Web 3.0 kavramı, kesintisiz dijital tanımlama, varlıkların tokenizasyonu ve merkeziyetsiz sahiplik vaat ederek yıllardır kripto topluluğunun etrafında dolaşarak kendisine önemli bir yer edindi. Bu devasa vizyona ulaşabilmek için birçok yenilik yapılmış olsa da, kripto para sektörünün başlangıcından beri süregelen ölçüsüz finansallaşma yüzünden gelişme sürecinin önü kesilebilir. Örneğin, değiştirilemez tokenler ya da bilinen adıyla NFT’ler tüm dijital varlıklara orijinallik sertifikası veren çığır açıcı bir teknolojiyi temsil etmektedir, ancak günümüze kadar en yaygın kullanım alanları dijital sanat eserlerinin kâr amacıyla alınıp satılmasıdır.
Tüm bunlar soulbound tokenlerin benimsenmesiyle değişebilir. SBT, ilk olarak Ethereum’un kurucusu Vitalik Buterin tarafından öne atılan, şimdikinden daha kapsamlı ve güvenilir bir Web 3.0 ortamı için yapı taşı işlevi görebilecek yeni bir kavramdır.
Soulbound Token Nedir? Dijital Kimliğin Temeli
Soulbound token veya SBT, temelde blok zinciri üzerinde yer alan ve transfer edilemeyen tokenleri ifade etmek için kullanılır. Kulağa ne kadar basit geliyor olsa da, transfer edilemezliğin sonuçlarını analiz etmek için biraz vakit ayırdığınızda yeni fırsatlar karşınıza çıkıyor. Vitalik, Web 3.0’ın son aşamasının sadece merkeziyetsiz finansı (DeFi) değil, bütünsel bir merkeziyetsiz toplumu ya da DeSoc’u kapsadığına inanıyor. Çevrimdışı ilişkiler, iyi niyetli eylemler ve karşılıklılık yoluyla zaman içinde geliştirilir. Soulbound tokenler, aynı otantik güven inşası planının çevrimiçi ve zincir üzerinde taşınmasını sağlar. SBT’ler herhangi bir şekilde alınıp satılamayacağından, kişinin dijital kimliğini oluşturan kalıcı, geliştirilebilir referansları temsil eder.
SBT vs NFT
SBT’nin yorumlamalarından biri temelde sadece “transfer edilemez bir NFT” olarak düşünülebilir. Bu temel fark, NFT’lerin ikincil bir pazara sahip olabileceği ve zenginlik sembolleri haline gelebileceği anlamına gelirken, SBT’ler bunu yapamaz. Bunun yerine, soulbound tokenler başka şeylerin sembollerini temsil edebilir. Örneğin, profesyonel bir sertifika veya akademik diploma, alıcının cüzdanına aktarılan bir SBT biçimini alabilir. SBT satılamaz veya trarnsfer edilemez, bu nedenle sahibinin onu elde etmek için gereken çalışmayı tamamladığına dair gerçek bir zincir içi kanıt sunar.
SBT Kullanım Örnekleri — Merkezi Olmayan Bir Toplumda Dijital Mülkiyet
Phemex, soulbound tokenlerin Vitalik’in Merkezi Olmayan Toplum (DeSoc) vizyonunda önemli bir rol oynadığını kabul etmektedir. Bunlar, SBT’leri saklamak için de kullanılabilen Souls adı verilen cüzdanlar tarafından zincir üzerinde verilir. DeSoc’ta şeffaflık ve doğrulanabilirlik çok önemlidir çünkü nihai hakem olarak hareket edecek merkezi bir otorite yoktur. SBT’ler, çeşitli potansiyel kullanım durumları aracılığıyla bu boşluğu doldurmaya yardımcı olur:
- Dolandırıcılıkların Önlenmesi: NFT’lere benzer şekilde, karşı tarafın dikkatli olması durumunda SBT’yi taklit etmenin bir yolu yoktur çünkü herkes token’ın basım ve transfer geçmişini blok zincirinde izleyerek gerçekliğini doğrulayabilir
- Eğitim ve İş Referans Bilgileri: Akademik ve profesyonel niteliklerin tümü soulbound haline gelebilir. Web 3.0 topluluğu bir bireyin SBT’lerine bakabilir ve niteliklerine gönül rahatlığıyla güven duyabilir.
- Merkezi Olmayan Yönetişim: DAO’lar, oy haklarının merkeziyetsizliği ve atanmış katılımcıların ellerinde olduğundan emin olmak için SBT’leri kullanabilir.
- Yetersiz Teminatlı Borç Verme: Geleneksel finansla karşılaştırıldığında, bugün DeFi’nin en büyük eksikliği, güven eksikliği nedeniyle aşırı teminatlandırma ihtiyacıdır. Soulbound tokenları, kişinin zincir üzerindeki kredi geçmişinin değişmez bir kaydı olarak hareket ederek bu sorunu çözer ve teminatsız borçlanmayı kolaylaştıran merkeziyetsiz bir kredi puanı sistemi oluşturmaya yardımcı olur.
- Dijital Kimlik Doğrulama: SBT’ler olarak giderek daha fazla kimlik bilgisi, üyelik ve bağlılık biriktikçe, bir bireyin Web 3.0 dünyasındaki kişisel profilinin eksikleri de giderilir. Blok zincirinde bütünsel bir dijital kimlik oluşturulur ve doğrulanabilir, NFT’lerin dijital mülkiyeti gibi dijital varlık velayetinin kanıtlanmasına yardımcı olur.
Phemex, soulbound tokenlerin Web 3’ün şeffaflığını ve potansiyelini artıracak kaçınılmaz bir teknoloji olduğuna inanmaktadır. SBT’ler sonunda NFT’lerden bile daha yaygın hale gelebilir. Şeffaflığa adanmış bir borsa olarak Phemex, soulbound tokenler de dahil olmak üzere tüm teknolojik kavramları, şeffaflığımızı geliştirmek için potansiyel yenilik yolları olarak inceleyecektir.
