Average True Range – ATR Nedir?

Özet

• Average True Range, kısaca ATR, belli bir süre aralığında bütün varlık fiyatlarını analiz ederek volatiliteyi ölçer.
• ATR aynı zamanda piyasa emirlerinde giriş ve çıkış noktalarını belirlemek için kullanılarak, traderlara fiyatların ne kadar oynak olabileceğini ve zarar durdurma emirlerini nereye koyacaklarını anlamalarına yardımcı olur.

Volatilite piyasaların ilk ortaya çıkışından beri var olan bir konsepttir. Varlık fiyatları arz ve talebe göre belirlenir ve bunların mizaçları oldukça değişkendir. Kripto para piyasaları büyük miktarda oynaktır ve yaşadıkları büyük fiyat değişimleri 2010’ların başında çevrelendikleri heyecanın büyük bir bölümünün kaynağıydı.

Her ne kadar uzun yıllardır volatiliteyi araştıran analistler olsa da, volatilite göreceli olarak tüm varlık sınıflarında yanlış anlaşılan bir konsepttir. Kripto paralardaki volatilite de bundan farklı değildir, traderlar, yatırımcılar ve buna benzer topluluk üyeleri arasında karmaşa yaratmaktadır. Kripto paralardaki volatilite her zaman için yanlış yorumlanmıştır, ancak bu belirsizlik sadece kripto para piyasalarına has değildir ve ayrıntılarını anlamak traderlara önemli bir avantaj sağlayabilir.

Kripto Para Piyasalarında Volatilite Nedir?

Genel olarak volatilite geçmişe yönelik fiyat verilerindeki değişikliklerin incelenmesi ile çıkarılan ‘gerçekleşmiş volatilite’ konseptini ifade eder. Daha yüksek volatilite sıklıkla risk ile bağdaştırılır ve piyasa koşullarının işlemleri etkilemesine ve yatırımların hızla değer kazanmasını veya kaybetmesini mümkün kılar. Bu, günlük traderlar ve diğer kısa-vadeli yatırımcılar için son derece kullanışlı olsa da, yüksek volatilite işletmelerin ve bireysel yatırımcıların kripto paralardan uzak durmasının en büyük nedenlerinden biri olarak gösterilmektedir.

Daha düşük volatiliteye sahip para birimleri genellikle daha stabillerdir ve Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH) ve hatta Tether (USDT) gibi sabit coinler yüksek likidite ve düşük volatiliteye sahip kripto para birimleri olmaları nedeniyle sıklıkla piyasaya girerken ana-para birimleri olarak kullanılırlar. Her ne kadar riski tam doğrulukla ölçmek neredeyse imkansız olsa da traderlar sık sık çeşitli teknik indikatörler kullanarak volatilite metriklerini takip ederler.

Average True Range – ATR Nedir?

Welles Wilder Jr. 1970’lerin sonunda yayınlanan ‘New Concepts in Technical Trading Systems,’ adlı kitabında Average True Range’i (ATR) traderların volatiliteyi ölçmelerine yardımcı olan bir teknik analiz indikatörü olarak açıklamıştır. ATR, volatiliteyi belli bir süre aralığında bütün varlık fiyatlarını analiz ederek ölçer.

Average True Range aynı zamanda piyasa emirleri için giriş ve çıkış noktalarını belirlemek amacıyla kullanılarak, traderlara fiyatların ne kadar oynak olabileceğini ve zarar durdurma emirlerini nereye koyacaklarını anlamalarına yardımcı olur. Her ne kadar volatilite doğrudan riski yansıtmasa da ATR var olan riski tahmin etmek için volatiliteyi analiz etmeye yardımcı olabilir. Ancak risk, volatiliteden çok daha soyut bir konsepttir.

