Marjin İşlem (Kaldıraçlı İşlem): Alım Gücünüzü ve İşlem Kârınızı Artırmanın Yolu

Alım gücü, bir traderın ne kadar kâr elde edebileceğini belirler; yatırım için daha fazla paranın var olması daha fazla kârın elde edilebileceği anlamına gelir. Fakat, tüm iyi traderların büyük miktarlarda parası yoktur, yani ne kadar iyi olurlarsa olsunlar her zaman daha zengin olan traderların gerisinde kalırlar. İşte tam bu noktada marjin işlem (kaldıraçlı işlem) devreye girer, marjin işlem sayesinde başlangıçta çok fazla paraya sahip olmanıza gerek kalmadan satın alma gücünüzü artırabilirsiniz.

Alım Gücü Nedir?

Hisse senedi, tahvil, kripto para veya diğer varlık türleri olsun, bir kişi alım-satım yapmak istediğinde, önce işlem cüzdanına bir miktar para yatırır. Bu cüzdan, yatırım yapmak için sahip  oldukları tüm sermayeyi içerir ve kendi nakitleri, borç veren kurumlardan alınan borçlar veya diğer finansal varlık türleri olup olmadığına bakılmaksızın, bu miktar kişinin işlem yapma gücünü temsil eder, yani alım gücünü.

Bir kişinin yatırım yapması için ne kadar fazla parası varsa, alım gücü de o oranda yüksek olacaktır ve daha yüksek alım gücüne sahip olduğunda, daha fazla kâr elde edebilir. Bilirsiniz bir laf vardır, “Para parayı çeker.”

Alım-satım yaparken alım gücü çok önemli bir rol oynar, çünkü alım gücü yüksek olursa, görece daha kısa sürede çok daha yüksek kâr elde edilebilir. Örneğin, bir varlık 10x yaparsa, bu varlığa 10.000$’lık yatırım yapan bir kişinin yatırımı 100.000$’a yükselirken, sadece 5.000$ yatırım yapan kişininki sadece toplam 50.000$ olacaktır. Yatırım yapmak için bu paraya sahip olmanın gücü büyük bir fark yaratabilir. Bir traderın kendi parası olmasa bile alım gücünü artırmak için borç veren kurumlardan marjin adı altında borç alabilir. Üç ana marjin çeşidi vardır: marjinli alım gücü, günlük işlem alım gücü ve portföy marjini.

Alım gücü, bir işlemde ne kadar kâr edebileceğinizi belirler (Kaynak: thepowerofonegroup.com)

Marjinli Alım Gücü veya Marjinle Hisse Alımı Nedir?

Merkezi sunucuları kullanırken, borç veren kurumlar traderlara alım-satım yapmaları için borç vererek ek alım gücü sağlarlar. Sağlanan miktar, kurumun ne kadar risk almak istediğine bağlı olarak değişebilir, ancak genellikle miktar traderın yatırım yaptığı miktara eş değerdedir, yani alım güçlerini ikiye katlar. Bu tür standart marjin ya da kaldıraç, 1’e 2 olarak da bilinir. Bu ek alım gücü veya bir diğer adıyla “marjin” işlem yapmayı seçerek bir marjin işlem hesabı da açmış olurlar. Genellikle, marjin işlem hesaplarının yalnızca 2.000 $’lık bir ilk yatırımdan sonra açılabileceğine dikkatinizi çekmek isteriz. Bunun nedeni borç veren kurumun, traderın da kaybedecek bir şeyleri olduğunu ve özünde yatırım yaptıklarından emin olma gereği duymasındandır.

Bu şekilde alım gücünü artırmak piyasalar düşüşe geçtiğinde çok işe yarayabilir, çünkü traderın tekrar ayağa kalkabilmesi için kullanacak bir miktar parası olacaktır. Alım gücünün yüksek olması aynı zamanda daha fazla kâr anlamına da gelebilir, yani bir traderın 10x veya 100x yapan bir coine yapacağı 1.000$’lık ve 2.000$’lık yatırımların sonucunda elde edeceği kâr farklı olacaktır.

