Doom Loop (Kıyamet Döngüsü) Nedir?

Kıyamet döngüsü, olumsuz bir durum başka bir olumsuz duruma, o da başka bir olumsuz duruma neden olduğunda ortaya çıkar; kaçılması zor, tehlikeli, dibe çeken bir sarmal yaratır.

Sizlerle hemen bir doom loop döngüsü paylaşalım: Depresyonda bir adam düşünün. Bu adam birçok nedenden dolayı depresyonda olabilir, ancak bu durumun bizim konumuz dahilinde bir önemi yoktur. Önemli olan depresyonun insan üzerindeki etkisidir. Şimdi tekrardan depresif bir adam hayal edin. Şimdi de depresyonun adamın işini kaybetmesine neden olacak şekilde davranmasına yol açtığını düşünün. Şimdi de bu adamın işini kaybettiği için karısıyla çatışmaya girdiğini düşünün. Bu bir kıyamet döngüsüdür.

Başlangıçta adam sadece depresyondaydı, ancak depresyon nedeniyle işini kaybetmesine neden olacak şekilde davrandı, bu da karısıyla çatışmasına neden oldu. Sonuç olarak ise daha zor zamanlara doğru kendisini olumsuz yönde etkileyen bir sarmal ortaya çıktı.

Kıyamet Döngüsü Ekonomisi

Diğer taraftan, kıyamet döngüsü teorisi ekonomi bağlamında tam olarak aynı anlama gelmektedir: bir olumsuz durum başka bir olumsuz durumu tetiklediğinde, her zaman işlerin kontrolden çıkma riski vardır. Ekonomi bağlamında kıyamet döngüsüne verilebilecek örneklerden biri de dolar kıyamet döngüsüdür.

Dolar Kıyamet Döngüsü Nedir?

Dolar kıyamet döngüsü tek bir teoriye atıfta bulunmaz. Aslında, ABD doları çeşitli kıyamet döngülerine neden olabilir. Ancak temelde dolar kıyamet döngüsü, ABD dolarının neden olduğu bir ekonomik krizi ifade eder. Dolar kıyamet döngüsünün başlangıcı da bu olabilir:

Şu anda imalat, emtia fiyatları ve küresel piyasalar bir süredir düşüşte ve bu da küresel piyasalarla ilgili endişeler yaratıyor. Ancak burada önemli olan bağlamdır. Bu genel ekonomik düşüş, ABD doları diğer para birimlerine göre güçlü bir konumdayken gerçekleşiyor. Bu bir sorun çünkü ABD doları küresel piyasaların ana para birimi konumundadır. Dolayısıyla ülkeler ulusal para birimlerini ABD doları ile değiştirirken, güçlü ABD doları nedeniyle para birimleri değer kaybediyor. Başka bir deyişle, ülkeler ABD dolarına çevirirken kendi ulusal para birimlerine daha fazla ihtiyaç duyar.

Bu durum doların kıyamet döngüsünü tetikleyebileceğine dair endişeleri artırıyor çünkü yukarıda da belirtildiği gibi dünya genelinde ülkeler bir tür ekonomik gerileme ya da sıkıntı yaşıyor. Dolayısıyla ülkeler değer kaybetmiş ulusal paralarını ABD dolarına çevirirken, kendi ekonomileri zaten düşüşte olduğu için bu durum kendi ekonomik sıkıntılarını ve işlerin daha da kötüye gidebileceğine dair korkuları arttırabilir.

Dahası da var. ABD doları güçlü olsa da, bu ABD için herhangi bir yansıması olmayacağı anlamına gelmiyor. Birçok Amerikan şirketinin yabancı para birimleri cinsinden değerlenen çıkarları ve varlıkları var ve bu nedenle gelir akışları azalıyor. Aslında Netflix, güçlü ABD dolarının neden olduğu son döviz kurları nedeniyle gelirinin azaldığını bildirdi. Dolayısıyla güçlü bir dolar Amerikan şirketlerinin gelirlerini etkileyebilir ve bu da şirketlerin çalışanlarını işten çıkarmasına ve hatta iflas riskiyle karşı karşıya kalmasına neden olabilir.

