Özet
- Elrond, güvenlik odaklı bir blok zincirdir. Hızla kripto para dünyasını dönüştüren devrimsel Güvenlikli Proof-of-Stake (SPoS) sharding protokolüdür.
- Elrond’un hedefi gelişmiş, geleneksel finans hizmetleri dünyasından daha elverişli bir merkeziyetsiz ağ yaratmaktır.
Küresel ekonomi durmak bilmeden, izin gerektirmeyen ağlar dünyasında inovatif ürünler geliştiriyor. Güvenli merkeziyetsiz ağlara talep son birkaç yılda arttı ve güvenlik odaklı bir blok zincir olan Elrond, bu paradigma kaymasının tam kalbinde yer alıyor. Elrond, hızla kripto para dünyasını dönüştüren devrimsel ve Güvenli Proof of Stake (SPoS) sharding protokolüdür.
Adaptive state sharding ve entegre WASM etkin VM Motoru gibi özelliklerle Elrond, daha fazla birlikte işlerliği, ölçeklendirilebilirliği ve hızı teşvik ederek blok zincir dünyasını tamamen dönüştürecek şekilde tasarlanmıştır. Hem geliştiriciler hem de blok zinciri ve kripto para meraklıları için kurulmuş olan Elrond platformu, güven gerektirmeyen, ölçeklendirilebilir dijital uygulamalar üzerine kurulmuş yeni bir internet ekonomisi inşa etmeyi hedeflemektedir.
EGLD coin nedir?
Elrond’un yerel tokenı olan EGLD coin, kuvvetli bir kripto para ekosistemindeki güçlü metrikleriyle övünür. Elrond coinin hedefi gelişmiş, geleneksel finansal hizmetler dünyasına göre daha elverişli deneyim sunan merkeziyetsiz bir ağ yaratmaktır. İlave olarak, gizlilikten taviz vermeden daha yüksek ölçeklendirilebilirlik elde etmek için ağ, Secure Proof of Stake (SPoS) konsensüs mekanizmasının yanında Adaptive State Sharding sistemi kullanmaktadır.
Elrond’un arkasında kim var?
Tutkulu ve deneyimli yenilikçilerden oluşan bir ekip tarafından inşa edilmiş olan Elrond, Google ve Microsoft gibi firmalardan veteranlar dahil olmak üzere endüstrideki en başarılı bazı kişiler tarafından desteklenmektedir. Kayda değer isimler arasında deneyimli blok zincir uzmanı ve şirketin CEO’su olan Beniamin Mincu ve teknoloji girişimcisi Lucian Todea bulunmaktadır.
Elrond, süper düşük maliyetlerle neredeyse sıfır gecikmeli işlemler için yüksek ölçeklendirilebilirlik çözümlü bir kripto para topluluğu sunmaya kendini adamıştır. Ağ, blok zinciri dünyasını rahatsız eden zorlukları üç ana metod yoluyla çözmeyi hedefler.
Birincisi ağda tam merkeziyetsizliği temin etmektir. Elrond’un tasarımı, çapraz-zincir birlikte işlerliği ile 3. kişi arabuluculuğu ihtiyacını ortadan kaldırmayı hedeflemekte ve bununla beraber ağı merkezi nokta başarısızlığından kurtarmaktadır. İkincisi, ağda stake edilen tüm varlıkların bir saldırgan tarafından yönlendirilmediğinden veya hatalı kullanılmadığından emin olmak için sağlam bir güvenlik çerçevesidir.
Kötü niyetli kullanıcılar birçok blok zincir ağının mevcudiyetini tehdit etmektedir ve en gelişmiş saldırılara karşı savunma yeteneğine sahip olmak, uzun vadeli ilgi toplamak için hayati önem taşımaktadır. Elrond, potansiyel saldırı vektörlerine hazırlanarak ve bilinen saldırılara karşı korumasını geliştirerek tamamen güvenli işlemleri etkinleştirir.
Üstesinden gelmeyi hedeflediği üçüncü zorluk geliştirilmiş depolamadır. Elrond’un veri depolama ve senkronizasyonundaki rekabetçi fiyatlandırması ile gelişmiş veri yönetim yapıları, mevcut çözümlerden çok daha üst seviyededir.