Ayrıca, marjinsiz hesap veya nakit hesap yerine bir marjin işlem hesabına sahip olmak, traderın short işlemler yapabileceği ve böylece daha fazla al-sat yapma esnekliği ve daha fazla kâr elde etme şansı olacağı anlamına gelir. İşte bu nedenlerden dolayı, birçok borç veren kurum yeni traderları platforma çekmek için marjinli alım gücü ya da bir diğer adıyla kaldıraçlı işlem ürününü bir teşvik olarak kullanır. Rakiplerine üstünlük sağlamak için borç veren kurumlar genellikle bir traderın alım gücünü iki katından fazla artıran bir marjin sunarlar.

Ancak, bu sağlanan alım gücünün bir de karanlık tarafı var, ne de olsa bunu bir borç alarak gerçekleştiriyorsunuz. Bir trader verilen borcun tamamını kullanır ve tüm parayı kaybederse, yine de borcu ve günlük faizi geri ödemek zorundadır. Marjin alım gücünün geri ödenmesi gereken zamana marjin çağrısı denir ve bu, birçok traderın korktuğu şeydir. Bir trader büyük miktarda yatırım yaparsa alım gücünü yükseltir, ancak işlemin sonucuna bağlı olarak onbinlerce hatta yüzbinlerce doları geri ödemesi gerekebilir (hatta bazı traderlar milyonlarca dolar borçlu olabilir). Ancak, borç acil olarak ödenmelidir ve borçlunun mallarını vb. kaybetmesine yol açmaz. Marjin çağrıları, kurumun parasını halihazırda borçlunun marjin işlem hesabındaki paradan almasını sağlar. Borç ödeme sistemini bu makalenin ilerleyen kısımlarında daha ayrıntılı olarak okuyabilirsiniz.

Marjinle sağlanan ek alım gücünden güvenli ve marjin çağrısı korkusu yaşamadan en iyi şekilde yararlanmak için, traderların öncelikle alım-satım konusunda yetkin olmaları gerekir. Bir trader, açtığı işlemlerde ancak %80 civarında başarı oranına ulaştıktan sonra borç almayı düşünmelidir. Ancak bu şartlar oluştuğunda, yetkin bir trader bile bazen şanssız olabileceğinden veya kötü kararlar verebileceğinden, bu kredinin yalnızca %25 ila 50’sini kullanması tavsiye edilir.

Marjinsiz Alım Gücü Nedir?

Marjinsiz alım gücü, nakit hesaplarındaki bakiye ile işlem yapan traderları ifade eder, yani marjinli işlem yapmayan veya borç almadan işlem yapan anlamına gelir. Trader kaybederse sadece kendi parasını kaybeder ve bu açıdan bakıldığında kesinlikle daha güvenli bir seçenektir, ancak aynı zamanda kâr etme yeteneklerini de sınırlar. Basitçe söylemek gerekirse, alım güçlerini sınırlar.

Diyelim ki, marjinsiz işlem yapan bir traderın yatırım yapmak için büyük kârlar getirebilecek 5 milyon dolar parası var. Örneğin, bu trader parasını iki katına çıkarmasını sağlayan varlıklarla işlem yaparsa, 5 milyon doları kâr olmakla birlikte toplam 10 milyon dolarlık bir alım gücüne sahip olur. Ancak bu trader marjin alım gücünden yararlanmış olsaydı, yatırıma 10 milyon dolar ile başlayıp, sonuç olarak 20 milyon dolar satın alma gücüne sahip olabilirdi. Yani, marjinsiz işlem yaparak sahip olunan aynı toplam miktar olan 10 milyon doların, aslında marjin kullanarak aynı işlemlerle sadece kâr olarak elde edilebileceği anlamına gelir.

Marjinli alım gücünü marjinsiz alım gücüyle karşılaştırdığımızda, ilkinin inanılmaz derecede kazançlı olabileceği açıktır, ancak alım gücündeki bu artışların borç ile sağlandığı ve bu nedenle risk taşıdığı unutulmamalıdır. Traderlar her zaman dikkatli olmalı ve borç veren kurumların sağladığı ek alım gücünün %100’ünü kullanmamalıdır.

