NFT piyasası, çeşitli faktörlerden dolayı son birkaç yılda devasa bir piyasa haline geldi. NFT’lere aşina olmayanlar için hemen şu kısa açıklamayı yapalım: her bir NFT, bir eşi daha bulunmayan bir dijital varlıktır. NFT’nin açılımıysa, İngilizce’deki “non-fungible token”dır, ve bu terim “değiştirilemeyen tokenlar” anlamına gelir. Yani, bu varlıkların değeri bir çok başka varlıktan farklı olarak nadirlik seviyelerine göre artabilir.
Değiştirilebilirliği anlamak için, 1 Amerikan Doları (USD) örneğini kullanalım. 1 dolar herhangi başka bir 1 dolar ile takas edilebilir, bu durum değiştirilebilirliğin tanımına tam olarak uyar. Her ikisi de aynı değere sahiptir ve aynı şekilde harcanabilir. NFT’lerse görünüm olarak farklı ve benzersiz olacak şekilde tasarlanmıştır. En çok bilinen NFT’lerden bazıları Crypto Kiddies ve Bored Apes’dir.
Bu benzersiz tokenlardan bazıları, benzersiz olmaları veya piyasada nadir olmalarından dolayı binlerce dolara satılmaktadır. Bu durum, normalde dijital varlıklarla bağdaştırılamayan yeni bir kavramdır. Nadir olmaları, NFT fiyatlarının yükselmesine yol açtı ve onları Web3 dünyasında koleksiyonu yapılan dijital varlıklar haline getirip popülaritelerini artırdı. NFT’lerin nadir olmalarıyla hedeflenen şey, koleksiyonu yapılabilen bu dijital varlıklara olan talebi artırmaktır ve profesyonel bir spor takımında nispeten kısa görev süreleri nedeniyle belirli bir oyuncuyla ilişkilendirildiğinde değerleri daha da artar.
Spor Endüstrisinde NFT’ler Nasıl Kullanılır?
NFT’ler, farklı türdeki menkul kıymetlerin veya varlıkların tokenleştirilmesi de dahil olmak üzere çeşitli uygulamalarda kullanılmıştır. Bu varlıklar arasında bir gayrimenkulün kısmi mülkiyeti, nadir bulunan fiziksel sanat eserleri ve hatta 25 yıllık Scotch viski fıçıları sayılabilir. Nike ve Adidas gibi spor giyim şirketleri, mülkiyeti belirtmek veya gelecekte üretilecek sınırlı sayıdaki ürünlere erişim sağlamak için NFT’leri de bulunan tenis ayakkabıları üretti. Profesyonel spor takımları, takımlarını NFT’lerle öne çıkarmayı faydalı buldu. Bu yeni tanıtım şekli, taraftarların takımlarına daha yakın hissetme fırsatını kaçırmak istemediklerini göz önüne aldığımızda, tuttukları takımla daha güçlü bir bağ oluşturmaya yardımcı olmaktadır.
Futbol NFT’leri
Uluslararası futbol takımları NFT’leri ilk ve en yaygın kullanan takımlar olmuştur. Mesela AC Milan, Paris ST. Germain ve Arsenal bunlardan bir kaçıdır. AC Milan, NFT sahiplerinin ve taraftarların eşsiz etkinliklere ve taraftar deneyimlerine katılmalarına olanak tanıyan NFT sadakat programları çıkarmayı düşünüyor.
Rugby NFT’leri
İngiliz Profesyonel Rugby Takımı ligindeki Warrington Wolves’un NFT’leri, oyunculardan kişisel kisa mesajlar alma ve t-shirt gibi avantajlar sağlıyor. Takımda birçok oyuncunun yaptığı NFT’ler ile, taraftarların bir koleksiyon oluşturmasına ve hatta fiziksel oyun kartlarının alınıp satılmasına olanak sağlanıyor. Profesyonel spor takımları, NFT oluşturarak 130 milyon dolara varan gelir elde etmekle kalmayıp, NFT’ler sayesinde yeni gelir kalemleri de yaratabiliyor.
