Yazılımcılar için Blockchain: Flow Ağı

Ethereum en büyük blockchain ağlarından biridir. Ama, Ethereum ağının bile pratikte kullanılamaz hale geldiği çok popüler bir dApp’in faaliyete geçtiğini hayal edin. Bu, Dapper Labs’in 2017’de CryptoKitties’i hayata geçirdiklerinde karşılaştıkları problemdir. Blockchain-tabanlı oyun CryptoKitties o kadar popüler hale gelmişti ki Ethereum Ağı sürekli büyüyen kullanıcı tabanını destekleyemedi. Buna öfkelenen Dapper Labs kurucusu Roham Gharegozlou, Flow ağını yarattı.

Flow Nedir?

Flow, tüm dApp ve dijital varlık ekosistemine hayat verme yeteneğine sahip bir gelecek nesil blockchain ağıdır. Bu ağda yaratılan dApp’ler hızlı ve yüksek derecede ölçeklendirilebilirlerdir.

Flow mainneti, A1 6Z yatırım firmasından 11M $ fonlama aldıktan sonra 2019’da tam faaliyete geçmiştir. Faaliyete geçmesinden sadece birkaç ay sonra Flow, NBA ve Warner Music Group gibi büyük isimlerin desteğini almayı da başarmıştır.

Flow, dünya çapında çok sayıda tüketicinin ihtiyaçlarını karşılamak için yazılımcılara yüksek-verimlilikte, düşük gecikme süresine sahip dApp’ler, oyunlar ve NFT’ler (non-fungible token) yaratma olanağı sunmayı hedeflemektedir.

Flow Ağı’nı Eşsiz Kılan Şey Nedir?

Flow, geleneksel blockchain ağlarıyla karşılaştırıldığında onu bir adım öne çıkaran bazı eşsiz özelliklere sahiptir:

• Çoklu-düğüm mimarisi: Flow, ağ verimliliğini, hızını ve ölçeklendirilebilirliğini önemli derecede artıran kendine has çoklu-düğüm mimarisini kullanmaktadır.
• Yazılımcı-dostu ekosistem: Flow ağı yazılımcılar için yaratılmıştır. Bu ağdaki akıllı sözleşmeler, öğrenmesi ve uygulaması kolay Cadence adı verilen bir programlama diliyle yazılmıştır. Buna ilave olarak, yazılımcıların işe başlamalarına yardımcı olacak bir dizi açık-kaynak geliştirme araçları bulunmaktadır.
• Tüketicinin kolay dahil edilmesi: Flow ağı; akıllı, anahtarsız kullanıcı hesapları, sorunsuz ödeme metodları ve okunabilir güvenlik koşullarıyla sadece yazılımcı-dostu değil tüketici-dostu da olmayı hedeflemektedir.
• Yükseltilebilir akıllı sözleşmeler: Geleneksel blockchain ağlarının aksine Flow ağı, zaman içinde akıllı sözleşmelerin yükseltilmelerine olanak vermektedir.

Flow Nasıl İşler?

Normal bir blockchain ağında her düğüm, para biriminin bütün durumunu (akıllı-sözleşme kodu, hesap bakiyesi) saklamaktan ve tüm işlemleri gerçekleştirmekten sorumludur. Bu, her düğüm üzerindeki bilgi işlem yükünü artırır ve ağın ölçeklendirilebilirliğini etkiler.

Flow bu sorunun üstesinden gelmek için çoklu-düğüm, çoklu işleve sahip bir mimari kullanır. Ağ, dört farklı türde düğüme bölünür. Her düğüm, işlemleri gerçekleştirmede kendine has bir görevi yerine getirir. Dört düğüm türü toplama, konsensüs, uygulama ve doğrulamadır.

1. Toplama düğümü: Toplama düğümleri işlem havuzunu yönetmek ve konsensüs düğümüne gönderilebilecek iyi-oluşturulmuş işlemleri seçmekle görevlendirilmişlerdir. Bu düğümler ağın verimliliğini artırırlar.
2. Konsensüs düğümü: Konsensüs düğümleri toplama düğümleri tarafından gönderilen işlemleri doğrular ve sonrasında bunları oylamayla sonuçlandırılmaları için bloklar haline getirirler.
3. Uygulama düğümü: Bloklar sonuçlandırıldıktan sonrasında uygulama düğümleri işlemin yerine getirilmesinden sorumludur. Söz konusu düğümler en yüksek bilgi işlem gücüne ihtiyaç duyarlar ve bu nedenle de karar verme sürecinde bir rolleri yoktur.
4. Doğrulama düğümü: Doğrulama düğümleri, uygulama düğümlerinin yaptığı işi doğrulamadan sorumludur. Tek bir doğrulama düğümü küçük miktarda işlemi doğrular, ancak düğümler kolektif olarak tüm işlemleri doğrularlar.

Ağın çoklu düğümlere bölünmesi Flow ağının genel verimliliğini bin kat artırarak onu yüksek seviyede ölçeklendirilebilir, verimli bir ağ haline getirir.

Bahsi geçen yaklaşım ağın sharding gereksinimini de ortadan kaldırır. Sharding, ağ veritabanının ölçeklendirilebilirliği artırmak üzere alt bölümlere ayrıldığı bir süreçtir. Sharding, verinin çeşitli alt-ağlardan toplanmasını gerektirdiğinden dApp geliştirmeyi zorlaştırır.

Ancak Flow ağında bu sorun önlenmiştir ve kullanıcı hesapları birbirleriyle atomik, tutarlı, izole ve devamlı (ACID) şekilde etkileşime girebilirlerken, yazılımcıların işlerini birbirlerinin işlerine dayandırmalarına olanak verilmiştir.

Flow Konsensüs Mekanizması

Flow, kullanıcılar tarafından ağ yönetimine katılmak için yerel FLOW coinlerinin stake edilebildiği popüler proof-of-stake konsensüs mekanizmasını kullanır. Her ağ çoklu düğümlere bölündüğünden, her düğüm türü için farklı staking eşikleri bulunur.

Düğüm işleticileri ağda toplanan işlem ücretlerinin bir bölümüyle ödüllendirilirler.

Flow’un Başarıları

Flow her ne kadar görece piyasaya yeni olsa da büyük bir başarı göstermiştir. Önde gelen eğlence markaları ve gelecek vaad eden startuplarla ortaklıklar açıklamıştır. Şimdiye kadar 2,700’ün üzerinde proje ve 6,000 akıllı sözleşme ağa yerleştirilmiştir. Yakın zamanda maç özetlerini NFT olarak satmak üzere NBA ile ortaklık yapmıştır. Nisan 2021 itibariyle Flow coin 1.2 milyar $’ın üzerinde piyasa değerine sahiptir.

Flow’un Gelecekteki Amacı

2020’de DeFi ve NFT dünyasının yaptığı patlamaya hepimiz şahitlik etmiştik. Flow, yüksek verimli ve ölçeklendirilebilir mimarisiyle gelişmekte olan bu pazar yeri için kurtarıcı blockchain ağı olabilir. Buna ek olarak Flow ağı, blockchain-tabanlı oyunların popüler hale gelmesinin de dayanağı olabilir. Flow’un sunduğu interaktif deneyimler gitgide daha fazla insanı merkeziyetsizleşme ve kripto para dünyasına çekebilir.