Günlük İşlem Alım Gücü Nedir?

Günlük al-sat yapanlar genellikle aynı anda birçok işlem açan ve gündüz işlem saatlerinde mümkün olduğunca çok para kazanmak isteyen profesyonel traderlardır. Bu nedenle, günlük al-sat yapanlar günlük işlemler için mümkün olduğu kadar yüksek alım gücüne sahip olmaya çalışırlar. Bunu kolaylaştırmak için borç veren kurumlar bazen günlük işlem marjini sunar. Standart günlük marjin 1’e 2 iken (marjinli alım gücü bölümünde bahsettiğimiz gibi), günlük işlemler için sağlanan marjin, 1’e 4’e varan oranlarda olabilir.

Bu demektir ki, eğer bir kişi 25.000$ yatırım yaparsa, işlem yapmak için 100.000$’a kadar sahip olabilir. Her marjin işlem hesabında olduğu gibi küçük bir faiz ödenmesi gerekir, ancak bu miktar, alım gücünüzü dört katına çıkararak elde edilebilecek büyük kârlar düşünüldüğünde önemsiz kalır. Eğer bir kişi yüksek uzmanlığa, deneyime ve iyi bir başarı siciline sahip yetkin bir trader değilse, marjinli işlem yapmamalı veya sağlanan marjininin sadece küçük bir miktarını kullanmalıdır.

Günlük işlem gücü, inanılmaz derecede avantajlı ve para kazanmak için kestirme bir yol olabilir, çünkü günlük işlem yapmak, aynı hisse senedinin aynı gün içinde alınıp satılmasıdır (tabii ki kârla satılması umuduyla). Bir günlük kârı kelimenin tam anlamıyla dört katına çıkarabilen 1’e 4’lük ek günlük işlem alım gücü, kredi kurumları tarafından bir trader daha başvurmadan verilen bir şeydir (tabii ki başvurunuzu red de edebilirler).

Hak kazanmak için bir traderın genellikle en az 25.000$ yatırım yapması gerekir. Bu miktar yatırıldıktan ve günlük işlem marjini traderın hesabına geçtiğinde, aynı günün işlem saatlerinde yapacağı işlemlerde marjini kullanabilir. Ancak, günlük işlem saatleri sona erdiğinde marjin 1’e 2’lik standart işlem marjini olarak güncellenecektir, bu da paranın büyük bir kısmının iade edilmesi gerektiği anlamına gelir. Bu kadar kısa süre içinde yatırım yapmak ve bu kadar yüksek miktarda paranın geri ödenmesinin gerekmesi, yalnızca yetkin traderların bu kadar yüksek marjin kullanmasının daha yerinde olacağının temel nedenlerinden biridir. Ayrıca, normal işlem marjininin gece uygulanması gerçeği, bir traderın gece boyunca pozisyonları açık bırakma payına sahip olduğu ve böylece olası kazançları (ve olası kayıpları) artırdığı anlamına gelir.

Portföy Marjini Nedir?

Marjin oranı 1’e 17’ye varan portföy marjini, alım gücü artışı açısından çok büyük fayda sağlayabilir. Ancak, bu tür bir marjin elde etmek uzun bir süre boyunca güçlü bir portföy oluşturmayı gerektiren uzun bir süreçtir. Portföy marjini elde etmek için bir traderın hesabında minimum 100.000$ bakiye ile kendini kanıtlamış olması gerekir, ancak bu rakam borç veren kuruma göre değişebilir.

Portföy marjini riske dayalıdır ve rastgele dağıtılmadığı için talep edilmelidir. Edinilmesi zor bir marjin türüdür, ancak bir trader yüksek kârlar elde etmek istiyorsa portföy marjinini tam da aradığı şeydir.

Bir Marjin Çağrısında Temerrüde Düşerseniz Fiziki Varlıklarınıza El Konulabilir mi?

