Kriptoda IDO Nedir: IDO, IEO ve ICO Karşılaştırması

Bir İlk DEX Teklifi veya kısaca IDO, kripto projelerinin yerel token veya coinlerini merkezi olmayan borsalar (DEX’ler) aracılığıyla başlatmasına izin veren yeni bir kitle fonlaması tekniğidir. Kötü üne sahip Initial Coin Offering (ICO)’in başka bir versiyonu olan IDO, projelerin kendilerini yeniden başlatması, büyüme ve gelişme için fon toplanması amacıyla çok etkili bir yoldur.

IDO (Initial DEX Offering) nedir?

IDO veya uzun adıyla Initial DEX Offering, merkezi olmayan bir borsada (DEX) gerçekleşen bir coin (veya token) teklifidir. Bununla birlikte, tokenların bir borsa listesinden önce satıldığı bir ICO’nun aksine IDO’da tokenlar, piyasaya sürüldükleri DEX’te hemen listelenir. Bu aynı zamanda proje geliştiricilerinin artık havuzlar için varlık toplamasına gerek olmadığı anlamına gelir. Bunun yerine havuz, IDO’nun kendi veya diğer bir üçüncü taraf launchpad aracılığıyla yürütülmesinden sonra bir DEX’te oluşturulur.

IDO modeli zon zamanlarda oldukça popülerlik kazanmıştır. Çünkü kripto projeleri aracılar olmadan likidite havuzları aracılığıyla fon toplayabilir hale gelmişlerdir. Aynı zamanda yatırımcılar kazan-kazan durumu olan anında token işlem yapma imkanından yararlanabilir.

IDO’ların Ortaya Çıkış Tarihi

IDO modeli, IPO, ICO ve IEO’nun yerine geçmiştir denilebilir. Bu modellere dilerseniz daha yakından bakalım:

IPO nedir (Initial Public Offering)?

İşletmeler uzun bir süre iddialı hedefleri için kaynak bulmakta zorlandılar. Bir işletmenin fon toplamasının en popüler yollarından bazıları melek yatırımcılar, VC’ler ve nihayetinde şirketin toplam hisselerinin bir kısmının halka satıldığı ilk halka arz yani IPO’lardır.

ICO nedir (Initial Coin Offering)?

Kripto endüstrisi 2017 civarında ana akım haline geldiğinde projeler toplam kripto token arzının bir kısmını ICO vasıtasıyla halka satarak bu tekniği taklit etti. ICO’lar daha sonra kripto alanında anında bir hit haline geldi ve yatırımcılar fırsatları kovaladılar ve 2017’nin sonuna kadar tahmini 4,9 milyar dolar topladılar. Ancak, dolandırıcılık projelerindeki ve Ponzi planlarındaki artış, ICO’ların popülaritesinde korkunç bir düşüşe yol açtı. 2018’de bunun yerine, Initial Exchange Offering (IEO) adı verilen yeni bir bağış toplama yöntemi ortaya çıktı.

IEO nedir (Initial Exchange Offering)?

IEO nispeten ICO’ya benziyordu ve farklı olarak merkezi bir borsada başlatıldı ve tokenın bir borsada listeleneceği ve yatırımcıların dolandırılmayacağı vaadiyle geldi. Ayrıca, IEO’larda kripto projeleri dikkatlice incelendi ve projelerin IEO yapması önündeki engel nispeten yüksekti. Sonuç olarak, bu yatırımcılar ve daha büyük kripto topluluğu arasında bir güven faktörü yarattı. IEO’lar, Polygon ve Elrond dahil olmak üzere günümüzün en popüler blok zinciri projelerinden bazılarını doğmasını sağladı.

İlk DEX Arzının Doğuşu (IDO)

2019’da DEX’ler piyasaya girdiğinde, bu borsaların merkezi olmayan doğasına birçok kripto projesi çekildi. Bu durum da merkezi borsaların komplikasyonları olmadan tokenları başlatmak ve fon toplamak için onları daha iyi bir yol haline getiriyor.

Bu bahsedilen durum Raven protokolünün bir IDO’yu başlatan ilk proje olması IDO’lar kavramının doğmasına sebep olmuştur. Ardından, IDO’ları yürütmek için yeni projeler ve özel olarak hazırlanmış hizmetler sunan IDO launchpadler de geldi. Bu yenilik kripto alanında bir bağış toplama yöntemi olarak IDO’ların popülaritesini daha da artırdı.

IDO ve ICO ve IEO: Her Yönüyle Karşılaştırma

IDO’nun Avantajları Nelerdir?

ICO’lar ve IEO’lar, en popüler kripto projelerinden bazılarının önünü açsa da bu durum bazı sorunları beraberinde getirir. ICO’lar söz konusu olduğunda, tarama eksikliği yatırımcılar için bir tehdit oluşturabilir ve yatırımcıları büyük kayıplara karşı savunmasız hale getirebilir. IEO’larla ilgili olarak, CEX’ler hırsızlık ve siber dolandırıcılıklara karşı hassas olduğundan merkezileşme büyük bir endişe kaynağıdır.

Bu bağlamda, IDO’lar kripto pazarında yeni favori haline gelmektedir. Aynı zamanda IDO’lar, ICO’lara ve IEO’lara kıyasla oldukça birkaç avantaja sahipler:

1. Yeni başlayanlar için, IDO’lar tamamen izinlidir ve DEX’lerde token listeleme için çok az veya hiç ücret gerektirmez.
2. DEX’lerde kullanıcı fonu bulunmadığından, güvenlik ihlallerine açık değildirler ve yatırımcılar güvenli cüzdanları aracılığıyla tokenlara erişebilir.
3. Tokenlar, bekleme süresi olmaksızın işlem yapmak için hemen kullanılabilir.
4. Çoğu DEX launchpad, topluluk yönetimi üzerinde çalışır. Bu durum, bir projeyi listeleme kararını verenin sadece birkaç merkezi otorite değil, bir topluluk olduğu anlamına gelir.

IDO’ların Karşılaştığı Zorluklar Nelerdir?

2019’un ortasından günümüze kadar IDO’lar kripto piyasasında en popüler bağış toplama tekniği haline geldi. Her ne kadar bazı açık avantajları olsa da, bazı zorlukları da mevcuttur.

1. Pump ve Dump: Pump ve Dump, IDO’ları yayınlayan projeler için oldukça yaygın bir sorundur. Bunun nedeni, token işlem yapma olanağının hemen mevcut olması nedeniyle insanların çok sayıda token satın alabilmesi, böylece fiyatta benzeri görülmemiş bir artışa neden olması ve ardından bu tokenleri büyük karlar için satarak fiyat düşüşüne neden olmasıdır.
2. Sabit fiyat olmaması: Yine token işlem yapma imkanı hemen mevcut olduğundan, token swap işlemi oldukça hızlı bir şekilde başlar ve tokenı listelenen fiyattan yalnızca birkaç yatırımcı alabilir.

Sonuç

IDO ile gelen zorluklar tabii ki göz ardı edilemez, ancak IDO’ların faydaları bu zorluklardan daha ağır basmaktadır. IDO launchpadler yakın gelecekte bu zorlukların üstesinden gelmek için çalışmaktadır. Son birkaç yılda DeFi ve DEX’lerin büyümesi göz önüne alındığında, IDO’ların geleceğinin parlak olduğunu ve DeFi projelerinin ICO’lardan veya IEO’lara kıyasla IDO’lardan yararlanmak için daha iyi bir seçenek olacağını söyleyebiliriz.