VeChain (VET Coin): Tedarik Zincirinin Merkeziyetsizleştirilmesi

Özet

• VeChain, tedarik zinciri süreçlerini kolaylaştırmaya yardımcı olmak için tasarlanmış merkeziyetsiz bir ağdır.
• VeChain, tedarik zinciri yönetimi endüstrisinin ihtiyaçlarını tam olarak karşılayan, şeffaflığı artıran ve iletim gecikmelerini azaltan bir çözüm sunar.

İnsanlar bir çok şeyi hafife alırlar ve tedarik zinciri yönetimi de kesinlikle bunlardan biridir. Vahşi doğanın zorlu koşullarından uzak bir toplumda yaşama ortamının oluşturulması, herkesin ihtiyaç duyduğu şeyi alabilmesi için kaynakları çeşitli ağlar üzerinden aktaran bir tedarik zincirleri temel sistemine dayanır.

“Tedarik zinciri” ifadesi, herhangi bir bireyde çok ilgi uyandırmasa da, bir tedarik zincirini yönetmek tam bir sanattır ve iyi yönetilen bir tedarik zinciri toplumun yaşam koşullarını iyileştirir. Sağlam bir tedarik zinciri yönetimi altyapısı, envanterlerin daha iyi yönetilmesi, müşteriye ödemesi karşılığında vadedilen değerin artırılması ve rekabet avantajı elde edilmesi gibi konularda yaratıcı çözümler geliştirilmesine yardımcı olabilir.

Tedarik zinciri halktan pek fazla ilgi görmese de blok zinciri neredeyse her zaman popüler bir konu durumunda. Bitcoin ile gelen dağıtılmış defter teknolojisi neredeyse bütün sektörlerde devrim yapma iddiasıyla dünyanın en ücra köşelerinde bile yankılar yaratmıştır.

VeChain (VET Coin) Nedir?

İkisi birbirinden bağımsız görünse de blok zinciri aslında tedarik zinciri yönetimine önemli faydalar sağlamaktadır. Tedarik zinciri süreçlerini düzene sokmaya yardımcı olmak için tasarlanmış merkeziyetsiz bir ağ olan VeChain, tedarik bilgilerinin iletim şeklini değiştirir ve daha önce tamamen optimize edildiği düşünülen alanlarda verimlilik sağlar.

Tedarik zincirleri söz konusu olduğunda, üretkenlikteki en ufak bir artış bile büyük kâr sağlayabilir veya en azından daha düşük maliyetlerle sonuçlanabilir. VeChain, bir ürünün tedarik rotasını ve nakliye ortamını takip etmekten depolama sıcaklığı kayıtlarına ve orijinal olup olmadığını kontrol etmeye kadar, geleneksel tedarik zinciri yönetim sisteminden çok daha fazla bilgi sağlar.

Teknik incelemesine göre VeChain, veri sahipliğini destekleyen ve güçlendiren, güvene gerek olmayan (trustless), dağıtılmış defter sistemli bir ortam yaratarak asimetrik bilgi sorununu ortadan kaldıran bir blok zinciridir. Ağ ayrıca verimli işbirliğine, hızlı işlemlere ve şeffaf bilgi akışı geçmişleri gibi özelliklere izin verir.

Proje, Louis Vuitton’un Çin’deki eski CIO’su Sunny Lu tarafından kuruldu ve Çin’in en büyük blok zinciri tabanlı şirketlerinden biri olan Bitse’nin bir yan kuruluşu olarak oluşturuldu. VeChain ayrıca yetkili paydaşlara bir ürünle ve ilgili ticari operasyonlarla bağlantılı bilgilere erişim sağlayarak ileri düzeyde piyasa şeffaflığı sağlamaktadır.

Sadece altı yıl önce piyasaya çıkmış olmasına rağmen, VeChain, etki sahibi şirketlerle bir çok ortaklığa imza atarak önemli bir kullanıcı tabanı elde etti. Ethereum blok zincirinde bir proje olarak başlayan VeChain, 2017 yılındaki ICO aracılığıyla 200.000 ETH (yaklaşık 60 milyon dolar) topladı.