Yüksek volatiliteye sahip dijital varlıklardaki değer değişimi reaksiyon sürenizden çok daha hızlı gerçekleşebilir. Her ne kadar volatilite tek başına bir yatırımın tam olarak ne kadar riskli olduğunu göstermese de, şüphesiz kripto paralarda işlem veya yatırım yapmadan önce göz önünde bulundurulması gereken ana faktörlerden biridir. Volatilite yatırımın açıklanmasında da önemli bir rol oynar ve bu, özellikle dijital varlıklarda fazlasıyla söz konusudur.

Şimdiden kurumsal yatırımcılar algıladıkları yüksek risk nedeniyle kripto para fikrine ilgisiz kalmışlardır. Fidelity Digital Assets tarafından yapılan anket volatilitenin kurumsal yatırımlarda öncelikli giriş engeli olduğunu göstermiştir. Bazı analistler bunu belirsizliğe bağlasalar da, bu aslında temel bir yatırım hatasını gösteriyor. Portföy yönetimine profesyonel bir bakış açısı gerçekleştirmek yerine psikolojik bariyerler nedeniyle volatiliteyi riskle bağdaştırmak.

Average True Range – ATR Nasıl Hesaplanır?

• TR=Max[(H − L),Abs(H − CP​),Abs(L − CP​)]ATR=(n1​)(i=1)∑(n)​TRi​

• TRi​=belirli bir gerçek aralık
• n=Kullanılan zaman aralığı​

Kripto Para İşlemlerinde ATR İndikatörü Nasıl Kullanılır?

Özü itibariyle ATR indikatörü belirli bir süre içindeki gerçek aralıkların hareketli ortalamasıdır. Gerçek aralık herhangi bir zaman aralığı için üç belli değer arasındaki en yüksek aralıkları yansıtır: en yüksek ile önceki kapanış arasındaki fark, mevcut en düşük eksi önceki kapanış değeri ve mevcut en yüksek ile mevcut en düşük arasındaki boşluk.

Süre genellikle 14 gün olarak belirlenir, ancak traderlar inceledikleri piyasaya uyması için bu sayıyı değiştirebilirler. Average True Range sadece piyasanın oynaklığıyla ilgili sinyaller verir, piyasanın yükselişini veya düşüşünü açıklamaz. Daha yüksek ATR, eğimli bir piyasaya işaret ederken, daha düşük değerler piyasa fiyatlarının konsolide olduklarını gösterir.

ATR indikatörü başlangıçta emtia piyasalarında kullanılmak üzere yaratılmıştı, ancak o zamandan itibaren traderların piyasa hareketlerini ve trendlerini değerlendirmelerine yardımcı olmak için diğer sektörlerde de kullanılmak üzere benimsenmiştir. ATR indikatörü aynı zamanda traderların yüzde-tabanlı işlem sistemi kullanmaları yerine işlem aralıklarını genişletmelerine ve kısaltmalarına da olanak verir.

Traderlar ayrıca ATR indikatörünü kullanarak takip eden zarar durdurma emirleri ekleyerek ve ani değişiklikleri oldukları anda tespit ederek karlarını da koruyabilirler. İleri yönlü bir hareket, fiyat hareketinin en düşük noktadan üç ATR’ye kadar yükselmesi olarak gösterilir ve en yüksek kapanış altındaki üç ATR’lik fiyat hareketleri aşağı yönlü harekete dönüşü işaret edebilmektedir.

Kripto para piyasalarının volatilitesi bir çok kişiye engel gibi görünse de,birçoğu için de oldukça davetkardır. Bazı profesyonel traderlar sırf birkaç piyasa dalgalanmasında daha büyük miktarda kazançlara olanak verdiğinden volatilite dolayısıyla kripto para piyasasına girmiştir. Bu, piyasaya likidite sağlar, işlem sitelerindeki spreadleri azaltır ve genelinde daha olgun bir piyasa ortaya çıkarır. Gitgide daha çok traderın volatiliteyi kovalamaya başlamasıyla, daha eski yatırımlar stabilleşmeye başlarken, yeni varlıklar çok daha çekici görünecektir.

