So sánh CeFi và DeFi Lending: Đâu Là Lựa Chọn Phù Hợp Cho Bạn?

Không gian cho vay crypto đã trở thành một trụ cột quan trọng của hệ sinh thái tài sản số, mang lại nhiều cơ hội cho nhà đầu tư kiếm thu nhập thụ động từ các khoản nắm giữ. Tính đến ngày 1/7/2025, chỉ riêng cho vay DeFi đã có Tổng giá trị khóa (TVL) đạt 54,211 tỷ USD, tổng phí 7 ngày ở mức 74,5 triệu USD và doanh thu 7 ngày là 40,23 triệu USD. Dù bạn nắm giữ Bitcoin, Ethereum hay stablecoin như USDT, các nền tảng lending đều mang đến mức lợi suất thường cao hơn sản phẩm tài chính truyền thống. Tuy nhiên, lựa chọn giữa Tài chính Tập trung (CeFi) và Tài chính Phi tập trung (DeFi) rất quan trọng, vì mỗi mô hình có ưu điểm, rủi ro và cách vận hành riêng biệt. Bài viết này sẽ mang đến một cái nhìn so sánh sâu sắc, giúp bạn xác định hướng lending phù hợp với mục tiêu tài chính, mức chấp nhận rủi ro và trình độ kỹ thuật cá nhân.

Thông qua việc phân tích cơ chế vận hành, lợi ích và thách thức của CeFi và DeFi lending, chúng tôi hy vọng bạn có đủ kiến thức để đưa ra quyết định sáng suốt. Dù bạn là người mới muốn tìm kiếm sự đơn giản hay nhà đầu tư dày dạn săn tìm lợi suất cao, việc nắm vững hai hệ sinh thái này là chìa khóa để tối ưu hóa lợi nhuận và kiểm soát rủi ro.

CeFi Lending Là Gì?

CeFi (Centralized Finance) lending là hình thức cho vay crypto do một bên trung gian tập trung điều hành, ví dụ như Phemex, đứng giữa kết nối nhà cho vay và người đi vay. Người dùng gửi tài sản crypto lên sàn, và nền tảng sẽ cho cá nhân hoặc tổ chức vay để sinh lợi nhuận. Nền tảng này xử lý các khâu như khởi tạo khoản vay, đánh giá rủi ro và trả lãi, tương tự với hệ thống ngân hàng truyền thống.

Ví dụ, Phemex Savings cho phép gửi Bitcoin, Ethereum hoặc USDT vào sản phẩm tiết kiệm linh hoạt hoặc cố định, sinh lãi trả theo ngày, tuần hoặc tháng. CeFi đảm nhận việc lưu ký tài sản, mang lại sự tiện lợi và hỗ trợ khách hàng tốt, nhưng yêu cầu người dùng đặt niềm tin vào bảo mật của sàn. Hầu hết nền tảng CeFi tuân thủ các quy định pháp lý như xác minh danh tính (KYC) và chống rửa tiền (AML), đảm bảo giám sát nhưng cần thông tin cá nhân.

Đặc Điểm Nổi Bật CeFi Lending

• Kiểm soát tập trung: Một tổ chức duy nhất kiểm soát nền tảng, quỹ và quá trình lending.
• Lưu ký (Custodial): Nền tảng giữ khóa riêng tư, dễ quản lý nhưng cần sự tin cậy.
• Tuân thủ pháp lý: KYC/AML giúp bảo vệ pháp lý nhưng hạn chế quyền riêng tư.
• Dễ sử dụng: Giao diện thân thiện, ít yêu cầu kiến thức kỹ thuật, phù hợp cho người mới.
• Lợi suất ổn định: Lãi suất cố định hoặc dễ dự đoán, đảm bảo dòng thu nhập đều.

DeFi Lending Là Gì?

DeFi (Decentralized Finance) lending vận hành trên các giao thức blockchain, loại bỏ khâu trung gian nhờ vào các hợp đồng thông minh (smart contracts) – mã tự động thực thi hoạt động cho vay hoặc đi vay. Các nền tảng như Aave, Compound hoặc Morpho cho phép mọi người gửi tài sản vào pool thanh khoản, nhận lãi theo quy luật cung cầu thị trường. DeFi hoàn toàn không lưu ký (non-custodial), tức là bạn nắm giữ private key, nhưng cũng đòi hỏi hiểu biết về ví (như MetaMask) và các khái niệm blockchain (phí gas,...).

