Polkadot (DOT), Chainlink (LINK) ve Cosmos (ATOM), sektöre yeni teknoloji getiren, milyarlarca dolar değerlemeleri olan kripto paralardır. Polkadot, Chainlink ve Cosmos arasındaki temel fark blok zinciri türüdür. Katman-1’ler ve Katman-2’ler olmak üzere iki tür kripto blok zinciri vardır. Katman-1’ler, İş Kanıtı (PoW) veya Hisse Kanıtı (PoS) mutabakat mekanizmaları tarafından desteklenen yerel blok zincirleridir. Buna Bitcoin (BTC) ve Ethereum (ETH) gibi coinlerin blok zincirleri de dahildir.
Katman-2 coinleri, katman-1 blok zincirlerinin üzerine inşa edilmiş coinlerdir. Polkadot ve Cosmos, kendi yerel coinlerine sahip katman-1 blok zincirleridir. Chainlink ise, Ethereum üzerine inşa edilmiş bir katman-2 tokenıdır. Geliştiriciler, Polkadot ve Cosmos blok zincirlerinin üzerinde token oluşturabilir.
Yıllık Bazda Performans: DOT, ATOM ve LINK
Son kripto para boğa döneminde üç coin de yükseliş gösterdi. Polkadot, Chainlink ve Cosmos’un yıllık bazda performansları şöyle:
- Polkadot (DOT): %637
- Cosmos (ATOM): %417
- Chainlink (LINK): %97
Yıllık bazda en yüksek fiyat artışı yaşayan coin Polkadot oldu. Ancak, Cosmos teknolojik alanlarda daha fazla benimsendi ve GitHub’da geliştirilen projelerde başı çekiyor.
Chainlink ayrıca kendi ağı üzerinde TVL’de (kilitlenen toplam değer) 75 milyar doları aşan bir artış yaşadı ve LINK tokenının DOT coin ve ATOM coine kıyasla düşük performans göstermesine rağmen büyümeye devam ediyor.
Polkadot (DOT) Nedir?
- Kısa adı: DOT
- Web sitesi: https://polkadot.network/
- Piyasa değeri: 38 milyar dolar (9. sırada)
- Token arzı: 1.06 Milyar
Polkadot, 2016’da geliştirildi ancak 2020’de kripto borsalarında kullanıma sunuldu. Polkadot, Ethereum’un kurucu ortağı Gavin Wood tarafından geliştirildi. Gavin Wood ayrıca, Ethereum‘da kullanılan ve 300.000’den fazla tokena güç sağlayan Solidity akıllı sözleşme dilinin geliştiricisidir.
Polkadot, “parachains” ilkesiyle çalışan bir katman-1 blok zinciridir. Bunlar, “Relay Zinciri” adı verilen ana Polkadot zincirinin üzerinde çalışan blok zincirleridir. Mukayese açısından, Ethereum, ana zincirinde sınırsız miktarda ERC-20 tokenının konumlandırılmasına izin verir. Polkadot’ta ise, özel bir dizi proje için bir parachain yuvası ayrılmıştır.
Polkadot ekosistemi. (Kaynak: PolkaProject)
Polkadot üzerindeki parachainler ile ERC-20 tokenları arasındaki temel fark, Polkadot ağındaki her parachain’in kendi kurallarını, blok üreticilerini ve durum makinelerini belirlemesi gerektiğidir. Parachain’ler ayrıca kendi mutabakat algoritmalarını, bireysel işlem yapılarını, vergileri ve daha fazla özelliği ayarlayabilir.
Ana Polkadot relay zincirinde binlerce doğrulayıcı ve “GRANDPA” adlı bir Hisse Kanıtı (PoS) mutabakat mekanizması vardır. Bu mutabakat, ana Polkadot zinciri ve parachain’lerdeki işlemlerin hızlanmasına yardımcı olur.
Eğer Parachain yuvaları sınırlı olsaydı ve bunları yalnızca yüksek değerli projeler elde edebilseydi, Polkadot’un değeri artardı (örn. Reef Finance). Geliştiricilerin ağda bir parachain rezerve etmek için teklif verebilecekleri “parachain müzayedeleri” düzenlenir.
Müzayedeler sırasında Polkadot’un yerel coini DOT’un fiyatı çok ciddi oranda değer kazandı. Çünkü, bir parachain elde edebilmek için geliştiriciler çok sayıda DOT satın almalı ve bunları belirli bir süre kilitlemelidir. Şu anda sadece 100 parachain yuvası var ve bu sayının giderek azalması bekleniyor.
