Lisk (LSK) Nedir? Blockchain Teknolojisinin Yenilikleri ve Kitlesel Benimsenmesi

Lisk (LSK), 2016 yılının başında Max Kordek ve Oliver Beddows tarafından kurulmuş bir blockchain protokolüdür. Amacı, küresel yetenekleri kripto para birimi ve blockchain teknolojisi dünyasına çekmektir. Blockchain teknolojisi ön plana çıkmaya başladıkça, Lisk'in kurucuları bu teknolojinin potansiyelini fark etti. Ancak bir engel de göze çarpıyordu: Halk arasında genel bir bilgi eksikliği ve teknolojik altyapı eksikliği.

Lisk Nedir?

Lisk, bu merkeziyetsiz teknolojiyi daha erişilebilir kılmak amacıyla oluşturuldu. Geliştiricilere kendi blockchain’lerini ve merkeziyetsiz uygulamalarını (DApp'ler) oluşturma imkânı tanır. Hedef; yeniliği teşvik etmek ve sektörü büyütmek için küresel yeteneklere gerekli araçları sunmaktır. Bu sayede güvenli ve ölçeklenebilir bir yapı kurularak kitlesel benimsenmeye zemin hazırlanır. Lisk'in amacı, birlikte çalışabilir bir blockchain uygulama ekosistemi inşa etmektir.

Lisk Ne Sunar?

Geliştirici Araçları

Lisk Yazılım Geliştirme Kiti (LiskSDK), JavaScript ile ölçeklenebilir blockchain uygulamaları geliştirmek için araçlar sunar. Her uygulama özelleştirilebilir bir blockchain üzerinde çalışır. Yeni geliştiriciler için kılavuzlar ve öğreticiler mevcuttur. Ayrıca yenilikçi projeler için finansal hibeler sağlanır.

Teknik Topluluk

Lisk'in Discord topluluğu yaklaşık 7000 geliştirici ve blockchain meraklısından oluşur. Bu toplulukta deneyimli geliştiricilerden öğrenebilir, fikir alışverişi yapabilir ve yeni projelerde iş birliği sağlayabilirsiniz.

Kripto Para Cüzdanları

LSK token’larını saklamak için Lisk’in masaüstü ve mobil cüzdanları mevcuttur. Bu cüzdanlar, LSK ve Bitcoin (BTC) gönderip almanızı sağlar. Şu ana kadar 3 milyonun üzerinde işlem gerçekleştirilmiş, 1.7 milyar LSK transfer edilmiştir. Bu cüzdanlar, aynı zamanda protokolün yönetişim ve güvenlik işlevlerini de destekler. Çünkü Lisk, Delegated Proof-of-Stake (DPoS) algoritmasını kullanır; daha fazla LSK sahibi olanın oylama gücü de daha fazladır.

Lisk Nasıl Çalışır?

Sidechain (Yan Zincir) Yapısı

Lisk, uygulama geliştirme özgürlüğü sunan geniş bir ekosisteme sahiptir. İşlem verimliliğini sağlamak için sidechain adı verilen Layer 2 çözümünü kullanır. Bu yapı, verilerin bağımsız zincirlerde işlenmesini sağlar ve ana zinciri yormaz.

Konsensüs Algoritması

Lisk, güvenlik ve merkeziyetsizlik için iki aşamalı bir konsensüs sistemi kullanır:

• Delegated Proof-of-Stake (DPoS): Bloklara kimin ekleme yapabileceğini belirleyen oylama sistemidir. Her LSK sahibi oy kullanabilir. En fazla oyu alan 101 delege, yeni blokları doğrulama yetkisine sahip olur.

• Lisk-BFT (Bizans Hata Toleransı): Aynı işlemin birden fazla blokta doğrulanmasını engellemek için kullanılır. Delegeler, hangi blokları oluşturduklarını belirterek doğru zinciri doğrularlar. Kötü niyetli delegeler tespit edilir ve cezalandırılır.

