đối với người dùng mạng Bitcoin, hash rate cao đem lại sự yên tâm. Giao dịch được bảo vệ siêu chắc chắn. Xác suất tấn công double-spend thực tế gần như bằng không ở hash rate hiện tại – kẻ tấn công sẽ cần lượng thiết bị, năng lượng khổng lồ và đấu với "đội quân" thợ đào khắp toàn cầu. Mạng cũng tin cậy hơn: càng nhiều thợ đào thì mạng phi tập trung tốt hơn, có một bộ phận ngưng hoạt động (bảo trì hoặc mất điện) thì các thợ đào khác vẫn duy trì chuỗi block đều đặn.
Hash rate không ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ giao dịch hay phí – hai yếu tố này phụ thuộc vào cầu giao dịch (tức số lượng giao dịch và dung lượng block). Tuy nhiên, gián tiếp, hash rate cao kéo theo độ khó cao nghĩa là mỗi block được lấp đầy phần thưởng (block subsidy + phí giao dịch) để xứng với chi phí đào. Năm 2025, thợ đào vẫn chủ yếu thu lợi từ block reward (3.125 BTC), phí giao dịch là phụ. Khi càng nhiều lần halving xảy ra, phí giao dịch mới trở nên quan trọng hơn. Tuy nhiên hiện tại, giá và hash rate tăng liên tục vẫn đảm bảo ngành đào nhiều lợi nhuận.
Tác động với môi trường của Bitcoin (nguồn)
Triển vọng Hash Rate năm 2025 và xa hơn
Tính đến ngày 31/8/2025, hash rate của Bitcoin đang gần vùng đỉnh lịch sử quanh 900 EH/s, chưa có dấu hiệu chững lại. Góc nhìn tới tương lai, nhiều chuyên gia dự đoán mạng lưới sẽ thường xuyên vượt mốc 1 zettahash mỗi giây trong năm sau (2026), đặc biệt nếu giá Bitcoin tiếp tục tăng. Đáng chú ý, năm 2026 hứa hẹn sẽ chứng kiến các thợ đào vận hành hoàn toàn trong trạng thái sau-halving chỉ còn 3.125 BTC/block, nhưng hiệu suất máy móc mới và hoạt động tối ưu sẽ phần nào bù đắp áp lực này.
Một yếu tố cần theo dõi là tình hình kinh tế vĩ mô toàn cầu. Nếu giá Bitcoin giữ được đà tăng hoặc tiếp tục leo cao, hash rate sẽ còn tăng theo. Nếu bước vào chu kỳ bear market kéo dài, có thể nhiều thợ đào sẽ phải "rời cuộc chơi" và hash rate chững lại. Tuy nhiên, năm 2025 cho thấy phần lớn thợ đào vẫn hoạt động hiệu quả – bất chấp chi phí điện tăng ở một số khu vực và độ khó ngày một lớn, các thợ đào vẫn hưởng lợi nhờ giá Bitcoin tăng khoảng 75% so với năm trước, thậm chí còn mở rộng biên lợi nhuận.
Một hướng mới cũng rất đáng để ý là đổi mới công nghệ khai thác: như làm mát máy bằng chất lỏng (immersion cooling) để tăng tốc độ, chip bán dẫn thế hệ mới, hay kết hợp đào Bitcoin với lưới điện quốc gia (thợ đào đóng vai trò "điều tiết nhu cầu"). Những cải tiến này cho phép hash rate tăng mà không lãng phí tài nguyên, tận dụng năng lượng dư thừa hoặc giúp lưới điện vận hành ổn định hơn.
Tóm lại, hash rate Bitcoin năm 2025 phản ánh một mạng lưới an toàn, mạnh mẽ chưa từng có. Bitcoin đã phát triển thành một cỗ máy tính toàn cầu phân tán, củng cố vị thế số 1 thế giới của tiền mã hóa. Dù bạn là người mới hay đam mê crypto, hash rate chính là "chỉ số niềm tin": cứ khi nào nó tăng, nghĩa là cộng đồng tin tưởng vào tương lai của Bitcoin. Hiện tại, hash rate Bitcoin đã tiệm cận đỉnh mọi thời đại – minh chứng cho sức sống và đà phát triển bền vững của Bitcoin trong thế giới tiền mã hóa. Dù bạn đang đào hay chỉ đơn giản là giữ BTC, hash rate càng cao là tín hiệu đảm bảo mạng Bitcoin luôn sống động, ổn định và ngày càng mạnh mẽ hơn.