VeChain şu anda Deloitte, PwC ve Louis Vuitton gibi büyük firmaların eski üst düzey yöneticileri de dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanında bulunan ofislerinde yüzlerce ekip istihdam ediyor. Platformun yerel VET coini sadece birkaç sent değerinde olsa da, VeChain platformu çok değerlidir. Daha fazla proje VeChain platformuyla entegre oldukça, ağ ve tokenı çok daha değerli hale gelebilir.

VeChain: Tedarik zinciri endüstrisini değiştirme girişimi

VeChain, tedarik zinciri endüstrisini değiştirmek için oluşturuldu. Louis Vuitton’un CIO’su olarak Sunny, şirketin teknoloji ve iş bölümleri arasında köprü kurdu ve VeChain, ikisi arasındaki sıkıntılı noktaları daha iyi anlamak için tasarlandı.

VeChain Coinleri

2018’de proje, kendi kurduğu VeChain Thor blok zincirine geçti ve VET coinlerini 1:100 oranında VEN tokenlarıyla değiştirdi. VeChain’in tedarik zinciri endüstrisindeki önde gelen firmalarla etkileyici ortaklıklar duyurmasıyla VET coini 2020 yılında yaklaşık %400 artış gösterdi.

VeChain ekosisteminin, iki ana tokenı bulunmaktadır: VeChain Token (VET) ve VeChain Thor blok zincirinin yerel tokenı olan VeChain Thor Energy (VTHO). VeChain Thor, kurumsal benimsemeye odaklanan merkeziyetsiz bir genel ağdır ve değer aktarımı için VET coinini, işlem ücretleri içinse VTHO’yu kullanır. Çift tokenlı sistemi, ağın işlem ücretlerini kontrol altında tutarken, saniyede yapılan işlem sayısının 10.000’e kadar çıkmasını sağlar.

VeChain, değiştirilmiş bir Yetki İspatı (PoA) fikir birliği mekanizması kullanan VeChain Thor üzerine kurulu dağıtılmış bir iş ekosistemine sahiptir. Platformu, verilerin açık akışını, hızlı iş aktarımlarını ve işbirliğini kolaylaştıran, güvene ihtiyaç duyulmayan dağıtılmış bir kurumsal sistem sağlar.

Sensörler, RFID etiketleri ve akıllı çipler gibi fiziksel altyapıları kullanan VeChain, kritik bilgileri blok zincirine iletebilir. Ayrıca ağ, paydaşların takip edebilmesi için bir ürünle ilgili çok çeşitli parametreleri kaydedebilir ve izleyebilir.

Bu özellik, çeşitli kullanım senaryoları için çok değerlidir ve özellikle mevcut senaryoda oldukça önemlidir. Örneğin VeChain, tıbbi ilaçların nakliyesinin her aşamasında doğru sıcaklık ve nem koşullarında taşınıp taşınmadığını takip edebilir ve herhangi anormal bir durumun araştırılması için ilgili kalite kontrol ekiplerini bilgilendirebilir.

Bir işlemin geçerliliğinin onaylanması için tüm ağ düğümlerinin (node) oy vermesini gerektiren Bitcoin‘den farklı olarak VeChain, fikir birliğine varmak için “ana düğümleri” (masternode) kullanır. Bu sadece süreçleri hızlandırmakla kalmaz, aynı zamanda başka yerlerde daha iyi verim alınabilecek değerli kaynakları da korur.

Suç amaçlı kullanıcıların yukarıda bahsedilen masternode sistemini ele geçirmesini engellemek için node’ların kimliğini belirtmesi zorunludur ve anonim node’lar ağa alınmaz. VeChain’e göre, bu sistem sadece daha az güç gerektirmekle kalmıyor, aynı zamanda fikir birliğine varmak için ağda belirli bir minimum sayıda doğrulayıcıya da ihtiyaç duymuyor.

Proje, gelecekte DApp’ler için destek özelliğini eklemeyi, ve VeChain ve IoT (Nesnelerin İnterneti) platformlarında ICO’ları (Dijital Para Arzı) tanıtmayı planladığını açıkladı. Lojistik sektörü uzun süredir asimetrik bilgi sorunuyla boğuşuyor. Mevcut sistemler tarafından toplanan devasa miktarda veriye rağmen, bu bilgilerin optimal aktarımı henüz mümkün olmadı.

