Özet
- CryptoPunks, Ethereum (ETH) blockchaini’ndeki ilk non-fungible tokenlardır. Temel fikir her Punk’ın eşsiz olmasıdır.
- Bir token seti olarak CryptoPunks kendi blockchain ağına sahip değildir ve bunun yerine Ethereum blockchaini’nde yaratılmıştır.
- Kullanıcılar Larva Labs pazaryerinden CryptoPunks teklifi verebilir, satın alabilir ve satabilirler.
Haziran 2017’de Larva Labs tarafından piyasaya sürülen CryptoPunks, Ethereum (ETH) blockchaini’ndeki ilk non-fungible tokenlardır (NFT’ler). Şu anda en ucuz Punk 15 ETH’ten (yaklaşık 41,000$) işlem görürken, en pahalı Punk’lar milyonlar değerindedir. Toplamda 10,000 CryptoPunk bulunmaktadır ve proje toplamda 184 bin civarında ETH, yani yaklaşık 508$ milyon dolar toplamıştır.
CryptoPunks Nedir?
CryptoPunks, çeşitli eşsiz özelliklere sahip 10,000 dijital karakteri sergileyen 24×24 8-bit-tarzında piksel sanatı setidir. CryptoPunks’ın ilham noktası 1970’lerdeki Londra punk hareketi ve siber punk janrından gelmektedir. CryptoPunks, yönetim tokenı veya staking için kullanılmamaktadır, sadece koleksiyon amaçlı bir kripto sanatı olarak kabul edilmektedir.
Temel fikir her Punk’ın eşsiz olması gerektiğiydi. Her biri, bilgisayar kodu yoluyla algoritmik olarak yaratılmış, türü ve özelliklerine göre farklı seviyede nadirliğe sahiptir. 6,039 erkek, 3,840 kadın, 88 yeşil-derili zombi, 24 goril ve 9 açık-mavi-derili alien bulunmaktadır. Bu durum, alien Punk’ları gerçekten nadir yapmaktadır.
Ayrıca her punk’ın sakal, saç stili, gölgesi, kapüşonu ve benzeri gibi aksesuarlarını gösteren kendi profil sayfası bulunmaktadır. Punk türleri gibi bazı aksesuarlar da diğerlerinden daha nadirdir. Örnek olarak sadece 44 punk bere takmaktadır ve bazı özellikler cinsiyete özeldir. Bere sadece erkek Punk’lara özel iken, turuncu saç sadece kadın Punk’larda bulunmaktadır.
Bir Punk’taki aksesuar sayısı, değerine de etki etmektedir. Bir Punk’ın sahip olabileceği maksimum aksesuar sayısı 7’dir ve sadece bir Punk 7 aksesuara sahiptir. Bu, onu koleksiyonun en nadir Punk’larından biri yapmaktadır. Bir diğer yandan hiçbir aksesuarı bulunmayan 8 punk vardır. Tür ve özelliklerin tam listesi buradan incelenebilir.
Eşsiz-yaratılmış CryptoPunks (Kaynak: Larva Labs)
CryptoPunks nasıl işler?
Bitcoin’in (BTC) değiştirilebilirliğinin aksine CryptoPunks’lar non-fungible’dır. Yani eşsiz ve değiştirilemezlerdir. Bir token seti olarak CryptoPunks kendi blockchain ağına sahip değildir ve bunun yerine Ethereum blockchaini üzerinde yaratılmıştır. Yani işlem geçmişi ve token üstverileri umumi olarak doğrulanabildiğinden, kullanıcıların CryptoPunks gibi NFT’lerin sahibi olduklarını kanıtlayabilmelerine olanak vermektedir.
Tüm punkların bileşik imajı blockchainde saklamak için fazla büyük olduğundan, Larva Labs imajın bir hashini almış ve bunu sözleşmede saklamıştır. CryptoPunk doğrulama süreci, tekil CryptoPunks imajlarındaki SHA256 hashinin hesaplanmasını ve sonucun sözleşmede gömülü olan hash ile karşılaştırılmasını içermektedir.
CryptoPunks’ın Arkasında Kim Var?
Larva Labs
Kanadalı yazılım geliştiricileri Mat Hall ve John Watkinson’dan oluşan bir Amerikan stüdyosu olan Larva Labs, CryptoPunks’ı yaratmıştır. Proje bir deney olarak başlamış ve yollarına çıkan NFT popülarite dalgasını yakalamayı başarmıştır.
Piyasaya çıktığı tarihte modern NFT’lerin çoğunda kullanılan ERC-721 token standardı mevcut değildi. Geliştiricilerin bunun yerine mevcut ERC-20 token standardını kullanması gerekmişti. Watkinson, o ve Hall’ın, değiştirilebilir bir token yerine her Punk’ı tekil ve eşsiz bir token olarak gösterecek şekilde standardı değiştirdiklerini belirtmiştir. CryptoPunks kripto sanat koleksiyonun nasıl NFT yaratılacağını açıklayan ücretsiz, açık bir standart olan ERC-721 token standardına ilham vermiş olması muhtemeldir.