Büyük meblağlarda borç almayı düşündüklerinde çoğu insanın aklına bu soru gelecektir ve gelmeli de. Ancak neyse ki bu, marjin çağrısında söz konusu değildir. Alım-satımda marjinin işleyiş şekli aslında çok akıllıca dizayn edilmiştir, çünkü bir traderın bir borç veren kurumdan borç alarak kârını maksimize etmesine izin verirken, aynı zamanda traderı kuruma çok fazla borç yapmaktan korur. Bu sistemin nasıl işlediğini anlamak için, öncelikle marjinin nasıl işlediğini anlamalıyız.

Marjin Nasıl İşler?

Bir trader bir marjin işlem hesabı açtığında, alım gücü en az 2 kat (çoğu borç veren kurumun oranı böyledir) artar. Borç veren kurumlar tarafından kaç marjin işlem hesabının açıldığını ve ne kadar borç verildiğini düşünürsek, herhangi bir güvenlik olmadan bu kadar parayı borç vermenin kurum için sürdürülebilir veya kârlı olmayacağını anlamak kolaydır. Bu nedenle, kurumlar aşağıdaki gibi basit bir sisteme sahiptir:

• Yarı yarıya yatırım: Bir marjin işlem hesabında yapılan her işlemin %50’si borç veren kurumun parası ve %50’si traderın parası olmalıdır. Ancak, alım satımı yapılan hisse senedi, kripto veya diğer varlıklarda negatif bir fiyat dalgalanması olduğunda, fiyat farkı, kurumun hissesinden değil, traderın %50 hissesinden alınır.
• Sürdürme marjini: Borç veren kurumlar fiyatların dalgalandığını bilirler, bu nedenle günün sonunda tüm yatırımlarını ellerinde tuttuklarından emin olmak için traderın hesapta her işlem için bir sürdürme marjini tutmasını isterler. Bu sürdürme marjini, mevcut işlem değerinin bir yüzdesidir. Sürdürme marjini genellikle yaklaşık %25’tir, ancak bu oran kripto paralar gibi daha volatil varlıklar için daha yüksek olabilir.
• Marjin çağrısı: İşlemdeki varlığın değeri belirli bir noktaya düşüp traderın hesabında yalnızca sürdürme marjininin kalmasına yol açarsa, borç veren kurum marjin çağrısı olarak bilinen işlemi gerçekleştirir. Bu noktada tradera, ödünç alınan marjini geri ödemesi için pozisyonunu kapatması gerektiği bildirilir. Varlığın değeri daha da düşerse, borç veren kurum pozisyonu kendisi kapatabilir ve maruz kaldıkları zararı traderın sürdürme marjininden aradaki farkı alarak telafi edebilir.

Bu formülle, hem trader hem de borç veren kurum korunmuş olur. Borç veren kurum para kaybetmezken, trader, muhtemelen kendi parasını kaybetse de, ömrünün geri kalanında borç veren kuruma parayı geri ödemekle yükümlü olmayacaktır. Aynı zamanda, eğer işlemler iyi giderse ve piyasa traderın tarafındaysa, sadece kendi paralarını kullanarak elde edebileceklerinden çok daha fazla kâr elde edebileceklerdir. Bu arada borç veren kurum, traderlara verdiği borçtan faiz ücreti aldığı için her zaman kârlı olacaktır.

Örneklerle Marjinli Alım Gücü ve Marjinsiz Alım Gücü

Marjinin nasıl işlediğini tam olarak kavramak için aşağıdaki örneklere göz atalım:

Marjinsiz alım gücü

1. A traderı, Bitcoin’e (BTC) kendi nakitiyle veya başka bir deyişle marjin kullanmadan 15.000$ yatırım yapar.
2. BTC %33,33 (veya bu işlem için kabaca 5.000$) düştü ve toplam değer şu anda yalnızca 10.000$. Trader 5.000$ kaybetti, yani alım gücü aynı oranda azaldı. Bu, bir sonraki işleminde yatırım yapmak için daha az parası veya satın alma gücü olduğu ve bu nedenle başarılı olması durumunda daha az kâr elde edeceği anlamına gelir.