Volatilite ürkütücü olabilir, ancak korkulması gereken bir şey değildir. Bazı yatırımcılar türev sözleşmeleri yoluyla yapılan varlık sınıfı yatırımlarından tamamen kaçınarak kripto paralardan kar etmektedirler. Ancak ister bireysel ister kurumsal yatırımcı olsun, sepet seçimi çok volatil olmasa bile tüm yumurtaları aynı sepete koymadan riski yönetmek bütün yatırımcılar için hayati önem taşımaktadır.

Daha çok kullanıcının blok zincire yatırım yapmasıyla kripto para varlıklarının volatilitesi azalmayacak, aksine bu, daha arzu edilen bir varlık sınıfı karakteristiği haline gelecektir. Kripto para portföyündeki çeşitli varlıkların ani yükselişi ve düşüşü tekrarlanan kazançlara daha çok stabilite ve belirli bir zaman dilimindeki karları ortalamaya çekecektir. Geniş yelpazedeki kripto para yatırımlarıyla volatilite daha yönetilebilir bir hale gelir ve her ne kadar volatiliteyi takip etmek için bir çok yol olsa da bazı metodlar kesinlikle diğerlerinden daha iyidir.

Volatilitenin Ölçülmesi

Average true range, piyasa volatilitesini takip etmede her zaman için en uygun indikatör değildir. Örnek vermek gerekirse Average True Range, eğimli piyasalarda uzun süreler uç pozisyonlarda kaldığından, bu, onu ani değişimleri tespit etmede başarısız hale getirir. Genellikle günün en volatil bölümü piyasaların açık olduğu saatler olduğundan, günlük traderlar bu ATR sıçramalarını piyasalar açıkken sıklıkla fark ederler. Ancak piyasanın açık olması kripto para piyasaları için pek bir şey ifade etmez, çünkü blockchain asla uyumaz.

Özellikle de haftasonları geleneksel piyasalar açık olmadığından piyasalardaki volatilite ölçümlerinin dijital varlıklara kıyasla daha az veri noktası kullanılarak yapıldığı anlamına gelmektedir. Bu, daha değişken olmasına rağmen kripto para varlıklarının daha büyük miktarda mevcut veri dolayısıyla daha ölçülebilir olduğunu gösterir. Ancak bu fark, hesaplamalardan haftasonu işlem verilerini kaldırdırıldığında farkedilebilir pek bir değişiklik olmadığından görece önemsizdir.

ATR indikatörü aynı zamanda yönü de açıklamaz. Bunun anlamı yüksek volatilitenin hem yukarı hem de aşağı yönlü bir hareketi işaret edebileceğidir. Bu nedenle Average True Range’in ideal kullanımı hareketli ortalamalar veya ortalama yön endeksi (ADX) gibi trend yönünü tahmin etmeye çalışan diğer indikatörlerle birleştirilmesidir.

Kripto para işlemlerinde bir başka sorunsa dünyadaki çoğu devletin piyasayı henüz düzenleme altına almamış olmasıdır. Bazıları bunu avantaj olarak görse de, piyasanın kazanabileceği potansiyel yatırımcı miktarını büyük oranda azaltmaktadır. Borsalardaki volatilite son derece likit piyasalar ve hisse değerinin çok düşmesi halinde kullanılan ‘geri çekilme fiyatları’ gibi çözümlerle büyük bir sorun teşkil etmemektedir.

Hindistan’ın en büyük borsa acentesi Zerodha’nın kurucusu ve direktörü Nikhil Kamath’a göre “Yüksek ATR, endekslerin yakın zamanda artan volatiliteye şahitlik ettiklerine ve bu seviyelerde satın alım yapmanın akıllıca olacağına işaret etmelidir.”Aynı zamanda hisse senedi piyasası volatilite hesaplamalarının fiyat hareketinin iki yönde de ne kadar volatil olduğuna odaklanmak yerine endekslerin ne kadar hareket ettiğine odaklandığını belirtmiştir.

