Mayıs 2021’de hayata geçirilen Internet Computer (ICP, eski adıyla DFN), Internet Computer Protocol üzerinde çalışan bir fayda tokenıdır. Bu protokol sayesinde herkes, büyük teknoloji şirketlerine bağlı olmadan İnternet’te yazılım oluşturabilir veya içerik yayınlanabilir. ICP coin, 13 milyar dolarlık bir piyasa değeri ve 124 milyon tokenlık dolaşan arzla token başına 106 dolardan işlem görmektedir.
Internet Computer Nedir?
Kendini son orijinal Katman-1 blok zinciri projesi olarak markalaştıran Internet Computer, 2016’da başlatılan bir bilgi işlem altyapısıdır. Kurucusuna göre Internet Computer, Bitcoin (BTC) ve Ethereum (ETH)’den sonra blok zinciri teknolojisindeki üçüncü büyük yeniliğe sahiptir. İlk yenilik olan Bitcoin, ilk kripto para olarak ortaya çıktı, ikinci yenilik olan Ethereum ise akıllı sözleşmeleri buldu. Üçüncüsü yenilikse, Internet Computer’ın ilk blok zincir bilgisayarını tanıtmasıydı.
Internet Computer yanlış bir şekilde “Ethereum Katili” olarak adlandırıldı, ancak protokolün ana amacı Ethereum ağının direncini artırmaktır. Örneğin ikisinin entegre olması durumunda, Ethereum uygulamaları Internet Computer üzerinde ön yüz web siteleri oluşturabilir ve böylece uygulamalar düzenleme ve sansüre karşı daha dirençli hale getirilir. Ayrıca, yine Internet Computer ile entegre edilirse, Ethereum’un merkeziyetsiz finans (DeFi) ve NFT projeleri daha fazla merkeziyetsiz hale getirilebilir.
Internet Computer Nasıl İşler?
Internet Computer Protocol, Internet Computer’ı oluşturan gelişmiş ve merkeziyetsiz protokoldür. Dünyanın dört bir yanındaki bağımsız veri merkezlerinde özel donanımla işleyen merkeziyetsiz bir blok zinciri ağıdır. Bu veri merkezleri aracılığıyla protokol, akıllı sözleşmelerle aynı güvenlik standartlarında, Internet’e özgü yazılımları barındırıp çalıştırabilmesi için bireysel makinelerin gücünü birleştirir. Protokol, DNS (Domain Name System: Alan Adı Sistemi) gibi internet standartlarını entegre eder ve kullanıcılara bilgisayarlarındaki veya akıllı telefonlarındaki web tarayıcıları aracılığıyla doğrudan hizmet verir.
Açık ağa katılmak için Internet Computer’ın veri merkezlerinin önce NNS (Network Nervous System) aracılığıyla bir veri merkezi kimliği DCID (Data Center Identity) alması gerekir. Internet Computer’ın bir parçası olan NNS, algoritmik bir yönetim sistemidir. DCID’lere sahip veri merkezleri, standart özelliklere sahip sunucu bilgisayarları olan node makinelerini ağ üzerinde müsait hale getirebilir. Kapasiteyi genişletmek için NNS, bu makineleri Internet Computer ağındaki blok zincirler olan “alt ağlar”a dönüştürür. Bu işlem, nodeların başarısız olduğu veya saldırganlar tarafından ele geçirildiği durumlarda yeni node’lar ekler veya var olanları değiştirir.
ICP Coin Nedir?
Programlama kapasitesine katkıda bulunmalarına teşvik etmek için, veri merkezlerine ICP coin verilir. ICP coin, sahiplerinin blok zinciri ağına katılmasını ve yönetmesini sağlayan bir fayda tokenıdır. Karar verme ve ağ işlemleri için de ICP coin kullanılır. Aynı zamanda tokenlar, Internet Computer’da hesaplama ve depolamaya gücünü artırmak için hesaplama kaynakları olarak hareket eden döngülere (cycle) dönüştürülebilir.
ICP Yönetişimi
Yönetişim için NNS, herhangi bir kullanıcının tokenlarını “çözmesine(dissolve)” izin verir, bu da onları “nöronlar” içinde kilitlemek anlamına gelir. Bu nöronlar, katılımcılara oylama ödülleri sağlar ve katılımcılar otomatik olarak bir “likit demokrasi” içerisinde oy kullanabilirler. Nöronların oylama gücü ve oylama ödülleri aşağıdaki faktörlerle doğru orantılıdır:
- Nöronlarda stake edilen ICP coin miktarı
- Bir nöronun kilitli tokenlarını tamamen çözmesi ve serbest bırakması için kalan minimum süre olan “çözünme gecikmesinin” uzunluğu. Yönetişime katılan herhangi bir kullanıcı, nöronun çevrimiçi yönetim arayüzü aracılığıyla çözülme gecikmesini yapılandırabilir.
- Bir nöronun “yaşı”, yani bir nöronun yaratılmasından veya son olarak çözülmesinin durmasından bu yana geçen süre.