Nasıl Bir CryptoPunks Alabilirim?
CryptoPunks tokenları başlangıçta ücretsiz olarak piyasaya sürülmüştü ve Ethereum cüzdanı olan herhangi bir kişi kendi Punk’ını alabilmekteydi. 10,000 Punk’tan geliştiriciler sadece artık “Dev Punks” adı verilen 1,000’ini tuttular. Diğer 9,000 Punks o zamandan itibaren sahiplenilmiştir ve artık bir Punk sahibi olmak için alıcının Larva Labs pazaryeri aracılığıyla başka bir Punk sahibinden satın alması gerekmektedir. Bahsedildiği üzere bu koleksiyon NFT’ler için olan ERC-721 standardı ve modern kripto sanat hareketinden önce oluşturulmuştur. Bunun bir sonucu olarak CryptoPunks’ların çoğu sadece Larva Labs pazaryerinde satılmıştır.
CryptoPunks satın alma ve satma rehberi
Pazaryerinde alıcılar her Punk’ın güncel piyasa durumu ve işlem geçmişi hakkında bilgiler bulabilirler. Burada kullanıcılar teklif yapabilir, CryptoPunks alıp satabilirler. Her Punk’ın arkaplan rengi, durumunu belirtir. Mavi, Punk’ın satılık olmadığı, kırmızı, Punk’ın satılık olduğu ve mor, Punk’ta aktif teklif olduğu anlamına gelmektedir. Larva Labs’taki CryptoPunks’lardan birini almak için, internet sitelerinin Ethereum cüzdanınıza erişimini yetkilendirebileceğiniz MetaMask tarayıcı uzantısını indirin ve kurun. Uzantı ile Larva Labs internet sitesi sizi tanıyacak ve Punk’lara doğrudan teklif yapmanıza ve Punk’ları alıp satmanıza olanak veren butonlar ekleyecektir.
Şimdiye kadar 277 CryptoPunks, kripto koleksiyon eşyaları ve NFT’ler için dünyanın ilk ve en büyük dijital pazaryeri olan OpenSea’ye çıkmıştır. Orijinal değiştirilmiş ERC-20 token standardı yerine bu CryptoPunks’lar, ERC-721 tokenı olarak sarılarak, diğer NFT pazar yerlerinde takas edilebilir hale gelmişlerdir. Sarma süreci Wrapped Punks internet sitesinde gerçekleştirilmektedir. Aynı internet sitesinde Punk’lar geri açılabilmekte ve orijinal formlarına döndürülebilmektedirler.
CryptoPunks Fiyat Geçmişi
CryptoPunks 2017’de piyasaya sürüldüğünde her Punk 1$ ila 34$ arasında satılmıştı. NFT’lere olan ilginin artmasıyla Punk’lar nadir koleksiyon öğeleri haline geldiler ve şu anda milyon dolarlara varan değerdeler. Değerleri, Şubat 2021’de NFT’lere hızla artan ilgi nedeniyle cömert şekilde artmıştır.
Ocak 2021 – Mayıs 2021 arası her gün gerçekleşen CryptoPunks satışlarında toplam harcanan USD. (Kaynak: NonFungible)
Mayıs ortasında, toplam değeri yaklaşık 257 milyon $ civarında 3,596 tamamlanmış satış bulunmaktaydı. 11 Martta iki açık-mavi-derili alien Punk #7804 ve #3100, her biri yaklaşık 4,200 ETH’e satılarak toplamda 15 milyon $’a satılmış oldu. Bu iki Punk, koleksiyonda en yüksek fiyattan satılan CryptoPunks olma rekorunu ellerinde bulundurmaktadırlar.
11 Mayıs’ta Larva Labs bir CryptoPunks setini Christie’s aracılığıyla geleneksel açık artırmaya koymuştur. Set, 1,000 Dev Punk’ı arasından seçilen dokuz Punk’tan oluşmaktaydı ve toplamda neredeyse 17 milyon $’a satılmadan önce yaklaşık değeri 7-9 milyon $ olarak tahmin edilmekteydi.
NFT koleksiyon eşyaları seti olarak CryptoPunks, toplam satış hacmi açısından 2. sırada bulunmaktadır. Şu anda CryptoPunks’ların taban fiyatı 15.3 ETH, yani yaklaşık 38,000$’dır.
CryptoPunks’ın Geleceği Nedir?
CryptoPunks’ların değeri, genel NFT algısıyla yakından bağlantılıdır ve NFT hype’ı Şubat 2021’den beri büyük oranda sakinleşmiştir. Bir piyasa araştırma sitesine göre son aydaki haftalık işlem hacmi ve NFT işlem sayısı yaklaşık %75 düşmüştür. Analistler bunun piyasa düzeltmesi olabileceğine inanırlarken, bazıları da kripto paralar için %75 düzeltmenin olağandışı bir şey olmadığını düşünmektedirler. Tabi ki NFT balonunun patlayacağına inanan analistler de bulunmaktadır.