Ví dụ, gửi USDT vào pool lending trên Aave cho phép người khác vay và trả lãi với mức lãi suất được điều chỉnh động theo tỷ lệ sử dụng pool đó (giữa tài sản đã vay và còn lại). Với tính chất permissionless, bất cứ ai có ví tương thích đều có thể tham gia toàn cầu, không cần KYC, nhưng phải đối mặt với giao diện kỹ thuật và biến động thị trường.

Đặc Điểm Nổi Bật DeFi Lending

• Phi tập trung: Hợp đồng thông minh điều phối, không có bên điều hành trung tâm.
• Không lưu ký: Tự giữ private key, đảm bảo sở hữu tài sản nhưng cần tự quản lý.
• Không cần cấp phép (permissionless): Chỉ cần ví crypto, không rào cản địa lý hay giấy tờ.
• Đòi hỏi kiến thức kỹ thuật: Cần biết thiết lập ví, phí gas, giao dịch blockchain.
• Lãi suất biến động: Tùy thị trường, thường cao hơn nhưng cũng rủi ro hơn.

So Sánh Chi Tiết CeFi vs. DeFi Lending

Để giúp bạn đánh giá, dưới đây là bảng đối chiếu các yếu tố chính của CeFi và DeFi lending theo dữ liệu ngày 1/7/2025 (TVL DeFi: 54,211 tỷ USD; dẫn đầu là Aave – 24,999 tỷ, Morpho – 4,219 tỷ...)

1. Lưu Ký: Ai Kiểm Soát Tài Sản Của Bạn?

CeFi lending như Phemex Savings giữ tài sản của bạn, bạn chuyển tiền và sàn lo tất cả, giống ngân hàng truyền thống. Sàn uy tín như Phemex dùng lưu trữ lạnh và ví đa chữ ký đảm bảo. Tuy nhiên, bạn phải trao quyền quản lý, và đã có trường hợp điển hình như Celsius năm 2022 phá sản vì vận hành sai hoặc gian lận.

DeFi lending cho phép bạn kiểm soát hoàn toàn qua ví non-custodial (như MetaMask). Ví dụ gửi tài sản vào pool $24,999 tỷ của Aave, bạn phải tự bảo vệ private key. Đúng nguyên tắc crypto: “Không nắm khóa, không sở hữu coin.” Tuy nhiên, mất khóa là mất tiền vĩnh viễn – không ai hỗ trợ lấy lại.

2. Bảo Mật: Rủi Ro Thuộc Về Sàn Hay Giao Thức?

Bảo mật CeFi phụ thuộc vào cấu trúc và công nghệ sàn. Phemex bảo vệ bằng lưu trữ offline, xác thực đa lớp, kiểm toán định kỳ... Song, CeFi luôn là mục tiêu hacker; lỗ hổng là mất tài sản hàng loạt. Một số sàn có quỹ bảo hiểm nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro, như BlockFi từng bị SEC phạt 100 triệu USD và siết dịch vụ năm 2022.

Bảo mật DeFi dựa vào sự vững chắc của các hợp đồng thông minh. Như Aave với 24,999 tỷ USD TVL luôn được audit bởi ChainSecurity, Morpho cũng áp dụng tiêu chuẩn kiểm định tương tự. Tuy nhiên, DeFi thường phải đối mặt với tấn công flash loan hoặc exploit mã nguồn. Năm 2024, các giao thức DeFi ghi nhận 19,1 tỷ USD khoản vay mở, vừa thể hiện mức độ tin tưởng vừa tiềm ẩn nhiều rủi ro. Người dùng buộc phải đánh giá kỹ bản audit và bảo mật tự thân.

3. Độ Thân Thiện: Đơn Giản Hay Yêu Cầu Kỹ Thuật?

CeFi tối ưu trải nghiệm cho người dùng mới. Phemex Savings có giao diện nạp/rút dễ dùng, chọn linh hoạt/kỳ hạn, nhận lãi ổn định (5–10% APY USDT). Đội ngũ hỗ trợ chuyên nghiệp, KYC bắt buộc nhưng đơn giản. Phù hợp cho người ưu tiên tiết kiệm thời gian và công sức.

DeFi lending đòi hỏi kỹ năng nhất định. Để giao dịch trên Aave (179 pool) hoặc Morpho (450 pool), bạn cần biết cài ví, kiểm tra gas fee (Ethereum: 10–100 USD/giao dịch), hiểu cơ chế blockchain. Với JustLend (TRON), bạn cần stake TRX lấy bandwidth. Rào cản kiến thức là điểm trừ cho người mới, nhưng cộng đồng tech-savvy lại ưu tiên sự kiểm soát và tự do.