Çoğu teknik indikatör gibi average true range de kripto para piyasaları için tasarlanmamıştır, ancak bu, kullanışsız olduğu anlamına gelmez. Özellikle sağlam türev piyasasıyla en eski ve en likit dijital varlık olan Bitcoin gibi düşük volatiliteye sahip varlıklarda Average True Range son derece yardımcı olabilir. Türev piyasalarının kullanılmaya başlanması geleneksel anlamda varlık volatilitesinin düşmesine yardımcı olmuştur ve Bitcoin’de de şaşılmayacak şekilde bu durum gerçekleşmiştir.

Aynı zamanda Bitcoin’in volatilitesinin fiyatla hareket ettiği de tespit edilmiştir. Bu, dip yapmasından sonra fiyatın daha az volatil hale geldiği anlamını taşır. Bu durum, VIX’in (CBOE Volatilite Endeksi) S&P500’deki fiyat hareketlerine verdiği tepkinin tam tersidir ki bu da volatiliteyle olan neredeyse kusursuz negatif korelasyonunu gösterir.

Dijital varlıkları değerlemek için standartlaştırılmış bir temel olmadığından kripto parada volatiliteyi ölçmek daha az efektiftir. Blockchain endüstrisi forex ve hisse piyasaları gibi geleneksel piyasalarla karşılaştırıldığında hala küçüktür, ancak gitgide daha fazla kurumsal yatırımcının söyledikleri şekilde hareket etmesiyle kripto para birimlerinin piyasa kapitalizasyonu yıllardır dinmeden ve dünyada hiç görülmemiş hızda artmaya devam etmektedir.

Volatilite ve Riskin

İnsanlar doğal olarak riskten kaçınırlar ve bu, söz konusu finans olduğunda daha da mantıklı hale gelir. Ancak yüksek risk kayıplar doğurabilse de, daha büyük ödüllere de sebep olabilir. Kayıptan kaçınma güdümüz özellikle olgun piyasalarda oluşabilecek olan potansiyel kayıplardan çok daha büyüktür. Risk ve volatilite kesinlikle kötü bir nama sahiptir ve bu durum, S&P500 volatilite indikatörü VIX’in ‘korku endeksi’ olarak tanımlanmasıyla da iyice perçinlenmiştir.

Volatilite ve riski aynı kutuya koymak sadece isabetsiz değil aynı zamanda da tehlikelidir. İndikatörler belli bir noktaya kadar volatiliteyi ölçebilirler, ancak risk tamamen rastlantısaldır. Öngörülmemiş durumlar her zaman oluşabilir ve hiç bir indikatörün bunları tahmin etmesi mümkün değildir. Dahası volatilitenin riskle eşdeğer olduğuna inanmak daha az volatiliteye sahip piyasalarda fiyatın dip yapma şansının daha az olduğunu söylemekle aynıdır, ancak dış etkinlikler her zaman için varlığın değerini etkileyebilir.

Average true range indikatörü teknik analistin alet çantasının ana parçalarından biridir, ancak bunun avantajlarını olduğu kadar zayıflıklarını da bilmek önemlidir. Volatiliteyi iyi anlamadan ATR kullanımı özellikle de giriş ve çıkış noktalarını belirlemek için ayırmada kullanılması halinde portföyünüzün hasar görmesine neden olabilir.

Ancak average true range, işlem çevrelerinde en bilinen teknik indikatörlerden biridir. Varlığın volatilitesinin basit görsel bir tablosunu sunar. Geri kalan bir indikatör olduğundan ve çıkarımlarında geçmiş verilere dayandığından bir bakış açısı sunduğu kadar iyi bir sinyal işlevi görmez. Her şeye rağmen ATR ve volatilite ölçümü herhangi bir grafiği analiz etmede ana bileşenler ve piyasaların nasıl işlediğini daha iyi anlamanın yoludur.