Chainlink (LINK) Nedir?
- Kısa adı: LINK
- Web sitesi: https://chain.link/
- Piyasa değeri: 11,5 milyar dolar
- Token arzı: 1 milyar
Chainlink, üç yıllık geliştirme aşamasının ardından 2017’de bir ICO (İlk Coin Arzı) ile piyasaya sürülen bir düğüm (node) pazarıdır. Chainlink, Sergey Nazarov tarafından kuruldu ve ana ağı 2019’da devreye girdi.
Chainlink, akıllı sözleşmeler ve gerçek dünya arasında veri ileten bir oracle ağı kullanarak blok zinciri verilerini gerçek dünya verilerine bağlamayı hedeflemektedir. Ethereum gibi blok zincirleri dış dünya ile iletişim kuramaz ve fiyat akışları, hava durumu verileri, ödeme modları vb. gibi verileri alamaz.
Oracle’lar, bir akıllı sözleşmenin, Chainlink düğümü adı verilen blok zinciri dışındaki bir sunucuyla iletişim kurmasına yardımcı olur. Chainlink düğümleri, yalnızca Ethereum ile değil, akıllı sözleşmeleri destekleyen bütün üst seviye blok zincirleriyle iletişim kurabilirler ve Cosmos ve Polkadot blok zincirleriyle tamamen uyumludurlar.
Chainlink oracle’ları ve kullanım alanları. (Kaynak: Chainlink)
Chainlink’in, geliştiricilerin, düğümlerin ve düğüm operatörlerinin kullanabileceği bir merkezi pazar yeri (https://market.link/) olduğunu ve bu pazar yerinin token üzerine inşa edilmediğini belirtmek önemlidir. LINK tokenı yalnızca ödemeler ve yönetişim için kullanılır.
Geliştiricilerin Chainlink oracle kullanması gerekirse, düğüm operatörlerine ödeme yapmak için tokenı kullanırlar, ancak oracle pazarının kendisi AWS (Amazon Web Services) veya diğer güvenilir sunucular gibi merkezi sunucular üzerindedir. Pazar binlerce oracle’dan oluşur.
Polkadot parachain’leri Polkadot blok zincirinde çalışırken, Chainlink pazarında herkes bir düğüm çalıştırabilir ve geliştiricilerin güvenlik amacıyla hangi oracle’ları kullanacaklarını dikkatli bir şekilde seçmeleri gerekir. Pek bilinmeyen oracle’lar kötü niyetli bir şekilde hareket edebilir.
Chainlink’in en başından beri aldığı ana eleştiri, ödemeler için ETH yerine, yerel LINK tokenını kabul etmesidir. Ancak, sonuç olarak ekip kendi tokenını çıkarmaya ve onu özel olarak Chainlink pazarındaki oracle ödemeleri için kullanmaya karar verdi.
Chainlink, Kasım 2021 itibarıyla Chainlink ağında güvence altına alınan 75 milyar dolarlık varlıkla rekor kıran bir yıl geçirdi. Chainlink ağının değerindeki artış, DeFi’nin büyümesi ve birçok projenin merkeziyetsiz projeleri için Chainlink oracle’larını kullanmasıyla açıklanabilir.
Cosmos (ATOM) Nedir?
- Kısa adı: ATOM
- Web sitesi: https://cosmos.network/
- Piyasa değeri: 8 milyar dolar
- Arz: 283 milyon
Cosmos, kendi katman-1 blok zincirlerini sıfırdan geliştirmek isteyen blok zinciri geliştiricileri için bir geliştirme SDK’sı (yazılım geliştirme kiti) sunarak öne çıkan açık kaynaklı bir katman-1 blok zinciridir. “Blok Zincirlerin İnterneti” olarak adlandırılan Cosmos, en iyi 20 blok zinciri ağının üzerine inşa edildiği ana yapı kodunu ortaya çıkarmıştır.
Geçmişte, katman-1 protokollerini geliştirmek oldukça zordu ve bunu yapabilenler yalnızca işinin en iyisi olan kriptograflar ve matematikçilerdi. Cosmos SDK, geliştiricilerin Golang dilini kullanarak Bitcoin veya Ethereum’a benzer katman-1 blok zinciri oluşturmasını kolaylaştırdı.
