Teknik Analiz’de Gizli Uyumsuzluklar Nedir?

Özet

• Gizli uyumsuzluk (hidden divergence), normal uyumsuzluğun tam tersidir. İndikatör hareketi yükselen tepeler (higher highs) veya alçalan dipler (lower lows) yaparken fiyat, alçalan tepeler (lower highs) veya yükselen dipler (higher lows) yapar.
• Gizli boğa uyumsuzluğu (bullish hidden divergence) varlık değeri yükselen dipler (higher lows) serisi yaparken aynı zamanda indikatör alçalan dipler (lower lows) serisi sürdürdüğünde gerçekleşir.
• Gizli ayı uyumsuzluğu (bearish hidden divergence) fiyat hareketi (price action), indikatör yükselen tepeler (higher highs) inşa ederken fiyatın art arda alçalan tepeler (lower highs) oluşturmasıyla gerçekleşir.

Uyumsuzluk, dünya çapında foreks ve kripto para traderları tarafından düzenli olarak kullanılan bir forex işlem stratejisidir. Momentum indikatörleri veya osilatörleri ile fiyat arasındaki uyuşmazlığı ifade eder. Sıklıkla kullanılan indikatörler arasında relatif güç endeksi (RSI), stochastic’ler, ve moving average convergence/divergence (MACD) bulunmaktadır.

Uyumsuzluk Nedir?

Günlük işlemlerde uyumsuzluk, traderların trendleri tespit etmelerine ve bu doğrultuda reaksiyon göstermelerine yardımcı olur. Uyumsuzluk, fiyat ve momentumun senkronizasyon dışına çıkması, yani daha yüksek düzeltme ve dönüş potansiyelinin olması anlamına gelir.

Bir varlığın değeri, büyük bir fiyat volatilitesi meydana gelmeden ve yatırımcıların, piyasa değerinin olması gerektiğine inandığı bölgeye dönmeden önce yalnızca belirli bir dereceye kadar ayrık hareket edebilir.

İki tür uyumsuzluk vardır:

• Normal/Klasik uyumsuzluk, fiyat trendi yükselen tepeler veya alçalan dipler yaparken indikatör alçalan tepeler veya yükselen dipler yaptığında oluşan uyumsuzluktur.
• Normal uyumsuzluğun tersi olan gizli uyumsuzlukta,  indikatör hareketi yükselen tepeler veya alçalan dipler yaparken fiyat, alçalan tepeler veya yükselen dipler yapar.

Normal uyumsuzluk, özellikle temkinli şekilde trendin sonunu tahmin etmek için kullanılırken, gizli uyumsuzluk trend devamlılığını teyit ederken kullanılabilmektedir.

Normal ve gizli uyumsuzluk arasındaki farklar (Kaynak: Trading Setups Review)

Gizli Uyumsuzluk Nedir?

Normal uyumsuzluğa benzer şekilde gizli uyumsuzluk da boğa veya ayı olarak tanımlanabilmektedir:

Gizli Boğa Uyumsuzluğu Nedir?

Gizli boğa uyumsuzluğu, varlığın fiyatı yükselen dipler serisi yaparken aynı zamanda indikatör alçalan dipler serisi yaptığında gerçekleşir. Bu durum, yükseliş trendinin hala güçlü bir şekilde devam ettiğini ve değerdeki düzeltmenin güçlü bir satışın ortaya çıkması yerine yalnızca kar elde etme amaçlı olduğunu göstermektedir. Bu durumda traderlar varlığa yönelik uzun (long) pozisyon açmayı ve satın almayı tercih ederler.

Gizli Ayı Uyumsuzluğu Nedir?

Gizli ayı uyumsuzluğu, fiyat hareketi (price action), indikatör tarafından geliştirilen art arda yükselen tepelerin varlığında art arda alçalan tepeler oluşturduğunda gerçekleşir. Bu, bir düşüş trendinin devam ettiğini ve tepkinin güçlü alıcıların ortaya çıkmasından ziyade yalnızca kar elde etmek için olduğunu gösterir. Bu durumda traderlar varlığa yönelik kısa (short) pozisyon açmayı ve satmayı tercih ederler.

Gizli Uyumsuzluk Nasıl Tespit Edilir?

İndikatörler veya osilatörler uyumsuzlukları bulmak için kullanılır. Çoğu kripto para borsası ve internet siteleri takipçilerin fiyat hareketlerini analiz edebilmeleri için indikatörlerin fiyat grafiğine eklenmesini desteklemektedir.

Gizli uyumsuzluğu tespit etmek için RSI ve MACD indikatörünün kullanımı

RSI en güvenilir indikatörlerden biridir. Kısaca RSI belli bir zaman aralığında ortalama kazanç ile ortalama kaybı karşılaştırır. Bu indikatör sıklıkla piyasadaki aşırı alım ve aşırı satım durumlarını tespit etmek için kullanılmaktadır.