Elrond’un Mimarisi
Elrond, iki çekirdek bileşene dayanan sofistike bir mimariye sahiptir: Adaptive State Sharding’i ve Güvenlikli Proof of Stake (SPOS) konsensüs mekanizması. Bunlar Elrond’un muhteşem tasarımının iki yapı taşıdır ve ağı ölçeklendirilebilir, birlikte işler, verimli ve yüksek seviyede güvenli yapan şeylerdir.
Elrond ağı, her biri kendi rolü ve önemi olan birçok bileşene sahiptir. Ancak, düğümler ve kullanıcılar, sistemi devam ettiren iki temel unsurdur. Kullanıcılar işlemleri gönderip, blok zincirdeki akıllı sözleşmeleri yerine getirirken, düğümler bu işlemleri aktif veya pasif olarak gerçekleştirmektedir.
Onaylayıcı olarak bilinen özel düğümler de ödüller karşılığında ağdaki işlemleri onaylamak için kullanılırlar ve kullanıcılar, token stake ederek diğer staking yapan kullanıcılar tarafından seçilerek onaylayıcı olabilirler. Elrond’un ölçeklendirme çözümlerinin bir parçası olarak ağ, belli hesaplardan, blok zincirlerden ve akıllı sözleşmelerden sorumlu “shardlara” veya zincir bölümlerine ayrılmıştır.
Ağ, dört sharda bölünmüş neredeyse 2200 onaylayıcı düğümü üzerinde faaliyet gösterir. Bunların üçü yerine getirme shardı (her saniye neredeyse 6000 işlem gerçekleştirme kapasitesine sahip) ve biri “Metachain” olarak bilinen koordinasyon shardıdır. Metachain işlemleri gerçekleştirmek için kullanılır, ancak shardlar arasındaki iletişimi gerçekleştirmek ve işlenmiş shard blok başlıklarını tasdik etmek ve sona erdirmek, yeni dönemleri (epoch) tetiklemek, onaylayıcı kayıtlarını depolamak ve saklamak, ödüllendirme ve kesme, ve fisherman görevlerini işlemek için de kullanılabilmektedir.
Adaptive State Sharding uzun süredir sharding teknolojisini yerleştirmek için yenilikçi bir yol olarak mevcuttur, ancak mevcut model gecikme cezaları gibi çeşitli sorunlarla yüzleşmektedir. Yine de Elrond ağı birçok işlevi yerine getirmek için bu sorunların etrafından dolaşarak çalışmaktadır.
Elrond blok zinciri değiştirilebilir dönemlere ve turlara bölünmüştür. Dönemler sabit bir süreye sahipken, değiştiren sistemin mimarisi tarafından dolayı olarak uyarlanabilirler. İlave olarak, Elrond’un Adaptive State Sharding’i işlem destinasyonunun anında kararlılığına olanak vermesinin yanında, shardları yeniden dengeler ve değişiklikleri ağın hızını veya güvenliğini etkilemeden idare eder.
Elrond, ağ gecikmesini düşürerek ve shard’dan herhangi bir düğümün konsensüs grubunun üyelerine karar vermesine izin vererek diğer Proof of Stake çözümlerini geliştiren Secure Proof of Stake (SPoS) konsensüs mekanizmasını kullanır. Ağ aynı zamanda gömülü rastgeleleştirme özelliklerine sahiptir ve konsensüs grubunu seçmek için gerekli olan zamanı düşürmek amacıyla son bloktan toplu imza kullanır.
Ağ, her düğümün stake’ini göz önünde bulundururken düğümler arasında meritokrasiyi sunan ve ağ güvenliği ile enerji talebi arasında uygun bir denge kuran Bellare ve Neven çoklu-imza şemasını kullanır. Bu, imza algoritmasında gereken iletişim turlarının sayısını düşürerek çalışır ve sofistike Proof of Stake versiyonuyla birleştirildiğinde, adil shard dağılımı sağlamaktadır.
EGLD coinin başlangıçtaki arz sınırı 20 milyar token olarak planlanmıştı, ancak Elrond ekibi bir son dakika değişikliği yaparak, arz sınırını 20 milyon tokena düşürdü. Ancak ekip, gelecek on yıl içerisinde toplamda 11,415,927 yeni token piyasaya sürülerek maksimum arzın 31,415,927 EGLD coine çıkacağını duyurmuştur.