Bu nöronlar, tokenların serbest bırakılması için tekrar “çözülebilir”.
Internet Computer Ne İşe Yarar?
Internet Computer ile geliştiriciler, kodlarını doğrudan normal internete yükleyerek sınırsızca ölçeklendirilebilen ve kurumsal kullanıma hazır web siteleri, IT (Enformasyon Teknolojisi) sistemleri ve internet hizmetleri oluşturabilirler. Bu sayade, büyük teknoloji şirketlerinin merkezi sunucularına ve ticari bulut hizmetlerine bağlılık ortadan kalkar.
Internet Computer, blok zinciri ağındaki işlemlerin üç ila beş saniye içinde sonuçlanabileceğini iddia ediyor. Bu hız, eski blokları gereksiz kılan 48 baytlık bir genel zincir anahtarı olan Chain Key Technology sayesinde mümkün kılınmaktadır.
Internet Computer, tüm sistemlerin ve hizmetlerin blok zinciri üzerinde çalışabilmesi için açık blok zincirinin ve merkeziyetsiz ekosistemin kapasitesini genişletmeyi amaçlar. Bu amaca ulaşmak için Internet Computer aşağıdakileri iddia eder:
- Belirli bir satıcıya mecbur olma durumunun ortadan kaldırılması: Geleneksel olarak geliştiricilerin karmaşık, merkezileştirilmiş ve ticarileştirilmiş hizmetleri, araçları, işletim sistemlerini ve diğer bileşenleri bir araya getirmesi gerekiyordu. Sistem geçişi ve uyarlaması pahalı ve zor hale geldiği için geliştiriciler belirli satıcılardan hizmet ve ürün satın almaya mecbur olmaktaydılar. Internet Computer sayesinde geliştiricilerin kendi platformlarını oluşturmalarına gerek yoktur, böylece bir satıcıya mecbur olma durumu ortadan kalkar.
- Sistemleri varsayılan olarak güvenli hale getirmek: Internet Computer, uygulamaların akıllı sözleşmelerle aynı garantilerle güvenli bir şekilde çalışabileceği, kurcalamaya karşı korumalı bir ortam sağlar. Bilgisayar korsanlığı, kesinti ve diğer güvenlik sorunları büyük ölçüde azaltılmıştır.
- IT maliyetlerini ve gecikmelerini azaltmak: Yazılım verileri, bir veritabanı yerine yazılımı barındıran bellek sayfalarında güvenli ve otomatik olarak tutulur. Böylece, karmaşıklık, maliyetler ve gecikmeler azaltılmış olur.
- Büyük teknoloji tekellerine son vermek: Birçok küçük teknoloji şirketi, Microsoft, Facebook ve Amazon gibi büyük teknoloji şirketleri tarafından sunulan API’lara bağımlıdır. Büyük teknoloji şirketleri kurallarda değişiklik yaparsa veya API erişimini iptal ederse, küçük şirketler büyük zarar görebilir. Internet Computer’da, geliştiriciler asla iptal edilmeyecek veya kalitesi düşürülmeyecek API’lar oluşturabilir, böylece büyük teknoloji şirketlerine bağımlılık azaltılmış olur.
Internet Computer’ın Arkasında Kim Var?
Dfinity Ekibi
Internet Computer Protocol’ün arkasında İsviçre’nin Zürih kentinde bulunan ve kâr amacı gütmeyen bir bilimsel araştırma kuruluşu olan Dfinity Foundation vardır. Palo Alto, San Francisco ve Zürih’teki araştırma merkezlerini, ve aynı zamanda Japonya, Almanya, Birleşik Krallık ve ABD’deki ekipleri denetler. Yaklaşık 200 mühendis, kriptolog ve operasyon uzmanından oluşan bir ekiple vakfın amacı, Internet Computer’ı oluşturmak, tanıtmak ve kalıcılaştırmaktır.
Dominic Williams, Dfinity Vakfı ve Internet Computer projesinin kurucusudur ve şu anda vakfın başkanı ve baş bilim insanıdır. Williams, çeşitli kripto teorilerine ve tekniklerine katkıda bulunan bir kripto teorisyenidir. Örneğin, Threshold Relay and Probabilistic Slot Consensus‘u ve Internet Computer‘ın hızını ve güvenliğini artırmak için kullanılan teknolojileri icat etti. Williams aynı zamanda bir seri girişimci ve Bitcoin ve Ethereum teknik topluluklarının en eski üyelerinden birisidir.
Haziran 2018’de vakıf, ilk katılan topluluk üyeleri için bir ICP airdrop yoluyla 35 milyon dolar topladı. Aynı yılın ağustos ayında vakıf, Andreesen Horowitz ve Polychain Capital liderliğindeki bir finansman turunda 102 milyon dolar daha topladı. Diğer finansman turlarıyla birlikte, Internet Computer 195 milyon dolardan fazla para topladı. Internet Computer yönetişim sistemini piyasaya sürdüğünde ve token ekonomiklerini yayınladığında, Dfinity’nin değeri neredeyse 10 milyar dolara yükseldi.
