Kripto paralar ve blockchainler merkeziyetsizlikleriyle tanınmış olmalarına rağmen kripto madenciliğindeki geliştirmeler onları daha merkezi bir modele doğru itmiştir. Bu sorun özellikle Mayıs 2021’de Tesla kurucusu Elon Musk’ın Twitter’da “Bitcoin aslında büyük derecede merkezi.”söyleminden sonra özellikle gündeme gelmiştir. Elon Musk bu iddiasını desteklemek için Çin’deki hashing (veya madencilik) şirketinin floodlanmasına ve Bitcoin’in (BTC) hashing oranındaki %35’lik düşüşe atıfta bulunmuştur. Söz konusu madencilik şirketi, diğer madencilik metodlarının aksine özellikle madencilik için yaratılmış aplikasyon-spesifik entegre devreler (ASIC’ler) kullandığından bu kadar büyük bir madencilik hakimiyetine sahipti. Büyük şirketler karlarını artırmak için on binlerce ASIC’e yatırım yapmışlardı, bu da büyük madencilik şirketleri ve ASIC üreticilerinin elinde madenciliğin daha merkezi olması anlamına geliyordu. Geliştiriciler bunu önlemek için CryptoNight gibi ASIC-dirençli algoritmalar ve Vertcoin (VTC) gibi ASIC-dirençli coinler piyasaya sürdüler.
Vertcoin (VTC) Nedir?
Vertcoin, İnternet üzerinde uçtan-uca (P2P) gönderilebilen açık kaynaklı ve merkeziyetsiz bir dijital para birimidir. Çoğu kripto para da olduğu gibi Vertcoin de aracıları ortadan kaldırarak kullanıcıların paralarını tamamen kontrol etmelerine ve şeffaf bir şekilde işlemlerini takip etmelerine olanak verir. Vertcoin aynı zamanda kesintileri ortadan kaldırarak, kullanıcıların başvurabileceği bir ödeme çözümü olarak ortaya çıkmaktadır.
Vertcoin Ocak 2014’te kripto paranın orijinal vizyonunu sürdüren bir coin yaratma amacıyla oluşturulmuştur: “kullanıcılar tarafından sahip olunan ve sürdürülen bir finansal sistem.” Geliştiriciler, Litecoin’in ASIC madenciliği egemenliği altına girdiğini görmeleri üzerine Bitcoin (BTC)’de yumuşak çatallanma (soft fork) gerçekleştirmiş, böylelikle Vertcoin’i (VTC) yaratmışlardır. Yeni kripto para birimi kişisel bilgisayar veya laptoplardan yapılabilen GPU madenciliğini etkinleştirmiş ve ASIC madenciliğini durdurmuştur. Bu, devasa madencilik şirketlerinin sistemi merkezileştirmesi ve büyük karlar elde etmeleri yerine, bireysel kullanıcıların coinin sürdürülmesine yardım etmeleri ve küçük karlar sağlamaları anlamına geliyordu.
Vertcoin, kullanıcılara gerçek bir ASIC-dirençli kripto para olarak tamamen merkeziyetsiz şekilde kendi paralarının kontrolünü vermeyi hedefler. Şimdiye kadar ASIC-dirençli coinler ve algoritmalar ASIC üreticileri bunları hedef alacak devreler kurup kaçmalarını imkansız hale getirdiklerinden başarısız olmuşlardır. Ancak Vertcoin, ASIC’ler Vertcoin mining (madenciliği) yapmaya her başladıklarında sert çatallanma (hard fork) gerçekleştirileceğinin sözünü vermiştir. Bu, makineleri kurması pahalı olduğundan ve her sert çatallanma sonrasında madencilik işlemlerinin sekteye uğramasıyla çok az kar ya da tamamen zarar edeceklerinden ASIC madencilerinin VTC kazmayı denemesi ve hedeflemesinin finansal anlamda karlı olmayacağı anlamına gelmektedir. Sistem, Vertcoin’i piyasadaki en fazla ASIC-direncine sahip coinlerden biri yapmaktadır.