4. Lợi Suất: Ổn Định Hay Cơ Hội Bứt Phá?

Lợi suất CeFi ổn định và dễ dự đoán. Phemex Savings thường trả 5–10% APY cho stablecoin, do nền tảng quyết định. Dễ chịu cho người thích an toàn. Chẳng hạn Nexo từng trả cố định 8% APY cho USDC năm 2024, trong khi DeFi biến động hơn.

Lợi suất DeFi dao động, tuỳ thuộc thị trường. Tính đến 1/7/2025:

• Aave: lãi trung bình 1,13% APY (179 pool), TVL 24,999 tỷ, đang cho vay 16,321 tỷ.
• Morpho: lãi trung bình 1,55% APY (450 pool), TVL 4,219 tỷ, đang cho vay 2,353 tỷ.
• JustLend: lãi trung bình 0,72% APY (18 pool), TVL 3,663 tỷ, đang cho vay 177,64 triệu.
• SparkLend: 1,53% APY, TVL 3,533 tỷ, đang cho vay 1,755 tỷ.
• Compound: 0,7% APY, TVL 2,583 tỷ, đang cho vay 1,019 tỷ.

Lợi suất DeFi cao hơn nhờ linh hoạt thị trường (Morpho 1,55%). Khi cầu vay lớn, lãi có thể bật tăng, nhưng biến động hạ thấp hiệu quả thực tế, nhất là khi phí gas cao. Một số giao thức còn thưởng thêm token AAVE, MORPHO,... tăng tổng APR nhưng thêm phần phức tạp.

5. Khả Năng Tiếp Cận: Giới Hạn Hay Mở Rộng?

CeFi thường yêu cầu KYC/AML, hạn chế tại các khu vực pháp lý nghiêm ngặt (Hoa Kỳ…). Phemex có thể chặn một số dịch vụ, nhưng lại hỗ trợ chuyển đổi tiền pháp định (fiat) và nhiều loại tài sản kể cả non-ERC20 như Bitcoin. Phù hợp cho người ưu tiên sự tiện lợi, thích hợp pháp.

DeFi hoàn toàn permissionless, chỉ cần ví và mạng internet là tham gia được. Aave hỗ trợ đa chuỗi (Ethereum, Polygon, Avalanche), Morpho có tới 450 pool – thích hợp cho người không tài khoản ngân hàng, muốn ẩn danh, song phí gas hoặc yêu cầu mạng riêng như JustLend trên TRON có thể là rào cản. TVL khủng 54,211 tỷ USD xác nhận sức hút toàn cầu; tuy nhiên, kỹ năng vẫn là yếu tố then chốt.

6. Hỗ Trợ Khách Hàng: Đội Ngũ Riêng Hay Cộng Đồng?

CeFi chăm sóc khách hàng tận tình: Phemex hỗ trợ email, chat trực tuyến và mạng xã hội, hỗ trợ xử lý lỗi tài khoản, giao dịch... thân thiện cho người mới.

DeFi gần như không có kênh hỗ trợ riêng. Aave, Morpho, Compound chủ yếu hỗ trợ qua cộng đồng hoặc Discord. Nếu giao dịch fail trên SparkLend ($3,533 tỷ TVL), tự phải tìm hiểu giải quyết hoặc hỏi cộng đồng, gây khó khăn nếu bạn chưa quen.

7. Pháp Lý: Bảo Vệ Hay Tự Do?

CeFi chịu sự giám sát pháp luật, có bảo hiểm/quy định – bảo vệ người dùng khi có sự cố (như vụ Voyager phá sản 2022 vẫn hoàn trả một phần tài sản). Tuy nhiên, rủi ro nền tảng vẫn tồn tại.

DeFi hoạt động trong vùng xám pháp lý, ưu tiên quyền riêng tư nhưng chịu hoàn toàn trách nhiệm về tài sản. Aave có quỹ dự phòng 219,03 triệu USD, Compound 38,26 triệu USD, liên tục cải tiến, nhưng khi bị hack hoặc gặp sự cố người dùng phải tự chịu toàn bộ mất mát.

CeFi Lending Phù Hợp Với Ai?

CeFi phù hợp với:

• Ưu tiên đơn giản: Không muốn thiết lập phức tạp.
• Thích ổn định: Ưu tiên lợi suất đều (5–10% APY).
• Cần hỗ trợ: Muốn có dịch vụ khách hàng giải đáp.
• Tích hợp fiat: Nhận tiền pháp định dễ dàng, đa dạng tài sản.
• Người mới: Hưởng lợi từ bảo vệ pháp lý và giao diện trực quan.

CeFi như Phemex Savings lý tưởng cho ai thích tiện lợi hơn quyền kiểm soát, song cần chọn đúng sàn uy tín và an toàn.