Bir diğer popüler indikatör temelde varlığın fiyatının iki hareketli ortalamasının arasındaki ilişkiyi gösteren MACD’dir. MACD tarafından üretilen uyumsuzluk sinyalleri genellikle RSI tarafından üretilenleri yansıtır.

Aşağıdaki resim MACD ve RSI kullanılarak tespit edilen gizli boğa uyumsuzluğunun bir örneğini göstermektedir. Figürde fiyat grafiği art arda yükselen dipleri gösterirken, MACD ve RSI, birbirini izleyen alçalan dipleri göstermektedir.

1 Ocak, 2021, 3 Şubat, 2021 arası 4s zaman aralığında Ethereum fiyat grafiğinde MACD VE RSI ile tanımlanmış gizli boğa uyumsuzluğu (Kaynak: Phemex, TradingView)

Gizli uyumsuzluğu tespit etmek için stochastic osilatör kullanımı

Bir diğer sık kullanılan indikatör ilk olarak 1950’lerde George Lane tarafından tanıtılan stochastic osilatörüdür. Bu osilatör temelde varlığın kapanış fiyatı ile belli zaman dilimlerindeki fiyatlarıyla aralığını karşılaştırmak için kullanılmaktadır. Aşağıdaki resimde gizli ayı uyumsuzluğunu tespit etmek için stochastic osilatörü kullanılmıştır. Resim, fiyat grafiği birbirini izleyen alçalan tepelere ve stochastic osilatörün art arda yükselen tepelere sahip olduğunu göstermektedir.

4 Ağustos, 2020 – 19 Eylül, 2020 arası 4s zaman aralığında Bitcoin fiyat grafiğinde stochastic osilatörü ile tespit edilmiş gizli ayı uyumsuzluğu (Kaynak: Phemex, TradingView)

Gizli Uyumsuzluk ile Nasıl İşlem Yapılır

Gizli uyumsuzluk ile işlem yapmadan önce takip etmeniz gereken bazı noktalar aşağıda belirtilmiştir:

1. Kural: “Dört Fiyat Senaryosundan Birisini” Arayın

Bir gizli uyumsuzluğun mevcut olması için fiyat hareketlerinde aşağıdakilerden biri oluşmuş olmalıdır:

• Yükselen dipler
• Alçalan tepeler
• İkili Tepe
• İkili Dip

İndikatör sinyalini kontrol etmenin mantıklı olması için fiyat hareketi (price action) öncesinde bu dört senaryodan birinin gerçekleşmesi gerekir. İlk iki senaryo kendiliğinden açıklayıcıdır ve önceden gizli ayı ve boğa uyumsuzluklarında gösterilmiştir. İkili tepe ve ikili dip, varlığın değerindeki hareketler nedeniyle oluşan modellerdir. Kısacası ikili tepe modeli “M” harfini oluştururken, ikili dip modeli “W” harfini oluşturur. Fiyat grafiğindeki tepeler ve çukurların ikili tepe veya ikili dip modellerinin oluşması için aynı noktalara ulaşması gerekmez.

İkii tepe ve ikili dip modelleri. (Kaynak: BabyPips)

2. Kural: Gizli Boğa Uyumsuzluğu için Sadece Dip Bölgeleri Bağlayın

Boğa uyumsuzluğu için, fiyat salınımlarında dip bölgeler ile indikatördeki dip bölgeleri bağlayın. Aşağıdaki resimde gösterildiği üzere fiyat grafiğindeki dip bölgeler dikey olarak indikatördeki düşüklerle hizaya gelmelidir.

Gizli boğa uyumsuzluğu için fiyat grafiğinde dikey olarak bağlanmış yükselen dipleri, indikatörde bağlanmış alçalan diplerle hizaya getirin. (Kaynak: Phemex, TradingView)

3. Kural: Gizli Ayı Uyumsuzluğu için Sadece Tepe Noktalarını Bağlayın

Ayı uyumsuzluğu için fiyat salınımlarında tepe noktaları bağlayın ve indikatörde de aynı işlemi uygulayın. Aşağıdaki resimde gösterildiği üzere fiyat grafiğindeki tepe noktaları indikatördeki yükseklerle dikey olarak hizaya gelmelidir.

Gizli ayı uyumsuzluğu için fiyat grafiğinde dikey olarak bağlanmış alçalan dipleri indikatörde bağlanmış yükselen tepelerle hizaya getirin. (Kaynak: TradingView)

4. Kural: Çizginin Eğimi Uyumsuzluğun Gücüne İşaret Eder

Kuralda bahsedildiği üzere uyumsuzluk ancak fiyat trendinde veya indikatörde bir yükselen veya aşağı inen bir eğim olduğunda var olabilir. Eğim ne kadar dikse, fiyat dönüşünün olması veya kar elde etme şansı o kadar yüksek olacaktır.