Vertcoin Neden ASIC-Dirençli Olmak İstiyor?
Vertcoin’in neden ASIC madenciliğiyle savaştığını anlamanın yolu farklı madencilik türlerini anlamaktan geçer. Kripto paraların ilk günlerinde, Bitcoin (BTC) CPU’lar kullanılarak ev bilgisayarlarından çıkarılmaktaydı, yani fırsatlar paylaşılıyordu.
- Merkezi İşlemci Birimleri (CPU’lar): Kripto madenciliğinin bu basit şekli bir ev bilgisayarı veya cep telefonu kullanılarak gerçekleştirilebilmektedir. CPU madenciliği erişilebilirliği artırır, ancak daha güçlü ekipmanlarla rekabet edemeyeceğinden karlar düşüktür. Sonraları kriptonun daha da karlı hale gelmesiyle daha hızlı işlemciler ve daha yüksek ödüller kazanma fırsatları geliştirilmiştir. Bunlar daha büyük yatırımlar gerektiriyordu, ancak karlılık da daha yüksekti:
- Grafik İşleme Birimleri (GPU’lar): Bu seçenek grafik kartı gerektirmektedir. Bu, daha yüksek başlangıç maliyetleri, ancak nihayetinde daha yüksek verimlilik anlamına gelmektedir. Grafik kartları evden de kullanılabilmektedir.
- Aplikasyon-Spesifik Entegre Devreler (ASIC’ler): Bu devreler özellikle madencilik için yaratılmıştır ve belli bir coini hedefleyebilmektedir. Büyük miktarda enerjiye ihtiyaç duyarlar, ancak verimlilikleri nedeniyle çok karlı olabilmektedirler.
ASIC’lerle dolu bir hashing veya madencilik şirketi. (Kaynak: hibusiness.com)
Artan madencilik kabiliyeti daha güçlü birimlerin piyasayı domine etmesine neden olmuştur. Daha fazla parası olan madenciler daha fazla makine almış ve hakimiyetlerini artırmıştır. Bunun sonucunda da merkeziyetsizlik tehdit edilmeye başlamıştır. Vertcoin, kriptoyu Bitcoin kurucusu Satoshi Nakamoto’nun “kullanıcıları tarafından sürdürülen merkeziyetsiz bir para birimi” vizyonuna geri döndürmeyi hedeflemektedir.
Vertcoin Nasıl Yapılanmıştır?
- Lyra2 v3: Vertcoin’i başlangıçtaki “kullanıcıların sahip olduğu ve onlar tarafından işletilen bir finansal sistem” amacına döndürmek için Vertcoin geliştiricileri Lyra2 olarak da bilinen bir şifre hashleme şeması (PHS) kullanırlar. Lyra2 çok seri oluşturulduğundan kolayca paralelleştirilemez ve güçlü GPU’lar ve ASIC’ler gibi özel donanımlar dahil olmak üzere birden çok işlemci çekirdeğiyle saldırganlara karşı daha güçlü bir güvenlik sağlar.
- Proof of Work (PoW) konsensüs algoritması: Vertcoin ASIC-dirençli olmasına rağmen PoW konsensüs protokolü altında faaliyet gösterir, yani doğrulanan işlem blokları madencilik yoluyla oluşturulmaktadır. Bunun anlamı kullanıcıların evden VTC kazabilmeleridir. Bu da onlara kar etme ve para birimini sürdürme şansı vermektedir.
- VTC Tek-tıkla madencilik (OCM) programı: Vertcoin, madenciliği mümkün olduğunca erişilebilir kılmak için herhangi bir kimsenin ev bilgisayarı veya laptopuyla kullanabileceği basit ve kullanması-kolay bir madencilik programı yaratmıştır. Ancak Vertcoin mining (madenciliği) hızlı-zengin-olma şeması değildir. Vertcoin, mümkün olduğunca fazla katılımcıyı teşvik ederek gerçek merkeziyetsizliği hedefler. Az sayıda kullanıcıya büyük karlar vermek merkeziyetçi anlayışa yakın bir yaklaşımdır.