Bu değişiklikler, ekonomik modeli Bitcoin’in deflasyonist modeline daha benzer bir modele yükseltmek için yapılmış ve token hem düşük maliyetli bir hesap birimi hem de staking varlığı olarak konumlandırmıştır. Ağın mainnetinin faaliyete geçişinde ekip, ağın önyüklemesine yardımcı olmak üzere kapalı staking ve delegasyon sistemi yerleştirmiştir. Staking ve delegasyon, ağı saldırılara karşı güvenlik altına almak için uygulanmıştır ve dört fazdan geçmesi beklenmektedir.
Elrond’un token mekaniğine iki-taraflı bir yaklaşımı vardır. Bunda kullanıcılar hem staking ödüllerinden hem de ücretlerden kazanabilmektedirler. Staking’de ödüller gelişmiş bir parasal arz ihracı kullanarak ödenmektedir. İhraç arzı algoritması, ödül olarak verilecek miktarı belirlemek için shard, düğüm sayılarını ve stake edilen miktarı birleştirir.
Ücretler açısından Elrond, Bitcoin ve Ethereum’un modellerine benzeyen ilk fiyat açık artırma modelini kullanır. Bu model, işlemi gerçekleştirmek için gaz olarak kullanılan minimal bir ücret gerektirir. Ancak Elrond’un gelişmiş verimli sistemi ücretleri mümkün olan en düşük seviyede tutmaya çalışır.
Elrond’un mainneti 30 Temmuz 2020’de küresel, izin gerektirmeyen, sınırları olmayan ve tamamen erişilebilir bir dijital ekonomiye güç vermek için sağlam bir merkeziyetsiz ağ inşa etmek niyetiyle faaliyete geçmiştir. Elrond ekibi bunu sadece yüksek ölçeklendirilebilirlik ve verimlilik elde eden değil, aynı zamanda akıllı sözleşmeleri ve merkeziyetsiz uygulamaları (DApps) yerleştirmesi kolay olan bir platform geliştirerek başarmıştır.
Protokolün yüksek işlem hızları da Elrond’un gelişimine katkıda bulunmaktadır ve yeni düğümlerin eklenmesi, ağın doğrusal ölçeklendirilebilirliğini geliştirmektedir. Azaltılmış depolama gereksinimleri ve paralel işlemelere ilave olarak bu, Elrond ağının bazı merkezi sistemlerin kabiliyetlerinin bile üzerine çıkmasına olanak vermektedir.
EGLD coin ne için kullanılır?
EGLD coinin baştaki adı ERD token’dır ve Binance Launchpad’inde listelenen ikinci token olarak Binance Smart Chain’de piyasaya sürülmüştür. Elrond ağının yerel para birimidir ve 1 Temmuz’da biten başlangıç sermayesi çekilişi formunda piyasaya sürülmüştür. Ağ, 5 milyar ERD tokenın, başka bir deyişle toplam arzın %25’inin çıkarılmasıyla 3.25 milyon $ toplamıştır.
ERC-20 ve BEP-2 ERD tokenları 1,000:1 sabit orandan yeni yerel EGLD coinlere dönüştürülmüştür. Yani her 1,000 ERD token 1 EGLD coine çevrilmiştir. Başlangıçtaki ERD dağıtımında, %19 özel 18 aylık vesting ile özel yatırımcılara, %25 IEO yatırımcılarına ve %8.5 12 aylık vesting ile Pazarlama Büyüme Havuzu’na ayrılmıştır.
%2’si Topluluk Fonu’nda tutulmak üzere ve %2.5 IEO sonrasında bir yıl kilitli kalacak şekilde danışmanlara ayrılmıştır. %19 42 aylık vesting ile kuruculara ve son olarak %17 30 aydan fazla vesting ile rezerv hazinesine tahsis edilmiştir.
EGLD coin, blok zincirini mümkün olan en basit yolla tanıtarak basitlik ve küresel kabul için tasarlanmıştır. Ekip, değer saklamada kullanılabilecek güçlü ve stabil bir token tasarlamıştır ve gömülü kıtlığı yüksek talep temin ederken fiyat kararlılığını sürdürmektedir.