Dolayısıyla her şeyi bir araya getirecek olursak, ilk başta sorun küresel ekonomik faaliyetlerin düşüşte olmasıydı. Ancak, ABD doları diğer para birimlerinden daha değerli hale geldikçe, bu durum ülkelerin ulusal para birimlerinin değerini düşürerek küresel ekonomik faaliyetlerin azalması eğilimini istemeden de olsa kötüleştirdi; böylece küresel ticaret yapmaları daha maliyetli hale geldi. Üstelik bu durum, güçlü bir ABD doları nedeniyle denizaşırı gelirleri azalan Amerikan işletmelerinin de döviz kurlarından zarar görmesiyle daha da kötüleşmektedir. Doların kıyamet döngüsünün genel çerçevesi budur.

Doom Loop’un (C)ryptonite’ı: Kripto Para Birimleri

Doların kıyamet döngüsüne girilmesi piyasaları korkuttuğundan ötürü Arthur Hayes, Bitcoin‘in 1 milyon dolara ve altının 20.000 dolara ulaşacağını öngören The Doom Loop diye adlandırılan bir makale yazdı. Hayes, bunun ana hatlarını çizdiği belirli bir kıyamet döngüsü nedeniyle gerçekleşeceğini savunuyor:

Küresel olarak dünya enflasyonla karşı karşıya. Avrupa’nın kıyısında, dünyanın en büyük nükleer güçlerinden ve enerji üreticilerinden biri olan Rusya’nın dahil olduğu bir savaş sürüyor. Doğal olarak Avrupa Ukrayna’yı destekliyor. Bu mali ve askeri destekle ilgili sorun, Avrupa ekonomisinin, özellikle de Almanya’nın ucuz Rus enerjisine bağlı olması. Bu enerji artık yok.

Bu endişe verici bir durum çünkü Almanya’nın üretim ve sanayi üssü büyük ölçüde Rus petrolüne dayanıyordu. Aslında ucuz Rus petrolü Alman ekonomisinin Asya ile rekabet edebilmesini sağlayan şeydi. Şimdi bunların hepsi tehlikede. Almanya Avrupa Birliği’nin ve Avro Bölgesi’nin bel kemiği olduğu için, Almanya’yı vuran herhangi bir ekonomik sorun tüm AB’de görülecektir. Kısacası Almanya nezle olursa Avrupa da nezle olur.

Dahası dünya, ABD’nin Rusya ekonomisine zarar vermek ve onu küresel ekonomiden uzaklaştırmak için dünya üzerindeki mali tekelini daha da silahlandırdığını fark etti. Ülkeler, özellikle de Çin gibi cari fazla veren ülkeler, artık cari fazlalarını ABD doları değerindeki varlıklara yatırma kararlarını gözden geçiriyorlar çünkü artık Amerika’nın belirli hedeflere ulaşmak için bu varlıklara el koymaya ya da dondurmaya istekli olduğunu biliyorlar.

Bu nedenle, Amerika Birleşik Devletleri finansal araçlarını daha rahat ve istekli bir şekilde silahlandırdıkça, ülkeler fazla nakit kaynaklarını yerleştirmek için alternatif arayışına gireceklerdir. Hayes sadece iki uygun seçenek olduğunu savunuyor: Bitcoin ve altın. Hayes’e göre bu karar verilirse, Bitcoin ve altını yeni zirvelere taşıyacak olan da bu olacaktır.

Neden Bitcoin’e Yönelik Bir Doom Loop Korkusu Var?

Arthur Hayes, Bitcoin’i (ve altını) yeni zirvelere taşıyan bir kıyamet döngüsü olacağını öngörürken, bunun tam tersini düşünen başka inançlar da var: Bitcoin ve kriptonun bir kıyamet döngüsüne girebileceği. Bu korkuların itici gücü Bitcoin’in son dönemdeki fiyat performansında yatıyor. Bitcoin 20.000 dolar seviyesindeyken şu anda 16.000 dolar seviyesinde. Elbette bu durum, kriptonun imajını lekeleyen FTX çöküşüyle daha da alevlendi. Bununla birlikte, tüm sektörler şu ya da bu şekilde dolandırıcılığa maruz kalmıştır. Dolayısıyla bu lekenin geçici olması beklenmektedir.

Sonuç

Şu anda, ister ABD dolarından, ister mevcut ekonomik ve siyasi ortamdan, ister FTX’in çöküşünü çevreleyen dramalardan kaynaklansın, potansiyel kıyamet döngülerini çevreleyen birçok korku var. Bununla birlikte, dünya çapında birçok sorun olmasına rağmen, özellikle pandemi sırasında ekonomik faaliyet korkulduğu gibi çökmedi. İş olanakları mevcut. Ve Bitcoin hala dünya çapında işliyor.