- Vertcoin (VTC): VTC, P2P dijital para birimi olarak ana üründür. Bitcoin gibi VTC de sadece dijital para birimi olarak çalışır ve ağı sürdürmek için birden çok fonksiyona sahip token gibi çalışmaz.
Vertcoin Mining (Madenciliği) Ne Kadar Karlıdır?
Herhangi bir kimse Vertcoin mining (madenciliği) yapabilir, ancak karlılık çeşitli faktörlere bağlıdır. Neyse ki madenciliğe başlamadan önce ne kadar kar edilebileceğini hesaplamak kolaydır. Whattomine’ın madencilik hesaplayıcısına bilgiler girilerek, hazır formül belli bir zaman diliminde ne kadar VTC veya VTC dengi itibari para kazanılabileceği yaklaşık olarak hesaplanabilmektedir.
Vertcoin mining (madenciliği) karlılığını hesaplamak için kullanıcıların şunları girmesi gerekmektedir:
- KH/s cinsinden hash oranı: Bu MH/s cinsinden hash oranının 1000 ile çarpılmasıyla bulunur.
- Watt cinsinden güç tüketimi: Bu, online hesaplayıcı veya enerji tüketimi ekranıyla ölçülebilmektedir.
- KWh başına kendi para biriminizde elektrik maliyetleri: kar hesaplamasında sadece giren para değil, çıkan para da bir faktördür. Elektrik maliyetlerine elektrik faturasından bakılabilmektedir.
Vertcoin mining (madenciliği) tahmini ödülleri örneği. (Kaynak: whattomine.com)
Vertcoin Mining (Madenciliği) Nasıl Yapılır?
Laptopu veya ev bilgisayarı olan herhangi bir kişi OCM programını kullanarak Vertcoin mining (madenciliği) yapabilir. Madenciliğe başlamak için atılması gereken birkaç adım bulunmaktadır:
- Grafik kartı gerekliliklerini kontrol edin: Madenciliğe başlamadan önce madenciler yeterli şeylere sahip olup olmadıklarını kontrol etmelidirler. Bunların arasında AMD GPU GCN 1.0 veya daha yüksek grafik kartı, minimum 2GB VRAM ve 3.0 veya daha yüksek işlem kabiliyeti bulunmaktadır. Özelliklerin tam listesi GitHub’da bulunabilir.
- Grafik kartınızın güncel olduğundan emin olun: Grafik kartınız güncel değilse, madencilik sırasında sorunlar çıkartacağından süreci yavaşlatarak karlılığı azaltabilir.
- OCM programını indirin: Kullanıcının madencilik yapması için önce projenin GitHub sayfasından gerekli yazılımı kurması gerekir. Maksimum verimlilik sağlamak ve Vertcoin’in gerçekleştireceği herhangi bir çatallamadan (fork) haberdar olmak için en güncel versiyonu indirmek önemlidir.
- Şifre oluşturun: Program masaüstüne kaydedildikten sonra bir kez tıklayın (“One-Click”) ve şifre oluşturun. Bu, giriş yapmak ve varlıkları çekmek için şifre gerektiğinden önemlidir.
- Madenciliğe başlayın: Kullanıcı artık madenciliğe başlayabilir ve her an ne kadar VTC’nin çıkarılacağını ve şimdiye kadar çıkarıldığını görüntüleyebilir. Bir dakikada ne kadar maden kazıldığı, madencinin grafik kartına bağlıdır. İlave olarak kullanıcı kişisel bilgisayarını veya laptopunu kapatmak isterse, Vertcoin mining (madenciliği) sürecini durdurmalı ve bilgisayarı tekrar açtığında süreci yeniden başlatmalıdır.