İlave olarak EGLD coin sahipleri, ağı güvence altına almak için onaylayıcı olarak katılım gerçekleştirerek ödüller kazanabilmektedirler. Enflasyonu düşürmek ve fiyat stabilliğini daha da fazla sürdürmek için ekip, işlem ücretleriyle yeni tokenların yaratılmasından, teorik olarak zaman içinde token arzının azaltılmasına geçiş yapmıştır.
Şu anda Elrond ağı, kendi protokol yükseltmelerini ve geliştirmelerini yönetmektedir ve açık-kaynak kod temeli herhangi bir ağ katılımcısının değişiklik teklifi sunmasına ve diğer kullanıcılar tarafından teklif edilen değişiklerde oy kullanmasına olanak vermektedir. Yaklaşan zincir-içi yönetim modeli EGLD coin sahiplerinin değişikliklere doğrudan etki etmesine ve ağın geleceğinin şekillenmesine yardımcı olmasına olanak verecektir. Zincir-içi oylama sistemi hala geliştirme aşamasındadır ve platformu tam merkeziyetsizliğe daha da yakınlaştırması beklenmektedir.
Elrond: İnterneti Ölçeklendiren Blok Zincir
Piyasadaki birçok blok zincir tabanlı projenin olması nedeniyle birçoğunun aynı özelliklere sahip olması şaşırtıcı değildir. Elrond, Ethereum ağından birçok şey almıştır ve platformu önemli bir rakibi olarak görmektedir. Bununla birlikte, Ziliqa, Omniledger ve Algorand dahil olmak üzere Elrond’la benzer yaklaşımı kullanan geniş yelpazede ağ bulunmaktadır. Ancak, SPoS konsensüs algoritması ve gelişmiş adaptive state shardingiyle Elrond’un sofistike mimarisi diğerlerinden bir adım öne çıkmaktadır.
Temmuz 2018’de Elrond ekibi, tam düğüm, cüzdan ve rapor ve diğer istatistikleri karşılaştırmak için bir bölüm içeren Java-tabanlı bir uygulama olan ilk prototipini piyasaya sürmüştür. Bu versiyondaki temel teknik modüller arasında kriptojenik katman, uçtan-uca iletişim, blok zinciri çekirdeği, yerine getirme motoru, sharding mekanizması ve Proof of Stake konsensüs katmanı bulunmaktadır.
Bir yıldan kısa bir süre sonra Ocak 2019’da ekip, beş shardlı özel testnetini faaliyete geçirmeden önce kodunu Java’dan Golang’a değiştirdi. Sonrasında Haziran’da ekip, özel testnet tarafında 12.500 TPS teorik maksimuma ulaştıktan sonra grnrl testneti faaliyete geçirmiştir. Ağ, 50 shard’da gruplanmış 29 ülkeden 1500 düğümle umumi ortamda 263.000 TPS yerine getirme kaydetmiştir ve ekip, Ağustos’ta toplam arz ve çeşitli diğer dağıtımlar dahil olmak üzere ağın tokenomic detaylarını açıklamıştır.
Elrond, proje hakkında zengin detay sunan iyi hazırlanmış bir whitepaper yayınlamıştır. Mevcut test ortamı ümit vaad etmektedir ve blok zincirin yüzleştiği birçok zorluğa pratik çözümler sağlayabilir. Çoklu programlama dil desteği, piyasadaki diğer platformlarla karşılaştırıldığında önemli bir artıdır.
Eylül’de Elrond ekibi platformu Elrond VM’den WebAssembly tabanlı bir ekosisteme taşımıştır ve Elrond mainnet’i nihayet Temmuz 2020’de faaliyete geçmiş ve kripto para dünyasındaki en devrimsel ekonomik modellerden birini sunmuştur. Elrond, Layer 1, Layer 2 ve birlikte işlerliğe sahip blok zincirlerin özelliklerini birleştirmektedir. Daha çok kullanıcı ve geliştiricinin ağın potansiyelinin farkına varması ve bundan faydalanmaya başlamasıyla, ölçeklendirilebilir, merkeziyetsiz teknoloji ekosistemi vizyonu beklenenden de kısa sürede hayata geçebilir.