Khám phá Phemex Savings

DeFi Lending Phù Hợp Với Ai?

DeFi phù hợp với:

• Ưu tiên kiểm soát: Tự nắm giữ tài sản, private key.
• Săn lợi suất cao: Chấp nhận biến động để nhận APY như Morpho 1,55% hay SparkLend 1,53%.
• Yêu riêng tư: Tránh KYC, bảo mật danh tính.
• Hiểu công nghệ: Thành thạo ví, phí gas, giao dịch blockchain.
• Hỗ trợ phi tập trung: Đồng hành với triết lý DeFi vì tài chính toàn diện.

DeFi hấp dẫn cho dân pro công nghệ, biết kiểm soát rủi ro thị trường và kỹ thuật, tận dụng thanh khoản sâu tại nền tảng như Aave ($24,999 tỷ TVL) để tối đa hóa lợi nhuận.

Đưa Ra Lựa Chọn: Yếu Tố Cần Xem Xét

• Quyền kiểm soát vs. Tiện lợi: CeFi đơn giản nhưng mất kiểm soát, DeFi cho tự chủ nhưng đòi hỏi trách nhiệm.
• Rủi ro: CeFi lãi ổn (hợp cho người thận trọng), DeFi lãi cao hơn (hợp cho ai dám mạo hiểm).
• Kỹ thuật: CeFi tối giản, DeFi yêu cầu am hiểu ví và blockchain.
• Bảo mật thông tin: CeFi cần KYC, DeFi tự do đăng ký.
• Thanh khoản: DeFi với TVL 54,211 tỷ USD (Aave dẫn đầu) cực sâu; CeFi phụ thuộc từng sàn.

Cách tiếp cận kết hợp sẽ cân bằng được sự an toàn và cơ hội tối ưu. Ví dụ, bạn có thể phân bổ stablecoin vào Phemex Savings nhận lãi ổn định, đồng thời trải nghiệm Morpho để thử săn lợi suất vượt trội, đa dạng hóa rủi ro.

Tương Lai Lending: CeFi và DeFi Sẽ Lên Ngôi Ra Sao?

Tính tới 1/7/2025, DeFi lending thống trị với TVL 54,211 tỷ USD, phí 7 ngày đạt 74,5 triệu, doanh thu 7 ngày 40,23 triệu – gần gấp đôi CeFi với khoản vay mở 11 tỷ USD. Aave đứng đầu với 24,999 tỷ TVL, 16,321 tỷ đang cho vay; Morpho (4,219 tỷ), SparkLend (3,533 tỷ) cùng hướng tới các mô hình peer-to-peer, vault-based sáng tạo. CeFi đang mạnh tay nâng cấp bảo mật, tuân thủ để giữ thị phần, trong khi DeFi chú trọng cải thiện giao diện và xuyên chuỗi (cross-chain). Trend CeDeFi lai ghép có thể xuất hiện, kết hợp tiện lợi của CeFi và tự chủ của DeFi.

Kết Luận

CeFi và DeFi lending đều là con đường hấp dẫn để kiếm thu nhập thụ động từ crypto. CeFi (ví dụ Phemex Savings) mang tới sự ổn định, dễ sử dụng, lý tưởng cho người mới. Ngược lại, DeFi (Aave, Morpho,...) cho lãi cao hơn (Morpho APY đạt 1,55%) và kiểm soát mạnh mẽ, nhưng cần bạn am hiểu kỹ thuật, chịu rủi ro lớn hơn. Với TVL DeFi chạm 54,211 tỷ USD và mức sử dụng tăng liên tục, cả hai hệ sinh thái sẽ song hành và hỗ trợ nhau. Hãy đánh giá rõ mục tiêu, phân bổ danh mục và luôn nghiên cứu kỹ trước khi đầu tư vào lĩnh vực năng động này.

Lưu ý và Cảnh báo rủi ro

Bài viết chỉ nhằm mục đích thông tin, không phải lời khuyên tài chính, đầu tư hay pháp lý. Lending crypto (dù CeFi hay DeFi) đều tiềm ẩn rủi ro lớn như phá sản sàn, lỗ hổng hợp đồng thông minh, biến động thị trường, nguy cơ mất trắng tài sản. Các số liệu (TVL, APY, phí,...) cập nhật tới 01/07/2025, có thể thay đổi. Luôn tự tìm hiểu kỹ và hỏi ý kiến chuyên gia tài chính trước khi đầu tư. Phemex không chịu trách nhiệm cho thiệt hại phát sinh từ bài viết này.