- VTC’nin Saklanması: VTC çıkarıldıktan sonra otomatik olarak gömülü VTC cüzdanında saklanır. Ancak kullanıcının VTC’lerini başka bir yere göndermek istemesi halinde bunu “coinleri gönder”e tıklayarak ve gidecek adresi ve önceden yarattığı şifreyi girerek kolayca yapabilir. Coinleri başka bir cüzdana gönderirken göz önünde bulundurulması gereken bir faktör ücretlerdir. Coinler ne kadar fazla toplanırsa, blokta o kadar fazla yere ihtiyaç duyarlar. Bu da daha yüksek ücretlere neden olabilmektedir.
One-Click Miner ile çıkarılan VTC. (Kaynak: vertcoin.org)
Vertcoin’in Arkasında Kim Var?
Açık-kaynaklı bir proje olarak geliştirici tarafından onaylanması halinde herhangi bir kişi Vertcoin’de değişiklik yapabilir. Şu an için Vertcoin 6 geliştiriciden oluşan bir ekip tarafından sürdürülüyor. Bunlara MIT’in Dijital Para Birimi Girişimi mezunu James Lovejoy liderlik etmektedir. Bu geliştiriciler her ne kadar genç olsalar da kendileri ve etraflarındaki ekip çok uzmanlığa sahiptir. MIT’in Dijital Para Birimi Girişimi aynı zamanda Bitcoin’in Lightning Ağı’ndan da sorumludur.
Vertcoin – VTC Fiyat Analizi
2014’te faaliyete geçen VTC, erken aşamadaki çoğu kripto parada olduğu gibi 2018 boğa piyasasına dek değer olarak gerçek anlamda artmamıştır. Maalesef yine diğer kriptolarda olduğu gibi 2018 kripto çöküşünde de çökmüştür. Bu, Ekim 2018’deki dört siber saldırıyla daha da kötü bir hal almıştır; ancak her ne kadar bu saldırılar bazı kayıplara neden olsa da güvenliğin artırılmasını sağlamıştır.
Vertcoin tarafından yapılan bu geliştirmeler coinin güven kazanmasını sağlamış ve aşağıdaki fiyat grafiğinde de görüleceği üzere değerde herhangi bir büyük düşüş bildirilmemiştir. Ancak birçok altcoinin çökmesi ve BTC’nin hızlı düşüşüyle oluşan güvensizlik ortamıyla VTC genel aşağı yönlü trendine devam etmiştir.
Ocak 2014 – Ekim 2021 VTC fiyat grafiği. (Kaynak: coinmarketcap.com)
Ocak 2021’deki Verthash sert çatallanmasını takiben değerinde yaşadığı hafif yükselişin dışında fiyat 2018’dan beridir görece stabildir. Sert çatallanma beraberinde artırılmış güvenlik ve güncellemeler getirmiş, VTC’yi Ocak’taki 0.16$’lık fiyatından Nisan 2021’de 1.98$’a taşımıştır. Ancak günümüz itibariyle VTC 29.3 milyon $’lık piyasa değeriyle 0.46$ seviyesinde işlem görmektedir.
Vertcoin’in daha güvenli ve stabil hale gelmesiyle değerinde artış görebiliriz. Ancak, fiyatının bu kadar uzun süre görece stabil kalması ve sert çatallanmayı takiben değerindeki çok kısa süreli ve sınırlı artış, VTC’nin değer olarak yükselmeyeceğine işaret etmektedir. Bununla beraber piyasadaki en yüksek ASIC-dirençli coin olması, kriptonun orijinal amacını destekleyen yatırımcıların VTC’ye gidecekleri anlamına gelmektedir. Bunlara ek olarak VTC’nin dolaşımdaki arzı şu an için 84 milyon coinlik maks arzın %74’ü seviyesindedir, yani yeterli ilgiyi görmesi halinde kalan sınırlı coinler değerin yukarıya çekilmesini mümkün kılabilir.
Vertcoin herhangi bir aya çıkma işareti göstermiyor, ama sürekli gelişen dirençli bir coin ve tüm kripto meraklılarına hitap ediyor. Onurlu bir amaç sunuyor ve yeterli ilgiyi görmesi halinde VTC’nin değeri yükselebilecektir.