Cosmos ekosistemi. (Kaynak: Coin98)
Cosmos’un oluşturduğu SDK, BSC, Matic, Dash, Terra Luna, CRO, Injective Protocol, Oasis Protocol, Zcash, Kadena akıllı sözleşmeleri, Sentinel, Ankr ve daha fazlası gibi milyar dolarlık projeler tarafından kullanıldı. SDK, Exodus ve Trust Wallet gibi yaygın olarak kullanılan kripto para cüzdanları için de kullanıldı. Cosmos GitHub, kripto endüstrisindeki en fazla geliştirici faaliyetine sahip yerlerden biridir.
ATOM tokenı Cosmos ekosisteminin yerel tokenıdır, ancak asıl farklılığı Polkadot parachains’in aksine, Cosmos tarafından oluşturulan blok zincirlerin kendi altyapılarında çalışması ve ATOM’dan (Cosmos’un yerel tokenı) bağımsız olmasıdır. Geliştiriciler kendi blok zincirlerini güvenceye almalı, doğrulayıcılar eklemeli ve kendi blok gezginlerini geliştirmelidir.
Polkadot, Chainlink ve Cosmos: Çapraz Zincir
Her üç platformun da ortak noktası, zincirler arası uyumlu ve/veya blok zinciri konusunda tarafsız olmalarıdır. Polkadot tokenları, Ethereum ERC-20 tokenları gibi diğer tokenlarla köprülenebilir ve akıllı sözleşmeleri birbirleriyle etkileşime girebilir.
Aynı şekilde, Cosmos tokenları Cosmos tarafından oluşturulmuş diğer blok zincirlerle iletişim kurabilir ve EVM (Ethereum Virtual Machine) ile uyumludur, yani Solidity kodu kullanılarak bu blok zincirler üzerinde katman-2 tokenları oluşturulabilir. Chainlink, blok zincir konusunda tarafsızdır ve düğümler, tüm popüler blok zincirlerini çalıştırabilir ve bunlara veri gönderebilir.
Polkadot, Cosmos ve Chainlink: Daha İyi Bir Yatırım Var mı?
Polkadot, bu yazı kaleme alındığı sırada 35 dolardan işlem görüyor ve 37 milyar dolarla diğerlerine göre en yüksek piyasa değerine sahip. Chainlink, 11 milyar dolarlık piyasa değeriyle 25 dolardan işlem görüyor. Cosmos, 8 milyar dolarlık piyasa değeriyle 28 dolardan işlem görüyor.
Bu üç coin de Bitcoin ve Ether‘den daha volatil yapıdadır. Dot coin bu yıl en yüksek getiriyi sağladı ve bu kısmen Gavin Wood’un yüzbinlerce tokenın üzerine inşa edildiği akıllı sözleşme programlama dili olan Solidity’nin arkasındaki adam olarak kripto alanında sahip olduğu itibardan kaynaklanıyor.
Cosmos ağında daha fazla blok zinciri oluşturulduğundan ve Chainlink düğüm ağında daha fazla TVL kilitlendiğinden, Cosmos ve Chainlink’in fiyatının artması muhtemeldir.
Sonuç
Polkadot, Chainlink ve Cosmos, son üç yılın en iyi performans gösteren kripto paralarından bazılarıdır. Teknolojik temellerde nüanslar olduğu için bu kripto paralar arasındaki farkları kavramak zordur. Bilhassa, Polkadot ve Cosmos coinleri yerel blok zincirleri üzerinde çalışırken, Chainlink Ethereum üzerine inşa edilmiş bir tokendır.
Cosmos, Polkadot ve Chainlink üzerinde teknolojik bir avantaja sahiptir çünkü katman-1 blok zincirleri oluşturmak için bir SDK (yazılım geliştirme kiti) sağlar. Katman-1 blok zinciri oluşturmak, ERC-20 tokenlarına kıyasla daha karmaşıktır, ancak Cosmos geliştiricileri katman-1 geliştirme sürecini basitleştirmenin bir yolunu bulmuştur. Cosmos SDK, ATOM coininin piyasa değerini aşan, dünyanın en büyük blok zincirlerinden bazıları tarafından kullanıldı.
Polkadot, hem Cosmos hem de Chainlink’i geride bırakarak %637 getiri ile yılın en iyi performansını sergileyen proje oldu. Fakat, dünyanın en büyük blok zincirlerinin çoğu, Cosmos geliştirme araçları kullanılarak oluşturulmuştur ve Chainlink, merkeziyetsiz borsalar ve tokenlar genelinde 75 milyar doların üzerinde DeFi varlığını güvence altına almaktadır. Hangi yatırımın uzun vadede en kârlı olacağına bireysel yatırımcılar karar verebilirler.
Register to get $180 Welcome Bonus!