ICP Coin Fiyat Geçmişi
10 Mayıs 2021’de piyasaya sürülmesinin ardından ICP coin, birkaç büyük kripto para borsasında art arda listelenmesi nedeniyle 250 ila 650 dolar arasında büyük fiyat dalgalanmaları serisi yaşadı. Ertesi gün, fiyatlar bir önceki günün en düşük seviyesinden yaklaşık %70 toparlandı, ancak kısa bir süre sonra düştü. Bu durum, kripto para piyasasının genel düşüşüyle ilişkilendirilebilir. Şu aralar fiyat 106$ civarında sabitlenmiş durumda.
10 Mayıs – 2 Haziran 2021 arası ICP coin fiyatı (Kaynak: TradingView)
ICP coin şu anda piyasa değerine göre 13. sırada yer almaktadır. Başlangıçta yaratılan 469 milyon coinden şu an sadece 124 milyonu dolaşımda. 106 $’lık bir fiyatla, ICP coinin tamamen seyreltilmiş piyasa değeri 49 milyar $’dır. Dolaşımdaki arz, piyasa bağlamında değişiklik gösterebilir, ancak şu anda herhangi bir piyasaya sürüm planı bulunmamaktadır. Bu bir endişe kaynağı olabilir, çünkü Dfinity Vakfı aniden daha fazla tokenı piyasaya sürerse, arz ve talepteki dengesizlik nedeniyle fiyat önemli ölçüde düşebilir.
Internet Computer Protocol’ün Geleceği Nedir?
ICP coinlerinin yalnızca %26’sı dolaşımda olduğundan, yönetim sisteminin merkeziyetsizliği konusunda soru işaretleri vardır. Tokenların yönetim amaçlı olması sebebiyle, kalan %74’ün ekip, yatırımcılar ve danışmanlar tarafından özel çıkarlar için stake edilebileceğinden şüpheleniliyor. Bunun olması durumunda, protokol neredeyse tamamen bir avuç ICP coin sahibi tarafından kontrol edileceğinden, sistemi merkezi hale getirecektir. Bir Dfinity Foundation yazılımcısı, ICP coinlerinin %74’ünün oy verme nöronlarında tutulmadığını ve bu nedenle yönetime dahil edilmediğini açıkladı.
Çoğu kripto para projesinin aksine, Internet Computer ilk piyasaya sürüldüğünde kodu tamamen açık kaynaklı değildi. Bu, birçokları için bir endişe kaynağıydı çünkü kapalı kaynak kodu, herhangi bir kötü niyet için kamuya açık olarak değerlendirilemez ve denetlenemez. Dfinity Vakfı o zamandan beri bazı kısıtlamalarla da olsa kaynak kodunu yayınladı. Projenin açık kaynak politikasına göre vakıf, fikri mülkiyetini korumak istediği için açık kaynak kodunun bir kısmının geliştiriciler tarafından kopyalanmasına izin vermiyor.
Vakıf, 10 Mayıs itibariyle, 48 bağımsız veri merkezinin yıl sonuna kadar 123’e, ve bunlar üzerinde çalışan 1.300 nodeun 4.200’e çıkacağını tahmin ediyor. Dfinity Vakfı, 10 yıl içindeyse Açık İnternet‘in oluşturulmasına yardımcı olacak milyonlarca node çalıştıran binlerce veri merkezi olacağını öngörüyor.
Bu nodelar, bağımsız veri merkezlerinde bulunan standartlaştırılmış makinelerdir. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi, NNS hangi nodeların ağın bir parçası olabileceğine karar verir. Sistem hemen hemen her düzeydeki kararlar hakkında söz sahibi olduğundan, eleştirmenler başlangıçta NNS’nin Internet Computer üzerinde çok fazla güce sahip olduğundan endişelenmişti. Daha sonra, NNS’in coin sahipleri ve topluluk tarafından yönetildiği ve alınan herhangi bir kararın topluluğun isteğine göre şekillendiği açıklığa kavuştu.
Sonuç
Internet Computer projesi, büyük teknoloji şirketlerinin kapalı ekosistemini değiştirmeyi ve yazılım geliştirme için en önde gelen platform olmayı hedefleme konusunda oldukça iddialı bir konumda yer alıyor. Fayda tokenının dağıtımıyla ilgili endişeler ve merkeziyetsizliğiyle ilgili soru işaretleri var. Ne olursa olsun, güvenli ve kurcalamaya karşı korumalı oluşunun yanı sıra sınırsız kapasiteyle web hızında çalışabilmesi, onun Ethereum ve Bitcoin gibi diğer açık ve genel ağlardan farklı olmasını sağlıyor.
Internet Computer, kişilerden ziyade işletmelere yönelik bir üründür. Neyse ki, teknoloji şirketleri Internet Computer ağında daha fazla yazılım ve uygulama oluşturmaya başladıkça, genel halk da merkeziyetsiz, güvenli ve açık bir internetin faydalarından yararlanabilir.
Register to get $180 Welcome Bonus!