VeChain, tedarik zinciri yönetimi endüstrisinin ihtiyaçlarını tam olarak karşılayan, şeffaflığı artıran ve iletim gecikmelerini azaltan bir çözüm sunar. İnsanlık her zaman tedarik zincirlerine bel bağlayacağından ötürü VeChain’in bu endüstri üzerindeki etkisi, sadece blok zinciri alanında değil, tüm endüstrilerde büyüyebilir.

VeChain Merkeziyetsiz Mi Yoksa Merkezi Mi?

Yarı merkezi bir yapı

VeChain platformu, şirketlerin ürün kalite standartlarını tedarik zinciri sürecinin başından sonuna tutarlı bir şekilde devam ettirmelerine yardımcı olur. VeChain, tamamen merkezi veya merkeziyetsiz bir model kullanmak yerine yarı merkezi bir yapıyı tercih ediyor. Yönetim yapısı merkeziyetsiz olsa da VeChain merkezi kanallar üzerinde işleyerek, merkeziyetsiz sistemin verimsizliklerini ortadan kaldırır ve merkezi sistemin avantajlarını benimser.

Bu durum, blok zinciri topluluğundaki birçok kişi için tartışmalı bir durum olarak görünse de, VeChain daha ziyade ürünlerin kurumlar tarafından benimsenmesine odaklanıyor. Yönetim Kurulu komitesi, genel blok zincirini teknik olarak diğerlerinden daha özel bir hale getiriyor ve Yetki İspatı sistemi, olasılıklı güvenliği garanti etse de tamamen kusursuz bir şekilde işlemiyor.  Bununla birlikte, yine de oldukça büyük avantajlara sahiptir ve merkeziyetsizlikten çok fazla fedakarlık etmez.

Ağın fikir birliğinden sorumlu ana düğümlerin (masternode) yanı sıra, zincirin “ekonomik ana düğümleri” de bulunmaktadır. Bu ana düğümler blok oluşturmaz veya işlemleri yetkilendirmezler. Görevleri, güç kontrolü yapmak için düğümlerin VET coin varlıklarına bağlı olarak onlara oy tahsis etmektir. Çoğu durumda, 10.000 VET coin bir oy değerindedir. Oluşturulmaları artık mümkün olmasa da, projenin geliştirme aşamasında bir amaç için kilitlenmiş 5 milyarlık VET coin havuzundan oluşturulan VTHO’yu almak için X-Economic Düğümler kullanılmıştır.

Ayrıca, doğrudan fikir birliğine katılan ve minimum 25 milyon VET stake gerektiren ‘otorite düğümleri’ de bulunmaktadır. Bu düğümlerin sahipleri, VeChain ekosistemine önemli ölçüde katkıda bulunma yeteneklerini kanıtlamalı ve sıkı KYC önlemlerini geçmelidir. Bu düğümlere günlük VTHO kullanımının %30’u verilir.

İki token kullanan bir sistem anormal görünse de, platforma sayısız fayda sağlar. İki farklı token olması, VeChain’in işlemleri yürütmek ve dağıtılmış uygulama geliştiricileri için daha öngörülebilir ekonomik modeller oluşturmak amacıyla kaç tokena ihtiyaç duyulacağını hesaplamasını sağlar. Ethereum ağı, bilgi işlem bedelinin ödenmesi için ETH’yi ‘gaz’ olarak kullanır, ancak bu, ağ tıkanık olduğu zamanlarda çok daha yüksek oynaklığa yol açabilir.

VeChain ayrıca üst yönetim ekibi ve ana şirketi sayesinde yerleşik bir müşteri tabanına sahip olmanın ek avantajına da sahiptir. Son birkaç yılda VeChain sayısız şirket, marka ve figürle ortaklık kurdu. İngiltere merkezli rapçi Zuby kısa süre önce VeChain ağına kayıtlı ve QR kodu ile doğrulanmış 300 öğeyi içeren blok zincir temalı bir sokak giyim koleksiyonunu duyurdu. Blok zincirde depolanan veriler değiştirilemez olduğundan, alıcılara meşruluğu kanıtlanabilir ürünler garanti edilir.

