Bitcoin Gerçekleşmiş ve Gerçekleşmemiş PnL – Farkı Nedir?

Özet

• Gerçekleşmemiş PnL nedir: Hisse senedi satın aldığınızı ve fiyatı yukarı çıktığında bunları tutmaya devam ettiğinizi varsayalım. Karınız sadece kağıt üzerinde olduğundan, “gerçekleşmemiş” sayılacaktır.
• Gerçekleşmiş PnL nedir: Hisseleri sattığınızda yatırımdan elde ettiğiniz herhangi bir kar ya da zarar, gerçekleşmiş kar veya zarar haline gelir.

Kripto paralarla yatırım veya işlem yapmanın en önemli yönlerinden biri gerçekleşmiş ve gerçekleşmemiş kar ile zarar (PnL) arasındaki farkı bilmektir. Bunun öncelikli nedeni kripto para işlemlerinde aslında ne kadar kazanacağınıza veya kaybedeceğinize dair olası sonuçlar olması ve ikincisi potansiyel vergi yükümlülükleridir.

Gerçekleşmiş ve Gerçekleşmemiş PnL Nedir? 

Kripto paralarda gerçekleşmiş ve gerçekleşmemiş PnL konsepti, hisse senetleri veya emtialarda kullanılanlarla aynı prensiplere dayanır. Açıklamak için önce şirket hisseleri üzerinde işlem veya yatırım yaptığımızı düşünelim.

Gerçekleşmemiş pnl nedir?

Her biri 500$’dan on adet veya başka bir deyişle toplamda 5,000$’lık Tesla hissesi yatırımı yaptığınızı varsayalım. Sonrasında hisse fiyatı 50$ yükseldiğinde, yatırımınızın yeni değeri artık 5,500$ olacaktır. Hisseleri tutmaya devam ettiğiniz sürece karınız sadece kağıtta olduğundan “gerçekleşmemiş”tir.

Benzer şekilde hisse fiyatının 50$ düşmesi halinde Tesla yatırımınız 4,500$ olacaktır. Bu, hisseleri hala tutmaya devam ettiğinizden zarar gerçekleşmemiştir.

Gerçekleşmiş pnl nedir?

Hisseleri sattığınızda, yatırımdan elde ettiğiniz herhangi bir kar ya da zarar gerçekleşmiş kar veya zarar haline gelir.

En önemlisi de, genel kural olarak gerçekleşmemiş kar veya zararların vergilendirilebilir bir etkinlik oluşturmamasıdır. Varlıklarınızı karla sattığınızda yargı çevresine bağlı olarak sermaye kazancı vergisine konu olabilir. Zarar ile sattığınızda ise sermaye zararınızı vergi yükümlülüklerinizden düşmek mümkün olabilecektir.

Kardayken Tesla hisselerinizi sattığınızı düşünelim. Sermaye kazancı vergisinin uygulandığını varsayarsak, bu, sadece 500$’lık karınıza uygulanacaktır. Fiyat düştüğünde zararda satmanız halinde 500$’lık zararınıza göre bunu diğer vergi yükümlülüklerinizden düşmeniz mümkün olacaktır.

Bitcoin’de Gerçekleşmiş vs. Gerçekleşmemiş PnL

Kripto paralar, farklı yargı çevrelerinde vergilendirme amaçlı çeşitli şekillerde işlem gördüklerinden hisse senetlerinden biraz daha karmaşıktırlar.

Dahası hisse senedi işlemleri göreceli olarak daha basittir, çünkü hisseler takas edilmez. Yukarıdaki örneği kullanacak olursak, Tesla hisselerinizi Apple hisselerine değiştirmek istemeniz halinde önce Tesla hisselerinizi nakit karşılığında satmanız, sonrasında aldığınız nakiti Apple hissesi satın almada kullanmanız gerekecektir.

Kripto paralarda ise, itibari paranızı, BTC satın almak için kullanabilir ve sonrasında bir daha nakite dönüştürmeye ihtiyaç duymadan BTC’yi diğer kriptolarla takas edebilirsiniz.

Bu nedenle sıklıkla kripto paralar arasındaki işlemler gerçekleşmiş kar veya zarar olarak görülmekte ve vergilendirilmektedir.

Uygulamada nasıl gerçekleştiğini göstermek için birkaç örnek üzerinden gidelim.

Uzun-vadeli Satın Alma ve HODL’dan Gerçekleşmiş Kar

Alice, uzun-vadeli satın al ve HODL stratejisini benimsemiş bir yatırımcıdır. 2018 kripto kışında itibari para kullanarak 5,000$’a bir BTC satın almıştır. 2021’in başlarında BTC’nin fiyatı 58,000$’a kadar çıktığında, 53,000$’lık gerçekleşmemiş kara sahiptir. BTC’yi satmaya karar verir. Pik noktasını yakayacak kadar hızlı davranamaz, ancak bir BTC’sini 55,000$’dan satmayı başararak 50,000$ gerçekleşmiş kar elde eder.