Balon patlasa bile altında yatan teknolojinin hala değeri olacaktır. NFT’ler yaratıcı iş ve koleksiyon öğeleri olarak çok popülerlerdir. Bunun nedeni sanat dünyasının karşılaştığı sorunlara çözümler sunmalarıdır. Blockchainde sahibinin kimliği ve token üstverisi NFT’ye eklenebilmektedir. Verileri manipüle etmek ve mülkiyeti çalmak neredeyse imkansızdır. Herhangi bir kişi token bilgilerine bakabilmekte ve mülkiyet durumunu doğrulayabilmektedir. Dahası NFT’ler, yaratıcıların işlerini doğrudan satabildiği, böylece masraflardan kaçınmalarına ve daha fazla kar elde etmelerine olanak veren uçtan-uca şekilde takas edilebilmektedirler.
Ethereum blockchaini’ndeki ilk NFT projelerinden biri olarak CryptoPunks’ın geçmişi onu en nadir kripto sanatı koleksiyon öğelerinin bir parçası yapmaktadır. NFT teknolojisinin kabulü arttıkça ve daha fazla NFT projesi faaliyete geçtikçe, CryptoPunks’ların değeri daha da artabilecektir.
CryptoPunks Gibi Başka Projeler de Var mı?
CryptoPunks, bu yeni alanı dolduran tek proje değildir. Başka birini örnek verecek olursak dünya çapında 70 sanatçı tarafından yaratılan 16,384 eşsiz dijital portreden oluşan bir dijital sanat koleksiyonu Hashmasks bulunmaktadır. CryptoPunks gibi Hashmasks de NFT’dir ve Ethereum blockchaini üzerindedir.
İki projenin operasyonları arasındaki temel fark her NFT’nin nadirliğine karar verilme şeklidir. Bir CryptoPunks’ın nadirliğini özellikleri ve türü belirlerken, Hashmasks’lerin nadirliği önceden belirlenmemiştir. Bunun yerine nadirlikleri yıllar içinde değişmekte ve uyarlanmaktadır.
Bu, Name Change Tokenları (NCT’ler) yoluyla gerçekleştirilmektedir. Her gün Hashmasks sahipleri 10 NCT kazanır ve 1,830 NCT topladıklarında tokenları yakabilmekte ve Hashmasks’lerinin adını değiştirebilmektedirler. Akıllı sözleşme nedeniyle her Hashmasks’in özel bir ismi olmalıdır. Bu, ilave bir nadirlik layerı sunmaktadır.
CryptoPunks vs. CryptoKitties
CryptoKitties, CryptoPunks’a benzer şekilde işleyen, ancak ilave olarak oyunlaştırma unsurları da olan başka bir NFT projesidir. Oyunda oyuncular sanal kedileri satın alabilir, toplayabilir, besleyebilir ve satabilirler. Her CryptoKitty özel bir sayı ve ebeveynlerinden yavrulara aktarılabilen 256-bit ayırt edici farklı özellik genleri taşımaktadır. Bir CryptoKitty’nin değeri nadiriyeti, faydası ve görünümüne göre belirlenmektedir. 2020’de Dapper Labs, CryptoKitties’in kendilerinin tasarladığı FLOW blockchaini’ne geçeceğini açıklamıştır. CryptoKitties daha fazla görsel detayla yükseltilecek ve yeni kedileri beslemek için artık işlem ücreti ödenmesi gerekmeyecektir.
National Basketball Association’ın (NBA) Top Shot’ı, Larva Labs’ın Meebits’i, ve Ubisoft’un Sorare’si gibi başka birçok benzer proje bulunmaktadır. CryptoPunks ile birlikte bu projeler NFT’lerin ana akımda kabul görmesine yardımcı olmuşlardır.
Sonuç
CryptoPunks, NFT dünyasının ilk yerlileri ve devrimcileri arasındadır. Koleksiyonun sabit arzı ve kıtlığıyla birlikte CryptoPunks, Ethereum blockchaini üzerindeki NFT geçmişinde önemli bir yer tutmaktadır. CryptoPunks ilk piyasaya sürüldüğünde, yaratıcıları, bunu insanların NFT’lere olan ilgisini artırmak üzere toplu bir deney olarak kullanmışlardı ve bu piksel sanat koleksiyonun nasıl karşılanacağı konusunda emin değillerdi. Şu anda CryptoPunks Ethereum’daki en popüler kripto sanat koleksiyonlarından biridir ve diğer birçok NFT-tabanlı projeye ilham kaynağı olmaya devam etmektedir.
Register to get $180 Welcome Bonus!