Veya

BTC %33,33 arttı (veya bu işlem için kabaca 5.000$) ve toplam değer şu anda 20.000$ oldu. Trader 5.000$ kazandı, yani alım gücü aynı oranda arttı. Bu, bir sonraki işleminde yatırım yapmak için daha fazla paraya veya alım gücüne sahip olduğu ve bu nedenle başarılı olması durumunda daha büyük bir kâr elde edeceği anlamına gelir.

Marjinli alım gücü

1. A traderı bir marjin işlem hesabı açar.
2. A traderı, Bitcoin’e (BTC) 30.000$ yatırım yapar. Bu miktarın 15.000$’ı kendi parası, 15.000$’ı ise borç veren kuruma ait kısım.
3. BTC %33,33 (veya bu işlem için kabaca 10.000$) düştü, yani toplam değer artık yalnızca 20.000$, dolayısıyla traderın işlemi 10.000$ ekside. Borç veren kurum bu zararı karşılamaz, zararı karşılamak tamamen traderın sorumluluğunda. Yani, hesaptaki 20.000$’ın 15.000$’ı hala borç veren kuruma aitken (hiçbir değişim ve kayıp yok), 5.000$ ise traderın kendisine ait olacak. Bu, traderın hesabında toplam işlem değerinin sadece %25’inin kalmasına neden olur (20/5 = 4 (veya çeyrek, veya %25). Bu durum, sürdürme marjini uyarısını tetikler ve tradera pozisyonu kapatması ve marjini geri ödemesi tavsiye edilir. Değer düşerse kurum pozisyonu kapatacak, 15.000$’ını geri alacak ve herhangi bir eksik varsa aradaki fark traderın kalan sürdürme marjininden düşülecektir.

Veya

BTC %33,33 arttı (veya bu işlem için kabaca 10.000$) ve toplam değer şu anda 40.000$ oldu. Trader 10.000$ kazandı, yani alım gücü aynı oranda arttı.

Sonuç

Alım gücü, bir traderın bir işleme girerken sahip olduğu güçtür. Bu alım gücü, traderın bakiyesi arttıkça veya marjin aldığında artabilir veya trader bazı kötü işlemler gerçekleştirip para kaybettiğinde veya bir marjin çağrısı olduğunda azalabilir. Bir traderın alım gücü nihayetinde ne kadar kâr edeceğini belirleyecektir, çünkü ne kadar çok para yatırabilirse, getirileri de o kadar yüksek olabilir.

Marjin, bir traderın alım gücünü 2x, 4x veya 17x artırması için harika bir araçtır ve zaten kişi yetkin bir tradersa kesinlikle kullanmaya değer bir araçtır. Ancak, marjinin risksiz olmadığını hatırlamakta fayda var. Bir trader parasının %100’ünü (marjinler de dahil) yatırırsa ve çok sayıda kötü işlem yaparsa veya piyasa düşüş eğilimine girerse zarar görecek olan borç veren kurum değil, traderın kendi hesabıdır.

Varlıkların değeri dalgalanmış olabileceğinden, bakiyenizin her zaman işlemin %50’si olmadığını asla unutmayın. Yüksek değerli bir işlemi incelerken, değer düşmüşse, gerçek bakiyenizin bu değerin yalnızca küçük bir yüzdesi olabileceğini unutmayın. Birçok yüksek bakiye görmek yanıltıcı olabileceğinden, aynı anda birden fazla işlem gerçekleştirirken bunu hatırlamak özellikle faydalı olacaktır. Marjin, bir traderın kârı için harika şeyler ifade edebilir, ancak aynı zamanda bir traderın ne kadar para kaybettiğini de gizleyebilir. Alım gücünüzün yüzde kaçının gerçekten size ait olduğunu her zaman aklınızda bulundurun ve marjini dikkatli kullanın. Bu adımlar takip edilirse, artırılmış alım gücü sayesinde gerçekten büyük kârlar elde edebilirsiniz.