Bu basit olayda Alice’in sermaye kazancı vergisine konu olduğunu varsayacak olursak, vergi 50,000$ (Alice’in gerçekleşmiş karı) üzerinden hesaplanacaktır.

Kısa-vadeli İşlemlerden Gerçekleşmiş Kar

Bob, kripto paraların kısa-vadeli dalgalanmaları üzerinde tahminlerde bulunan bir traderdır. Bob, 5000$’a bir BTC satın alır. Bir sonraki gün BTC’nin ETH’e karşı değeri yükselir, bu yüzden Bob bundan faydalanmaya karar verir. 8,000$’lık bir BTC’siyle ETH alır. Ancak ETH fiyatı düzeltme yaparak düşer ve bu hamle kötü bir karar olarak kalır. Sonraki gün Bob zararlarını kesmeye karar verir ve ETH’ini 7,000$’lık USDT ile takas ederek pozisyonundan çıkar.

Her ne kadar parasının hiçbir bölümünü itibari paraya geri dönüştürmüş olmasa da, bu olayda Bob’ın karlarını ve zararlarını gerçekleştirdiği kabul edilir.

Bob, BTC’sini takas ederek ilk işlemde 3,000$ gerçekleşmiş kar elde etmiştir. 5,000$’a satın aldığı BTC’yi 8,000$ değerinde ETH’e takas etmiştir. Gerçekleşmiş kar olarak 3,000$ sermaye kazancı vergisine konu olacaktır.

Bir sonraki işlemde Bob 8000$ değerindeki ETH’i 7000$ değerinde USDT’yle takas ederek 1,000$ gerçekleşmiş zarar elde etmiştir. Bu zararı, sermaye kazancı üzerindeki vergi yükümlülüklerinden düşebilecektir.

Bu PnL Kullanıcı Rehberiyle PnL’yi Nasıl Hesaplayacağınızı Öğrenin

Gerçekleşmiş ve Gerçekleşmemiş Kar ve Zararlarınızı nasıl takip edebilirsiniz?

Bob’un örneği de görece olarak hala basittir. Traderların farklı fiyatlardan satın aldıkları birden çok pozisyon olması halinde işler oldukça karmaşıklaşabilir. Bob ilk işlemini yaptığında önceden farklı fiyatlardan alınan BTC’ler tutuyor olsaydı ne olurdu? İşlemde karı hesaplamak için hangi maliyet esası kullanılacaktı?

Kripto Kazançları ve Vergi Bildirimi

Özellikle traderlar için tüm bu işlem detaylarının kaydını elle tutmak zorlayıcı olabilir. Vergi otoriteleri dolandırıcılık suçlamalarında bulanabileceğinden bu kripto para kar ve zararlarını isabetli şekilde bildirememek çok riskli olabilir. Bu nedenle birçok kripto para kullanıcısı düzenlemelere uymalarına yardımcı olması için farklı araçlar ve platformlar kullanırlar.

Portföy izleyicileri ve kripto para vergi yazılımları gerçekleşmiş ve gerçekleşmemiş PnL’lerinizi yönetmenize yardımcı olacak en popüler iki uygulamadır. Delta, CryptoCompare, ve Blockfolio, kripto traderlar için hepsi-bir arada çözümlere örneklerdir. Ancak kripto piyasasında başka bir çok yazılım daha bulunmaktadır.

Çoğu durumda bu araçlar gerçekleşmemiş PnL’lerinize işaretler koyarak vergi pozisyonunuzu optimize etmenize de yardımcı olabilirler. Tax-loss harvesting, sermaye kazancı yüklerinizi azaltmak amacıyla gerçekleşmiş zarar elde etmek için bazı pozisyonlarınızı satmanıza yardımcı olabilecek bir stratejidir.

Bazı kripto vergisi platformlarının sadece belli yargı çevrelerini kapsadığını aklınızda bulundurun. Bu yüzden seçtiğiniz platformun vergi yükümlülüklerinizi desteklediğinden emin olmak isteyebilirsiniz.

Sonuç

Son bir not: Kripto para vergi kuralları ve düzenlemelerinin farklı yargı çevreleri arasında farklılık gösterebileceğini bilmek çok önemlidir. Bu yazıdaki bilgiler size genel bir bilgi sunmak amacıyla tasarlanmıştır ve vergi tavsiyesi olarak anlaşılmamalıdır. Kripto paralarla işlem yapmadan önce kendi durumunuza uygulanacak vergi kurallarını anladığınızdan emin olmanız gereklidir.