5. Kural: Uyumsuzlukta Üstelemeyin

Trendler sonsuza dek sürmezler ve uyumsuzluk tespit edildiği anda işlem yapmak akıllıca bir harekettir. Uyumsuzluk tespit edilmiş ancak fiyat zaten dönüş yapmış ve son yüksek/düşük dönüşünden uzak mesafedeyse sabırlı olun. Böylesi bir durumda, bir sonraki uyumsuzluğu beklemek en iyisi olacaktır.

Gizli Uyumsuzluk Ne Kadar Güvenilir?

Her ne kadar uyumsuzluk piyasa hareketinin yönündeki değişimi göstermek için güçlü bir işaret olsa da, tek başına kullanılamaz. Yeni traderlar işlem uygulamalarına gizli uyumsuzluğu dahil etmeden önce normal uyumsuzluğa odaklanmalıdırlar.

Uyumsuzluğun her zaman için güçlü bir dönüşle sonuçlanmayabileceğini unutmamak gerekir. Bir analiste göre uyumsuzluk indikatörleri bazen anlamsızdırlar ve fiyat hareketindeki değişiklikleri göstermezler.

Bunun yerine fiyat, uyumsuzluk sonrasında yana doğru konsolidasyona girmiş olabilir. Sideways trend veya konsolidasyon, varlığın fiyatının stabil bir aralıkta işlem gördüğü yatay fiyat hareketini  ifade eder. Bu nedenle sadece tek bir indikatörün kullanılması tüm piyasa durumunu yakalayamayacağından, işlem stratejilerini kombine etmek kullanışlı olacaktır. Traderlar iki veya üç indikatörü eşzamanlı kullanarak trendleri tanımlamak ve daha uygun reaksiyonlar seçmek için daha sağlam bir strateji oluşturabilirler.

İki veya daha fazla farklı indikatör kullanılırken bazen indikatör sinyalleri birbirinden farklı olabilir ve farklı piyasa koşullarını gösterebilir. Böyle durumlar en iyisi bir adım geri çekilmek ve çatışan sinyallerin açık ve güçlü olup olmadığını incelemek olacaktır. Eğer böyleyse o zaman zarfında varlıktan uzak durmak iyi bir fikirdir.

Gizli Uyumsuzluğun Kullanımıyla İlgili İpuçları

Yanlış sinyalleri azaltmak için uyumsuzluk, özellikle de gizli uyumsuzluk daha uzun zaman dilimlerinde daha isabetli olmaktadır. Uzun zaman dilimlerinde piyasa hızlı hareket etmez ve salınım hareketlerini belirlemek daha kolaydır. Bunun dezavantajı ise daha uzun zaman dilimlerinin daha az işlem ve daha az uyumsuzluk ile sonuçlanmasıdır.

Normal uyumsuzluk ve gizli uyumsuzluk aynı zamanda çıkabilir mi?

Bir diğer yandan daha kısa zaman aralıklarında normal ayı uyumsuzluğu ve gizli boğa uyumsuzluğunun (veya normal boğa uyumsuzluğu ve gizli ayı uyumsuzluğunun) aynı anda çıkma olasılığı bulunmaktadır. Bu nedenle kar potansiyelini maksimize ve karışıklığı minimize etmek için uygun zaman dilimi seçmek önemlidir.

Normal uyumsuzluğun trendin yönünde değişikliği belirttiğini ve trendin sonunda işlem yapmanız gerektiğini, gizli uyumsuzluk durumunda ise trende güç geldiğini ve trendin başında işlem yapmanız gerektiğini unutmayın. Uyumsuzluk ile işlem yaparken, trendin gerçekten var olması için fiyat grafiğinde açık yükselişler veya düşüşler olmalıdır.

Sonuç

Uyumsuzluk, profesyonel traderların para kazanmak için kullandığı birçok işlem stratejisinden biridir. Yukarıda bahsedilen indikatörlerin ötesinde diğer birçoğu daha uyumsuzlukla işlem yaparken kullanılabilir. Tüm işlem stratejilerinde olduğu gibi uyumsuzluk indikatörleri de ister RSI, MACD isterseniz stochastic osilatör kullanın, belli riske sahiptir. En önemli olan şey hangi indikatörü kullanacağınızı belirlemek, onları anlamak ve işlemlerde faydalanmadan önce onlarla alıştırma yapmaktır.

Uyumsuzluğun karı garanti etmediğini unutmayınız. Bu, sadece mevcut fiyat trendinin yönünde değişiklik olabileceği konusunda uyarı yapan bir indikatördür. Traderların normal veya gizli uyumsuzluk ile işlem yapmadan önce piyasa durumunu dikkate almaları tavsiye edilir.