NBA NFT’leri
Profesyonel sporlarda başarılı bir NFT programına örnek olarak, Amerika Birleşik Devletleri merkezli Ulusal Basketbol Ligi (NBA) ve Dapper Labs ortaklığını verebiliriz. Mart 2021’de NBA’in Top Shot NFT’lerinin satışları toplam 45 milyon doları buldu. Bu NFT’ler, bir smaç veya üçlük atışın görüntüsü olabilen ve benzersiz bir tanımlayıcı ile ilişkilendirilen reel videolarından oluşur.
NBA’deki her takım, bu NFT’lerin nadir olmasını sağlamak için sınırlı sayıda yayınlar. Mint edilen reel video NFT’leri paketler halinde birleştirilir ve seri olarak satılır. Oyunlaştırma da Top Shot NFT’lerinin bir öğesidir, çünkü taraftarlar bunları yarışmalarda rekabet etmek ve daha fazla NFT veya tişört ve forma gibi fiziksel ürünler kazanmak için kullanabilir.
Hazırlanan reel videoları normalde bulundukları sezondan görüntüler içerir, ancak yıllar geçtikçe eskiyen bu NFT’ler zamanla daha değerli hale geliyor. Bu gibi rağbet gören reel videolarına bir örnek olarak, Carmelo Anthony’nin Portland Trail Blazers’da yaptığı üç sayılık atışı verebiliriz. NBA’in, bu gibi NFT’leri mint etmek için kullanabileceği geniş bir video koleksiyonu bulunmakta.
NFL NFT’leri (Amerikan Futbolu)
NFT teknolojisini kullanan profesyonel spor liglerine başka bir örnekse, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Ulusal Futbol Ligi’dir. 2021’de NFL, NBA’in de işbirliği yaptığı NFT pazar yeri olan Dapper Labs ile işbirliği yapmaya karar verdi ve sonrasında yayınladıkları NFT programına NFL All Day adını verdiler.
NFL, NFT’lerin kullanımını farklı seviyelere taşıdı; NBA’in yarattığı gibi reel videoları yaratıp «moments» olarak adlandırdı ve bu moments’ların her birini yaygın, nadir, efsanevi ve mükemmel olarak 4 sınıfa ayırdı.
Değeri daha düşük olan kategorilerdeki NFT sayısı, değeri yüksek olanlarınkinden daha yüksektir. Örneğin, bir Yagın moment, sınıflandırma başına basılan 10.000 NFT’ye sahip olabilir ve bu sayı, platformda basılan tüm NFT’lerin yaklaşık %90’ını oluşturur. Aksine bir Mükemmel moment ise, yalnızca tek haneler kadar düşük sayıda basılabilir.
NFL ayrıca belirli karşılaşmaların anısına veya karşılaşmaları onurlandırmak amacıyla Ticketmaster ile ortaklaşa koleksiyon biletleri basmaya başladı. Bu karşılaşmalardan bazıları, önceki sezonun sonu ile yeni sezon arasında uzun bir süre olduğu için genellikle çok fazla heyecan ve beklenti yaratan sezon açılışı maçlarıdır. Böylece, zamanla kaybolabilecek bir fiziksel biletin aksine taraftarlar blok zincirinde sonsuza kadar saklayabilecekleri bir koleksiyona sahip olmuş olurlar.
Belirli Sporcuları İçeren NFT’ler
Profesyonel sporcuları veya takımları temsil eden NFT’ler yüksek kâr getirirler. Lebron James’in maçtaki fotoğrafı olan bir NFT, 20 milyon doların üzerinde bir değere sahip ve sahibine elinde bulundurduğu sürece sınırsız haklar veriyor.
Sonuç
NFT’ler, hem taraftarlar hem de spor hatırası koleksiyoncuları için çok aranan ürünler haline gelmiş durumda. NFT pazar yerlerinde, değerleri milyonlara ulaşan NFT’ler alınıp satıldı ve hala daha fazlası için büyük bir talep var.