Tam Özelleştirilebilirlik

LiskSDK sayesinde geliştiriciler, JavaScript veya TypeScript ile uygulama geliştirebilir. Aşağıdaki yapılar mevcuttur:

• Modüller: Zincir içi mantığı barındırır; yani uygulamanın blok zincirinde nasıl çalıştığını belirler.

• Eklentiler (Plugins): Zincir dışı özellikler sunar. Blockchain verilerini analiz edebilir, otomatik işlemler gerçekleştirebilir, kullanıcı arayüzleri sağlayabilir.

LSK Token’ı

LSK, Lisk ekosisteminin yerel token’ıdır. Yönetişimde oy hakkı verir ve doğrulayıcıları ödüllendirmek için kullanılır. DPoS algoritması ile çıkarılır.

Lisk ile Geliştirilen Uygulama Örnekleri

LiskSDK ile geliştirilen bazı prototip uygulamalar şunlardır:

• Fit Market: Sürdürülebilir gıda üreticilerini listeleyen, şeffaf ve merkeziyetsiz bir platform.

• Lisk Ticketing: Hackathon gibi etkinlikler için bilet satışı sağlayan blockchain tabanlı sistem.

• Collabolancer: Serbest çalışanlar için merkeziyetsiz bir pazar yeri. Veriler kişide kalır, işverenler fikri mülkiyet haklarını korur.

Bunlara ek olarak bisiklet paylaşım uygulamaları, fatura ödeme çözümleri ve blockchain oyunları da geliştirilmektedir.

LSK Fiyat Analizi

Bugün itibarıyla LSK’nin fiyatı 3.68 USD seviyesindedir. Temmuz 2018'deki 34 USD’lik zirvesinden oldukça uzakta. Erken dönemlerdeki büyümenin ardından, 2018’deki kripto çöküşüyle fiyatlar düştü ve geliştirme ilgisi azaldı. Ancak son zamanlarda yeniden toparlanma gözleniyor. Eylül sonu itibarıyla 3.07 USD olan fiyat, Ekim sonunda 3.68 USD’ye yükseldi. Şu anda piyasa sıralamasında 149. sırada ve piyasa değeri 431 milyon USD.

Ethereum gibi dev rakipler ile rekabet zor olsa da, artan ağ tıkanıklığı ve Çin'in kriptoya karşı tutumu, Lisk gibi daha küçük platformlara avantaj sağlayabilir.

Phemex’te LSK Nasıl Satın Alınır ve İşlem Yapılır?

1. Hesap Oluşturun: Phemex'te kayıt olun ve KYC doğrulamasını tamamlayın.

2. Hesabınızı Fonlayın: USDT yatırın ya da fiat geçidi kullanın.

3. Piyasayı Arayın: Uygulama veya web sitesi üzerinden LSK/USDT çiftini bulun.

4. Emir Verin: Piyasa ya da limit emirleriyle alım-satım yapın.

5. Takip Edin veya Çekin: Varlıklarınızı Phemex’te tutun ya da Phantom gibi bir cüzdana aktarın.

6. Vadeli İşlemler (Opsiyonel): LSK üzerine kaldıraçlı işlemler yapın.

Sonuç

Lisk, blockchain teknolojisini daha erişilebilir ve geliştirilebilir hale getiren köklü bir projedir. Sidechain mimarisi sayesinde ölçeklenebilirlik sorunlarına çözüm sunar. Ancak DPoS modeli, fazla token tutanların daha fazla güç sahibi olması nedeniyle merkeziyetsizlik konusunda soru işaretleri yaratabilir.

Yine de Lisk-BFT protokolü gibi güvenlik önlemleri ve bug bounty gibi teşvik sistemleri ağı korur. Ethereum’un sıkışıklığı arttıkça, Lisk gibi platformların yeniden dikkat çekme ihtimali artabilir.