Moda dışı endüstrilerde VeChain

VeChain kendisini moda dışı endüstrilerde de göstermektedir. Geçen yıl Eylül ayında, iki fantezi roman yazarı Dave Morris ve Jamie Thomson, Vulcan Forged NFT koleksiyonu oyunundan uyarlanmış “The Vulcan Verses” adlı yeni bir üçlemeyi duyurdu. Ayrıca birkaç ay önce VeChain, sürdürülebilir sistemlerini dijitalleştirmeyi hedefleyen firmalar için blok zincirle çalışan bir çevresel sürdürülebilirlik çözümü başlattı.

Yeşil bir tedarik zinciri

VeChain, sistemlerinin geri dönüşüm ve diğer işleme bilgileri dahil olmak üzere tamamen yeşil bir tedarik zincirini doğrulayabileceğini iddia ediyor. Proje daha sonra bir muhasebe ve danışmanlık firması olan Grant Thornton Cyprus ile blok zinciri tabanlı çözümleri, gıda, yenilenebilir enerji ve e-ticaret gibi sektörlere yaymak için ortaklığını duyurdu.

Ayrıca VeChain, ürün doğrulama ve takibini geliştirmek için PricewaterhouseCoopers (PwC) ve müşterilerine blok zinciri çözümleri sunuyor. Kuruluş aynı zamanda Jiangsu Electronics ile blok zinciri platformuyla çalışan özel yapım RFID etiketleri oluşturmak için işbirliği içinde. Ek olarak, Fransız otomobil üreticisi Renault’a ve Çin’in Yeni Bölge ekonomik kalkınma bölgesi ile ulusal düzeyde bir ortaklığın yanı sıra üretim operasyonlarına da yardımcı oluyor.

Geçen yılın sonlarında, Federal Almanya Cumhuriyeti tarafından akredite edilmiş bir sertifikasyon kuruluşu olan TUV Saarland Certification, VeChain’e dünyanın ilk 5 Yıldızlı Blok Zinciri Hizmet Sertifikasını verdi. Ödül, VeChain’in blok zinciri teknolojisinin olgunluğunu över niteliktedir. Blok zinciri ve tedarik zincirinin entegre edilmesinde çok fazla rekabet olmasa da VeChain’in gelecek için büyük planları var.

Sonuç

VeChain’in gelişimini denetleyen Singapur merkezli kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan VeChain Vakfı, Aralık 2019’da saldırganların o sırada yaklaşık 6,5 milyon dolar değerindeki 1,1 milyar VET tokenı çalmasıyla saldırıya uğradı. VeChain o zamandan beri hack’e yol açan hatayı düzeltti, ancak bu hackleme yarı merkezi ağlar da dahil hiçbir ağın hatasız olmadığını gösterir nitelik taşımaktadır.

VeChain’in CFO’su Jay (Jie) Zhang, saldırının tüm sorumluluğunu üstlendi ve görevinden ayrıldı. Yukarıda bahsedildiği gibi, VeChain bu alanda sıkı bir doğrudan rekabetle karşı karşıya değil, ancak platformun tedarik zinciri perspektifinden ne kadar değerli olabileceği henüz tam belli değil. IBM ve SAP gibi teknoloji devleri de blok zinciri lojistik alanına giriyor ve VeChain’in uzun vadede rekabet edip edemeyeceği henüz kesin değil.

Ancak VeChain, tüketicilerin herhangi bir ürünün orijinalliğini taramasını ve doğrulamasını sağlayan VeChain NFC çipi gibi ürünlerle tedarik zincirine çeşitli şekillerde değer katıyor. Sahte lüks mallar, tahminen yıllık 1,2 trilyon dolar değerinde bir hacimle büyük bir sorun teşkil etmektedir.

Ortaklıklar oluşturma konusunda VeChain, 35’ten fazla şirkette pilot projeler yaratan, blok zinciri alanındaki en başarılı projelerden biridir. Güvenli bir yönetişim yapısına ve tüketiciye yönelik sorunları çözmekten çok kurumsal benimsemeyi sağlamaya odaklanan farklı bir ekonomik modele sahiptir. Daha fazla proje platformu benimsedikçe, bu açık kaynaklı proje yeni bir tedarik zinciri yönetimi çağının temeli olabilir.